Από το ζενίθ στον… Ναδίρ

ΤΗΣ ΦΑΝΟΥΛΑΣ ΑΡΓΥΡΟΥ

Ο ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΟΣ Ασίλ Ιρφάν Ναδίρ γεννήθηκε στη Λεύκα την 1η Μαΐου 1941 και αποδήμησε οικογενειακώς στην Αγγλία μετά την Ανεξαρτησία.
Ο Τ/κ αρχισφετεριστής και πώς κατέληξε στη φυλακή ως κλέφτης
Οι επιχειρηματικές του δραστηριότητες είχαν ως βάση την εκμετάλλευση των ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα. Την περασμένη εβδομάδα καταδικάστηκε σε δεκαετή φυλάκιση για κλοπή χρημάτων από την «Πόλυ Πεκ»
Στις 23 Αυγούστου 2012, ο Ασίλ Ναδίρ καταδικάστηκε από το βρετανικό Κακουργιοδικείο του Λονδίνου σε δέκα χρόνια φυλάκιση. Βρέθηκε ένοχος σε δέκα κατηγορίες κλοπής 29 εκ. στερλινών από την εταιρεία «Πόλυ Πεκ», 61 εκατομμυρίων με τα σημερινά δεδομένα (αν και το ποσό αυτό είναι το ελάχιστο, καθώς η έκταση της κλοπής πλησίαζε τα £150 εκ. και όταν κατέρρευσε η «Πόλυ Πεκ» τον Οκτώβριο του 1990, άφησε χρέη £550 εκ.).

Ο δικαστής Mr Justice Holroyde, εκδίδοντας την απόφασή του, είπε ότι ο Ναδίρ θα μπορεί να αφεθεί ελεύθερος με περιορισμούς μετά τα πέντε χρόνια. Το κύριο αποτέλεσμα για μας, όμως, είναι ότι ο Ασίλ Ναδίρ καταδικάστηκε τελικά από βρετανικό δικαστήριο ως κλέφτης.
Και αυτό οφείλεται στις προσπάθειες του Serious Fraud Office της Αγγλίας, το οποίο παρόλες τις δυσκολίες και αντιξοότητες και πολιτικές προφανώς επεμβάσεις υπέρ του Ναδίρ, κατόρθωσε μετά από δύο δεκαετίες να τον παρουσιάσει ενώπιον της Δικαιοσύνης και να καταδικαστεί ως κλέφτης, όπως του αξίζει.
Ποιος είναι
Ο Τ/κ Ασίλ Ιρφάν Ναδίρ γεννήθηκε στη Λεύκα την 1η Μαΐου 1941 και αποδήμησε οικογενειακώς στην Αγγλία μετά την Ανεξαρτησία. Ξεκίνησε με τις επιχειρήσεις φορεμάτων και το 1964 ίδρυσε την εταιρία Wearall Plc. Το 1973 την μετέτρεψε σε δημόσια και μπήκε στο Βρετανικό Χρηματιστήριο. Το 1980 εξασφάλισε πλειοψηφία μετοχών σε μια μικρή εταιρεία ονόματι «Polly Peck», για να την xρησιμοποιήσει για συναλλαγές με τα κατεχόμενα, και ταυτόχρονα ξεκίνησε και την Uni-Pac Plc στα κατεχόμενα, που κατασκεύαζε χαρτοκιβώτια για «εξαγωγή» των κλεμμένων μας εσπεριδοειδών στην Τουρκία.
Το 1989 η «Πόλυ Πεκ» αγόρασε την εταιρεία φρέσκων φρούτων Ντε Μόντε και το 51% των μετοχών της ιαπωνικής Sansui Electric. Σε χρόνο ρεκόρ η Π.Π. έδειξε υπέρογκα κέρδη και έφθασε στην κορυφή του Βρετανικού Χρηματιστηρίου, με αποτέλεσμα και κάποιοι Ελληνοκύπριοι να τρέχουν να αγοράζουν μετοχές της. Το 1986 αγόρασε το 76% των μετοχών της αμερικανικής Santana Inc., και μεγάλο μερίδιο στην Intercity Plc και άρχισε επενδύσεις (βιομηχανία ενδυμάτων) προς τη Μέση Ανατολή…
Ο βίος και η πολιτεία του
Παράλληλα, άρχισε να χρηματοδοτεί αδρά το Συντηρητικό Κόμμα της Βρετανίας και ανέπτυξε στενές σχέσεις με υψηλά ιστάμενους στη βρετανική πολιτική ζωή. Αν και το ποσό χρηματοδότησης που αναφέρθηκε ήταν £440.000, εντούτοις γράφτηκε ότι αυτό ξεπερνούσε το εκατομμύριο… Στις 28 Σεπτεμβρίου 1991, η εφημερίδα «Guardian» δημοσίευσε πρωτοσέλιδα επιστολή της κας Μάργκαρετ Θάτσερ προς τον Ναδίρ, ημ/νίας 14 Ιουλίου 1987, με την οποίαν του εξέφρασε πόσο ευγνώμονες του ήταν για τη βοήθειά του, δίχως την οποία δεν θα εξασφάλιζαν την 3η θητεία.
Όμως, από το 1990 άρχισαν οι έρευνες για τις δραστηριότητες του Ναδίρ στα κατεχόμενα και τη διοχέτευση εκεί εκατομμυρίων λιρών από την Π.Π.
Στις 20 Σεπτεμβρίου 1990, το Τμήμα Σοβαρών Παραπτωμάτων (Serious Fraud Office) έκανε έφοδο στην εταιρεία του Ναδίρ, South Audley Management, η οποία ήταν η διαχειρίστρια εταιρεία των προσωπικών και οικογενειακών εταιρειών του, και του προσήχθησαν τελικά 66 κατηγορίες για κλοπή. Δεν παρουσιάστηκε στη δίκη το 1993. Δραπέτευσε τον Μάιο 1993 και βρέθηκε στα κατεχόμενα.
Η βοηθός του στην εταιρεία South Audley Management, Elizabeth Forsyth, βρισκόταν στα κατεχόμενα όταν έγινε η έφοδος και έμεινε εκεί μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1994, όταν αποφάσισε και επέστρεψε για να «ξεκαθαρίσει» το όνομά της. Κατηγορήθηκε για ξέπλυμα βρόμικου χρήματος αξίας £400.000, κλεμμένα από την «Πόλυ Πέκ», καταδικάστηκε για πέντε χρόνια φυλάκιση, αλλά 10 μήνες αργότερα στην έφεσή της, αποσύρθηκαν όλες οι κατηγορίες εναντίον της και αργότερα πήρε και από πάνω κάπου £100.000 αποζημίωση.
Ο δε πιλότος που βοήθησε τον Ναδίρ να διαφύγει με μικρό ιδιωτικό αεροπλάνο, Peter Dimond, ο οποίος επίσης κατέληξε στα κατεχόμενα για λίγα χρόνια μέχρι να επιστρέψει και αυτός να «ξεκαθαρίσει το όνομά του», καταδικάστηκε τον Αύγουστο του 1998 σε δύο χρόνια φυλάκιση, αλλά αφέθη ελεύθερος από το Εφετείο τον Ιανουάριο του 1999… Στη δίκη του πιλότου παρευρέθη και ο παραιτηθείς, τότε, με το σκάνδαλο Ναδίρ-«Πόλυ Πεκ», Υπουργός Βορείου Ιρλανδίας, Michael Mates, ο οποίος, όπως λέχθηκε το 1993, είχε πληρωθεί από τον Ναδίρ για να υποβάλει ερωτήσεις στη Βουλή των Κοινοτήτων, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί σε παραίτηση. Το 2010 αποφάσισε και ο Ναδίρ να επιστρέψει να «ξεκαθαρίσει» και αυτός τ’ ονομά του.
Αρχαιοκαπηλία
ΣΤΙΣ 28 Σεπτεμβρίου 1990, Βρετανός, με πολύχρονη υπηρεσία στις εταιρείες του Ναδίρ (όπως έγραψε), έστειλε μυστική ενημερωτική επιστολή προς τη Σκότλαντ Γιάρντ με αντίγραφο στο Αρχηγείο της Κυπριακής Αστυνομίας, καταγγέλλοντας διάφορες δραστηριότητες του Ναδίρ, οι οποίες συμπεριελάμβαναν και αρχαιοκαπηλία, δηλώνοντας ότι ήθελε να παραμείνει ανώνυμος, φοβούμενος για τη ζωή του. Έγραψε ο εν λόγω πληροφοριοδότης (σχετικό δημοσίευμα στη «Σημερινή», Σεπτέμβριος 1990):
«Την Τετάρτη, 22 Μαΐου 1985, ο Ναδίρ μέσω στενού του συνεργάτη (γνωστού μόνο με τον κ. Dee ή “D”) πώλησε ιδιωτικά στη Γενεύη βυζαντινούς θησαυρούς, παλαιές εκκλησιαστικές εικόνες και μωσαϊκά από τη βόρεια Κύπρο. Ο Ναδίρ μέσω του κ. Ντι πήρε δύο πληρωμές, μία σε μετρητά αμερικανικών δολαρίων 875.000 και μια τραπεζική επιταγή για 1.45 εκ. γερμανικά μάρκα – η τελευταία κατατέθηκε σε λογαριασμό σε τουρκική τράπεζα, δικαιούχος της οποίας ήταν μια ιθύνουσα εταιρεία του Ναδίρ – πιθανόν η South Audley Management και τα μετρητά στην Ελβετική Τράπεζα Πίστεως της Ζυρίχης (Credit Suisse Bank), σε μυστικό αριθμό, ο οποίος απλώς αναφερόταν σαν “Λογαριασμός RF”.
»Την 20ή Δεκεμβρίου 1985… ο τότε στενός οικονομικός διαχειριστής του Ναδίρ αποκάλυψε σε δύο στενούς βοηθούς του ότι ο λεγόμενος λογαριασμός “RF” ανήκε σε κάποιον Ραούφ Ντενκτάς και ότι το τρεχούμενο υπόλοιπο του λογαριασμού ήταν πάνω από 11 εκ. δολάρια. Η πληροφορία διέρρευσε σε άλλους υπαλλήλους… έξαλλος ο Ναδίρ απέλυσε μερικούς υπαλλήλους…».
1983: «Από εμπόριο όπλων τα εκατομμύρια Ναδίρ»
ΗΤΑΝ ΑΠΛΩΣ Η «ΑΣΠΙΔΑ» ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΛΕΜΟΝΙΑ
ΚΑΠΟΙΟΙ υψηλά ιστάμενοι στο Λονδίνο γνώριζαν αρκετά καλά τι σήμαινε το «φαινόμενο Ναδίρ-Πόλυ Πέκ». Γνώριζαν πως τα υπέρογκα κέρδη που ξαφνικά παρουσίαζε η «Πόλυ Πεκ» δεν ερχόντουσαν μόνο από τα πορτοκάλια και τα λεμόνια μας από την κατεχόμενη Κύπρο, αλλά αυτά χρησιμοποιήθηκαν ως ασπίδα, αφενός για την αιμοδότηση του ψευδοκράτους και, αφετέρου, για άλλα συμφέροντα.
Μήπως είναι τυχαίο που όλη αυτή η ξαφνική αυτοκρατορία προέκυψε ταυτόχρονα με τον πόλεμο μεταξύ Ιράν και Ιράκ; Και, παραδόξως, με τη λήξη του πολέμου το 1989 άρχισε να έρχεται και η κρίση; Τον Μάιο του 1993 ξεκίνησε στο βρετανικό Κοινοβούλιο μια έρευνα από επιτροπή με πρόεδρο τον δικαστή Scott, και η οποία απαρτιζόταν από βουλευτές όλων των κομμάτων, για την εμπορία όπλων προς το Ιράν και το Ιράκ. Το όνομα του Ναδίρ εμφανιζόταν επανειλημμένα σ’ εκείνη την έρευνα. Ο Ναδίρ παρουσιαζόταν στα έγγραφα όχι μόνον ως μεσάζων στην εμπορία όπλων, αλλά και ως αγοραστής. Έγραψε στις 4.6.1993 ο «Παροικιακός Τύπος» Λονδίνου, με τίτλο «Από εμπόριο όπλων τα εκατομμύρια Ναδίρ»:
«…Την άνοιξη του 1983, ο Ναδίρ υπέγραψε συμφωνία με την εταιρεία Racal Plc για την ανέγερση εργοστασίου ηλεκτρονικών αμυντικών συστημάτων στην Τουρκία. Τον ίδιο χρόνο, ο Ναδίρ υπέγραψε παρόμοια συμφωνία με την εταιρεία Thorn EMI – μια εταιρεία που κατασκευάζει αμυντικούς εξοπλισμούς – δήθεν για κατασκευή τηλεοράσεων. Στην έρευνα Σκοτ έχει ήδη κατατεθεί σχετική μαρτυρία ότι το πολεμικό σύστημα επικοινωνίας του Σαντάμ Χουσεΐν προμήθευσε η Thorn EMI… Τα πρώτα εκατομμύρια προήλθαν φυσικά από την εκμετάλλευση των περιουσιών, που οι Έλληνες πρόσφυγες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν…».
ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ
Ερευνήτρια, δημοσιογράφος