Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας επικύρωσε την καταδίκη ενός Ισπανο-Μαροκινού που πολέμησε με την Αλ Κάιντα και τις παραφυάδες της στη Συρία, σε μια υπόθεση που έφερε ξανά στο φως τον κρίσιμο ρόλο της Τουρκίας ως «πύλης» για Ευρωπαίους τζιχαντιστές.
Ο κατηγορούμενος, γνωστός ως Κασιάνο, εγκατέλειψε την Ισπανία το 2010 και πέρασε στη Συρία το 2014. Έως το 2021 συμμετείχε σε μάχες με το παρακλάδι της Αλ Κάιντα, Τζαμπχάτ αλ Νούσρα, στην Ιντλίμπ και σε άλλες περιοχές. Η ψηφιακή του παρουσία κατέδειξε ξεκάθαρα δεσμούς με την Τουρκία, καθώς δημιούργησε προπαγανδιστικούς λογαριασμούς στα κοινωνικά δίκτυα χρησιμοποιώντας IP διευθύνσεις στην Κωνσταντινούπολη και σε μεθοριακές πόλεις, γνωστές για τη διέλευση ξένων μαχητών.
Οι ισπανικές αρχές κατέγραψαν ότι ο Κασιάνο διατηρούσε επαφές με άτομα στην Ισπανία, τα οποία επιχειρούσε να στρατολογήσει. Σε συνομιλίες του, παρουσίαζε την Τζαμπχάτ αλ Νούσρα ως «υπερασπιστές των αδελφών» απέναντι στο «κακό» του συριακού καθεστώτος. Δημοσίευε μάλιστα φωτογραφίες με όπλα τύπου Καλάσνικοφ και εικόνες από μάχες, επιδιώκοντας να παρασύρει νέους στην τζιχαντιστική δράση.
Σημαντικό στοιχείο της υπόθεσης ήταν η χρήση πλαστών ταυτοτήτων κατά την παραμονή του στην Τουρκία. Ο Ισπανός τζιχαντιστής εμφανίστηκε ακόμη και σε τουρκικό δικαστήριο στην Αντιόχεια με διαφορετικό όνομα, προτού αφεθεί προσωρινά ελεύθερος. Παρά τους περιοριστικούς όρους που του επιβλήθηκαν, κατάφερε να φύγει από την Τουρκία και να καταλήξει εκ νέου στην Ισπανία, όπου συνελήφθη με ευρωπαϊκό ένταλμα.
Η έλλειψη συνεργασίας από την Άγκυρα
Κατά την εκδίκαση της έφεσης, η υπεράσπιση υποστήριξε ότι η τουρκική διαδικασία θα έπρεπε να αποκλείει νέα δίκη στην Ισπανία. Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε το επιχείρημα, επισημαίνοντας ότι δεν υπήρχε καμία αποδεδειγμένη τελεσίδικη καταδίκη από τουρκικής πλευράς. Παράλληλα, ανέφερε ασυνέπειες στα έγγραφα που η Άγκυρα είχε διαβιβάσει μέσω INTERPOL και τόνισε την περιορισμένη δικαστική συνεργασία της Τουρκίας.
Οι Ισπανοί δικαστές σημείωσαν επίσης ότι η προπαγάνδα που διέδιδε ο Κασιάνο από λογαριασμούς με έδρα την Κωνσταντινούπολη είχε άμεσο αντίκτυπο στην εσωτερική ασφάλεια της Ισπανίας, στοιχείο που νομιμοποιούσε τη δίωξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ένα ευρύτερο μοτίβο
Η υπόθεση του Κασιάνο δεν αποτελεί εξαίρεση. Χιλιάδες Ευρωπαίοι τζιχαντιστές χρησιμοποίησαν την ίδια διαδρομή, περνώντας από την Κωνσταντινούπολη και τις νοτιοανατολικές επαρχίες της Τουρκίας, όπως το Γκαζιαντέπ, το Κιλίς και την Αντιόχεια. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας επεσήμανε ότι η χώρα λειτουργούσε τόσο ως φυσικός διάδρομος προς το μέτωπο της Συρίας όσο και ως ασφαλές καταφύγιο για τη διαδικτυακή στρατολόγηση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρώην υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας, Σουλεϊμάν Σοϊλού, είχε δηλώσει το 2021 πως η Άγκυρα είχε «επιστρέψει» πάνω από 1.100 τζιχαντιστές στην Ευρώπη τα προηγούμενα χρόνια, γεγονός που δείχνει την έκταση του φαινομένου.
Το μήνυμα της απόφασης
Ο Κασιάνο εκτίει ήδη ποινή 10 ετών στην Ισπανία και μετά την αποφυλάκισή του θα τεθεί υπό επιτήρηση για ακόμη μια δεκαετία. Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου όχι μόνο επιβεβαιώνει τον διαρκή κίνδυνο που συνιστούν οι Ευρωπαίοι «ξένοι μαχητές», αλλά και επαναφέρει στο προσκήνιο το ζήτημα του ρόλου της Τουρκίας στον πόλεμο της Συρίας και στη διευκόλυνση της τζιχαντιστικής κινητικότητας.