Μανώλης Κοττακης: Τό μοντέλο του μαζικου κόμματος καί του κόμματος αξιωματούχων σήμερα πεθαίνει

TO KOMMATIKO φαινόμενο εξελίσσεται

Όταν αποκαταστάθηκε η Δημοκρατία, τά κόμματα έχαιραν μεγάλης αίγλης καί εκτιμήσεως. Η Νέα Δημοκρατία καί τό ΠΑΣΟΚ ειχαν έκαστο ένα εκατομμύριο μέλη. Σέ κάθε χωριό καί σέ κάθε πόλη άνοιγαν γραφεια τοπικων οργανώσεων.

Μανώλης Κοττακης Εφημερίδα Δημοκρατία 

Οι κομματικοί μηχανισμοί ηταν γιγαντιαιοι καί κινητοποιουσαν κόσμο: γιά αφισοκόλληση, γιά μεταφορά σέ συγκεντρώσεις εκτός νομων, γιά οικονομική εξόρμηση μέ κουπόνια, γιά πολλά. Στίς εκλογές γιά τήν ανάδειξη τοπικων επιτροπων καί νομαρχιακων επιτροπων μετειχε χιλιάδες κόσμος. Σέ μιά εποχή οι οργανωμένοι οπαδοί της Νέας Δημοκρατίας μετειχαν καί σέ εσωκομματικά δημοψηφίσματα γιά τό ποιοί υποψήφιοι θά περιληφθουν στά ψηφοδέλτια της Νέας Δημοκρατίας.

Τό μοντέλο του μαζικου κόμματος καί του κόμματος αξιωματούχων σήμερα πεθαίνει

Ειναι στά σπαράγματά του. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, στόν οποιο τό κόμμα παρενέβαινε γιά νά γίνουν πλούσιοι ολίγοι προύχοντες εις βάρος χιλιάδων εντίμων νεοδημοκρατων, ειναι ο ενταφιασμός αυτου του μοντέλου.

Σήμερα αυτό τό μοντέλο λειτουργίας κόμματος έχει απομείνει νά τό εφαρμόζει μόνο τό ΚΚΕ τό οποιο διαθέτει οργανωμένη βάση. Η Νέα Δημοκρατία καί τό ΠΑΣΟΚ περιορίζονται στήν διεξαγωγή εσωκομματικων εκλογων γιά τήν ανάδειξη αρχηγου, καί τέλος. Η δημοκρατία τελειώνει εκει. Αλλά η πυραμίδα πρός τά κάτω έχει αλλοιωθει καί, όπως θά αναλύσουμε μέ αποκαλύψεις, έχει αντικατασταθει από τό μοντέλο του καθολικου ολοκληρωτισμου. Σέ κάθε νομαρχιακή ή κομματική οργάνωση ζουμε τό κόμμα του ενός, ο οποιος εκλέγεται ουσιαστικά χωρίς δημοκρατικό διάλογο καί χωρίς εκλογές. Μέ διορισμό κατ’ ουσίαν. Τά κόμματα καί ιδίως η Νέα Δημοκρατία θέλουν τήν δημοκρατία καί τό κράτος δικαίου γιά τούς άλλους, αλλά όχι γιά τόν εαυτό τους. Γιά τόν εαυτό τους θέλουν αριστίνδην. Αριστοκρατική δημοκρατία. Πρόκειται γιά τό θέμα πού έθιξε καί στήν κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος ο βουλευτής Γιωργος Βλάχος, ο οποιος ερχόμενος από μία άλλη εποχή, ζήτησε κάλπη γιά τήν εκλογή γενικου γραμματέα καί όχι εκλογή διά βοης.

Ωστόσο, τό μοντέλο κόμματος πού σας περιγράφω, στήν παρακμή του έστω, δέν ειναι τό κυρίαρχο στήν εποχή μας. Κάποτε γιά νά ιδρύσεις κόμμα, χρειαζόσουν χρήματα, στελέχη, κομματικό μηχανισμό, κομματικό στρατό, πρόσβαση στά μέσα ενημερώσεως, συγκεντρώσεις, στήριξη από τήν διαπλοκή. Σήμερα δέν χρειάζεται τίποτα απ’ όλα αυτά γιά νά ιδρύσεις αξιόμαχο πολιτικό κόμμα. Αρκει νά έχεις θέσεις καί νά τά λές καλά. Νά κάθεσαι μπροστά στήν κάμερα του κινητου σου καί νά μαγνητοσκοπεις αυτές τίς θέσεις. Νά τίς μεταδίδεις σέ σύντομα υποτιτλισμένα βίντεο μέσα από τό TikTok, τό YouTube καί τά άλλα μέσα κοινωνικης δικτυώσεως, καί νά τό κάνεις αυτό μέ συνέπεια καί σέ καθημερινή βάση γιά κάθε θέμα.

Αυτό ειναι τό νέο κόμμα: Αρχηγικό, διαδικτυακό, συνοπτικό

Δέν χρειάζονται οργανώσεις καί δέν χρειάζονται καί συγκεντρώσεις. Διότι όπως μου εξήγησε ένας μυημένος, όταν κάνει κάποιος συγκέντρωση δίνει τή δυνατότητα στούς παλιούς μηχανισμούς νά φωτογραφίσουν τούς συγκεντρωθέντες, νά τούς μάθουν (ποιός υποστηρίζει τό κόμμα), νά τούς προσεγγίσουν, νά τούς εκβιάσουν γιά νά τούς εξαγοράσουν. Άρα, τό κόμμα σήμερα ειναι μία κάμερα. Αλλά δυστυχως η Νέα Δημοκρατία καί τό ΠΑΣΟΚ καί ο ΣΥΡΙΖΑ επιμένουν στό παλαιό μοντέλο κόμματος τό οποιο μάλιστα έχει διολισθήσει σέ έναν αδιανόητο ολοκληρωτισμό.

Καί τώρα η ιστορία πού σας υποσχέθηκα καί αποτέλεσε τήν αφορμή γιά τήν συγγραφή αυτου του σημειώματος:

Φίλος καλός πού αγαπάει τήν Νέα Δημοκρατία καί ειναι μέλος της από παιδί πηρε τήν απόφαση νά θέσει υποψηφιότητα γιά τήν θέση του προέδρου της τοπικης κομματικης οργανώσεως. Έχοντας στό μυαλό του τήν παλιά Νέα Δημοκρατία τό θεώρησε αυτονόητο –ότι έτσι λειτουργει τό κόμμα, όπως καί παλιά όταν κολλούσαμε αφίσες. Μέ ανοιχτή δημοκρατική διαδικασία, αντιπαράθεση επιχειρημάτων καί εκλογή. Προσγειώθηκε απότομα όταν κατάλαβε ότι η θέση του Προέδρου της τοπικης, όπως καί σέ ολόκληρη τή χώρα, ειναι δοσμένη, καθώς έχουν συμφωνήσει γιά αυτήν μεταξύ τους στόν ελάχιστο κοινό παρονομαστή οι τοπικοί βουλευτές. Του υπεδείχθη εμμέσως μέ κάθε τρόπο ότι ειναι μάταιο αυτό πού θά επιχειρήσει. Ενοχλει. Οι εκλογές στίς τοπικές καί νομαρχιακές οργανώσεις πού διεξάγονται αυτή τήν περίοδο έχουν ως στόχο τήν καταγραφή της επιρροης των «φυλάρχων» του κόμματος, μικρων καί μεγάλων, καί τήν αντιστοίχιση της επιρροης αυτης στήν Κεντρική Επιτροπή.

Όποιος ελέγχει τούς περισσότερους προέδρους τοπικων καί νομαρχιακων επιτροπων από τούς φυλάρχους, όχι από τούς βουλευτές, ελέγχει τήν Κεντρική Επιτροπή. Καί όποιος ελέγχει τήν Κεντρική Επιτροπή θά μπορέσει νά διαπραγματευτει νά τήν παραδώσει ως εκλογικό μηχανισμό στόν επόμενο στόν επερχόμενο νέο αρχηγό του κόμματος μέ προφανη πολιτικά ανταλλάγματα γιά τήν επόμενη ημέρα. Ο έλεγχος αποδεικνύεται μέ ένα απλό τρόπο: οι πρόεδροι των τοπικων καί νομαρχιακων οργανώσεων παραδίδουν τά κουπόνια συμμετοχης τους στό εκλεκτορικό της νέας Κεντρικης Επιτροπης, στούς φυλάρχους, οι οποιοι τά συγκεντρώνουν όπως οι κρουπιέρηδες τίς μάρκες στά καζίνο καί έτσι αποδεικνύουν στούς υποψήφιους αρχηγούς ότι ελέγχουν συγκεκριμένο αριθμό κομματικων μανδαρίνων. Τό κόμμα πλέον στήν κεντροδεξιά δέν ειναι μηχανισμός διεκδικήσεως της εξουσίας. Τό κόμμα ειναι μηχανισμός διεκδικήσεως της αρχηγίας. Θεσμός εντελως εσωστρεφής καί κατά τήν γνώμη μου θνησιγενής. Τό σόκ πού υπέστη ο φίλος πού ακόμα ταλαντεύεται άν θά κατέλθει στίς εκλογές γιά νά καταγράψει τήν παρουσία του ή αηδιασμένος, θά εγκαταλείψει ειναι διαρκές. Τά επεισόδια όπως σας ειπα δέν ειναι μεμονωμένα. Ειναι ο κανόνας.

Ειναι γνωστό ότι στήν μεγάλη νομαρχιακή επιτροπή του βόρειου τομέα ένας υποψήφιος ειχε υποστήριξη μόνον από δύο υπουργούς, από τούς πολλούς πού διαθέτει η Νέα Δημοκρατία εκει, καί μέ τήν παρέμβαση ενός άλλου υπουργου απεσύρθη από τήν κούρσα μέ εντολή του Πρωθυπουργου, προκειμένου νά ομονοήσουν σέ έναν πρόεδρο νομαρχιακης επιτροπης κοινης αποδοχης. Τό άν έχει τίς δυνατότητες νά τρέξει τό κόμμα, άσχετο. Αυτό πού προέχει ειναι η απέραντη ησυχία του ολοκληρωτισμου. Η ησυχία του ελάχιστου κοινου παρονομαστη. Κάπου εδω βρισκόμαστε.

Τά σημερινά κόμματα υποστηρίζουν ότι έχουν εγγεγραμμένος 400 χιλιάδες πολιτες στά μητρωα τους, αλλά όταν πρόκειται γιά τήν ανανέωσή τους μέσα από τίς οργανώσεις τους, τοπικές καί νομαρχιακές, η συμμετοχή ειναι ελάχιστη. Καθώς ο ολοκληρωτισμός αντικαθιστα τήν (Νέα) Δημοκρατία. Νά γιατί πιστεύω ότι δέν απέχουμε πολύ, τό έχω προσδιορίσει γιά τό 2030, πού τά υπάρχοντα κόμματα δέν θά υπάρχουν μέ τό σημερινό όνομά τους. Ούτε οι σκουριασμένη μηχανισμοί, πού απομακρύνουν τόν κόσμο από τήν πραγματική πολιτική, ειναι η λύση.

Τό κόμμα του σωληνα πεθαίνει

Ούτε τά κόμματα «κάμερα» μέ ένα μόνο στέλεχος μέ τά γενικόλογα συνθήματα πού ειναι εύπεπτα σ’ αυτή τή συγκυρία αλλά δέν εμβαθύνουν ειναι η λύση. Χρειαζόμαστε από όλο τό πολιτικό στερέωμα μία νέα πρόταση. Ένα άλμα ποιότητας. Όχι ένα άλμα πρός τήν παρακμή. Άν συνεχίσουμε έτσι, τελειώσαμε, γιατί όλα τά συλλογικά σχήματα καί αξιώματα είτε ειναι τοπικές οργανώσεις, είτε νομαρχιακές οργανώσεις, είτε τό αξίωμα του βουλευτη, είτε τό αξίωμα προέδρου οργανισμων, θά ειναι προϊόν αναξιοκρατίας, νεποτισμου καί ευνοιοκρατίας. Η καλύτερη οδός γιά μιά νέα χρεοκοπία. Τήν Ηθική Χρεοκοπία πού ειναι η πιό επικίνδυνη μορφή της. Από τήν οικονομική χρεοκοπία βγαίνεις μετά από 10 χρόνια. Από τήν ηθική χρεοκοπία πού βγάζει ρίζες στήν κοινωνία θά περάσει πολύς καιρός. Καί τό τίμημα πού θά πληρώσουμε γιά αυτήν θά ειναι βαρύ. Ήδη πληρώνουμε τήν προκαταβολή.