Ο μετεωρολόγος κος Roubini

Toυ Ηλία Καραβόλια, 21/7
Μου ζητήθηκε απο γαλλικό ειδησεογραφικό έντυπο να σχολιάσω τις τελευταίες δηλώσεις του Nouriel Roubini (http://www.youtube.com/ watch?v=ABsiGrpFkV0 ) που ως συνήθως ,προβλέπει ‘οικονομικό τσουνάμι’, καταιγίδες και θεομηνίες στην παγκόσμια οικονομία. Δεν έχω κάποια προσωπική αντιπάθεια για τον άνθρωπο και τις δραστηριότητες του ,και φυσικά δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω την τεράστια διεθνή του επιρροή και δράση.
Οι καταιγίδες όμως, που μια ζωή προβλέπει ο κος Roubini, δεν είναι και τόσο απρόβλεπτα φαινόμενα. Στην οικονομία μάλιστα το να παρομοιάζουμε τις κρίσεις με μετεωρολογικά συμβάντα και θεομηνίες, παραπέμπει σε αποδοχή της νατουραλιστικής εκδοχής των οικονομικών : ότι οι φυσικοί νόμοι δηλαδή, ρυθμίζουν την σφαίρα της οικονομικής πραγματικότητας. Αυτή η ‘εύπεπτη’ εκδοχή της κρίσης, η εκλαικευμένη ορολογία
περιγραφής και ανάλυσης, είναι που γνωρίζουν καλά ο Roubini και πολλοί άλλοι ‘επιχειρηματίες αναλυτές’, και ξέρουν να την διαχειρίζονται ως ‘ορολογία του τρόμου’. Αυτή η ορολογία, αυτός ο σημειολογικός λόγος, εισέρχεται ,μέσω της ταχύτατης πρόσβασης στην πληροφορία και την είδηση, στον ψυχισμό των πολλών, στο συλλογικό θυμικό. Αποτέλεσμα είναι να γεννιέται αυτό που αποκαλώ ‘φόβητρο δράσης’ : αδρανοποίηση της ορθολογικής σκέψης και καθίζηση ψυχολογίας με παράλληλη ακινητοποίηση στην ‘οικονομική φύση’ του ατόμου, με συνέπεια για το συλλογικό οικονομικό σύμπαν συναλλαγών, την μερική στάση εμπορίου και την μείωση της ροής κεφαλαίων στο χρηματοπιστωτικό κυκλώμα συναλλαγών.
Δεν θα αναλύσω περισσότερο την βιοπολιτικη της οικονομικής εξουσίας. Είμαι όμως πεπεισμένος ότι ούτε τσουνάμι,ούτε πλημμύρα, αλλά ούτε και νηνεμία φυσικά, θα έχουμε στα πελάγη της οικονομίας το 2013.
Αυτό γιατί πιστεύω ότι θα συνεχίστει αυτή η τάση της ‘ σταθερης ανισορροπίας’, σε νομισματικές, ομολογιακές και μετοχικές αγορές, και αυτή της ‘ανισόρροπης σταθερότητας’, στις εμπορευματικές αξίες. Σταθερότητα και Ισορροπία, είναι ‘έννοιες αναφοράς’, σε καιρούς ύφεσης και διακυμάνσεων στις κεφαλαιαγορές, κάθε μια εκ των οποίων έχει τους δικούς της δείκτες ευαισθησίας, τα δικά της ραντάρ ανίχνευσης στρεβλώσεων και τιμολόγησης των διαπραγματεύσιμων αξιών.
Πιθανολογώ λοιπόν ότι θα συνεχιστεί ένας συνεχή ”θόρυβος” γυρω απο το τεραστιο πρόβλημα που έχουν οι παγκόσμια εξαπλωμένες υπερ-τράπεζες του αμερικανικού και ευρωπαικού κλάδου. Αναφέρομαι στην επιτακτική ανάγκη απομόχλευσης στους ισολογισμούς τους. Θεωρώ ότι αυτή δεν θα φθάσε ποτέ σε υψηλά επίπεδα και δεν θα γίνει ανώμαλα και απότομα, αλλά σταδιακά και μεθοδικά. Πάντως, οι πολλές επισφαλείς θέσεις(δανειακές) και οι πολλές αναποτελεσματικές τοποθετήσεις( ομόλογα) μεγάλων τραπεζών, μεταλλάσουν το πρόβλημα βιωσιμότητας τους σε ένα σύνθετο αλλά υπαρκτό πρόβλημα για πολλές απο αυτές : ποιός κατέχει ποιόν, ώστε να μην βρεθεί να χρωστάει ,αλλά αντιθέτως, να αποκτήσει αξίες υποτιμημένες ,λόγω υπερχρέωσης, και χωρίς να καταβάλλει ρευστότητα, που είναι σπάνιο είδος σήμερα.
Τα ‘ ταμεία απορρόφησης ‘ δημοσίου χρέους , όπως προσωπικά αποκαλώ τους μηχανισμούς στήριξης και την ΕΚΤ,των σκάρτων κρατικών ομολόγων Ελλάδας, Ιταλίας, Πορτογαλίας, Ισπανίας, υποθέτω οτι θα καθυστερούν πλέον περισσότερο να δρούν ως ‘οπισθοφυλακή άμυνας’ , εσκεμμένα φυσικά , ώστε να παρέχουν τον απαραίτητο χρόνο αποφάσεων στις μεγάλες επενδυτικές φίρμες. Ας μην γελιόμαστε, είναι εμφανής ο στόχος του τραπεζικο-πολιτικού κυκλώματος που ηγείται της ευρωζώνης : οι γερμανικές τράπεζες ,εδώ και δύο χρόνια ξεφορτώθηκαν τα ελληνικά ομόλογα, και μέρος απο τα υπόλοιπα νοτιευρωπαικά, δίνοντας τα στον απορροφητήρα( ΕΚΤ). Οι γαλλικές και οι αγγλικές, δεν ‘πρόλαβαν’ να το κάνουν. Τώρα, είναι η σειρά τους,αλλά για να μην φορτώθεί η ΕΚΤ επιπλέον τοξικό χρέος, μάλλον αυτό θα γίνει μεσω του νέου ‘μόνιμου’ μηχανισμού- ταμείου (ESM)
Oυσιαστικά ζούμε σε μια κατάσταση ανακύκλωσης χρεών ,που καταλήγουν στην ‘μεγάλη χωματερή’, δηλαδή στο νέο υπερδομικό θεσμικό σχήμα ταμείων διάσωσης και στήριξης, πάντα με τις πλάτες της ΕΚΤ. Την ίδια στιγμή που η Fed στις ΗΠΑ και η Κινεζική κυβέρνηση, έξυπνα, απορροφούν χρήμα στις οικονομίες τους, μάλλον περισσσότερο απο αυτό που εκδίδουν, στηρίζοντας τα κρατικά τους μεγέθη αλλά και τα μεγάλα τραπεζικο-βιομηχανικά τους κατεστημένα.
Δεν πιστεύω λοιπόν ότι στον σημερινό πολυπολικό οικονομικό κόσμο, μπορεί να συμβεί τό ακραίο φαινόμενο της πλήρους κατάρρευσης, δεδομένου ότι οι ισχυροί πόλοι πιστώσεων και ρευστότητας προσπαθούν πάντα να διατηρούν βιώσιμες τις ‘ατέρμονες οφειλές’ που στήθηκαν απο το εικονικό και μοχλευμένο χρήμα στις αγορές παραγώγων. Γιατί με μόχλευση προέκυψε το φαινόμενο των υπερχρεωμένων πιστωτικών ιδρυμάτων και φυσικά μετατέθηκε στις πλάτες των κοινωνιών.
Διανύουμε την εποχή της ‘αναποδης μόχλευσης’: όλοι προσπαθούν να απαξιωθούν όσο το δυνατόν λιγότερο, κάτι σαν πάιχτες που είναι ‘ανοιχτοί’, ακάλυπτοι, σε ένα στοίχημα στις προθεσμιακές αγορές εξόφλησης υποχρεώσεων, με ρήτρες που θέλουν να φορτώσουν σε άλλους.
Αυτός λοιπόν ο νέος μηχανισμός αντιστάθμισης κινδύνων, όχι επενδυτικών πλέον, αλλά αυτών που οδηγούν σε απαξίωση, οδηγεί τις ισχυρές τράπεζες του πλανήτη σε μεθόδους αντίθετες με τα συμφέροντα των μεγάλων πελατών τους : των κρατών δηλαδή, των οποίων ισχυροί μέτοχοι ήταν πάντα οι μεσαίες και χαμηλές εισοδηματικές τάξεις. Μάλλον όμως αυτοί οι μέτοχοι αγνοούν την ισχύ τους. Με αυτή την άγνοια ισχύος των κοινωνιών ,ξέρει καλά να φλερτάρει ο κάθε Roubini και να στήνει ‘σκηνικό τρόμου’ , στο οποίο είναι μόνιμα πονταρισμένος, ώστε όταν το δημιουργεί, να ρευστοποιεί τις θέσεις του. Διότι δεν υπάρχει αποδοτικότερο παράγωγο στις προθεσμιακές αγορές, από αυτό του φόβου…