Οι κρυμμένοι κίνδυνοι στα μεγάλα συρτάρια
Του Ηλία Καραβόλια *,
Ο ισολογισμός μια τράπεζας απεικονίζει μεταξύ άλλων και το ”ισοζύγιο δυνατοτήτων” της πελατείας της( νοικοκυριά, επιχειρήσεις,κράτη) Αν θέλουμε να κατανοήσουμε το πώς κινείται το χρήμα ( το νόμιμο) στην οικονομία, αμείλικτη απόδειξη είναι τα νούμερα στα βιβλία των τραπεζών.Στα μέσα Φεβρουαρίου φέτος, σε άρθρο μου με τίτλο ”Η μεγάλη βόμβα στην καρδιά των αγορών” http://www.market-talk.net/index.php/id/10774, είχα αναφερθεί στο προφανές: ότι ο μεγάλος κίνδυνος για την Παγκόσμια Οικονομία δεν είναι τα δημοσιονομικά χρέη της Μεσογείου, αλλά αυτός που βρίσκεται κρυμμένος στους ισολογισμούς των τραπεζών της Ευρωζώνης. Ήταν και είναι τεράστιο το ρίσκο στις αγορές,από το ταρακούνημα στα θεμέλια των τραπεζικών κολοσσών της Γαλλίας ,της Ιταλίας ,του Βελγίου,αλλά και της Γερμανίας. Προχθές λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (EBA) και η Επιτροπή της Βασιλείας, δημοσιοποίησαν τις εκθέσεις τους για την κεφαλαιακή κατάσταση των πιστωτικών ιδρυμάτων της Ευρωζώνης. Η EBA ανακοίνωσε(http://www.eba.europa.eu/capitalexercise/EU-Capital-Exercise-Results.aspx) ότι 27 τράπεζες που κλήθηκαν να ενισχύσουν το δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας στο 9% πριν τα τέλη του Ιουνίου του 2012, αύξησαν τα κεφάλαιά τους κατά 116 δισ. ευρώ. Το στοιχείο αυτό όμως δεν είναι καθησυχαστικό διότι συνοδεύεται απο σχόλια στο παράρτημα της έκθεσης, όπου συμπεριλαμβάνει αναφορά της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών( BIS) που επισημαίνει το εξής εντυπωσιακό: οι ευρωπαικές τράπεζες εξακολουθούν και αποτιμούν μέχρι σήμερα τα κρατικά ομόλογα που κατέχουν,ως στοιχεία μηδενικού κινδύνου (risk-free) (http://www.bis.org/publ/qtrpdf/r_qt1209.htm)
Ποιά είναι λοιπόν η πραγματικότητα; Σύμφωνα με τον διεθνή τους ‘τροχονόμο’, την BIS, απο τις ευρωπαϊκές τράπεζες “λείπουν” περίπου 1,75 τρισ. ευρώ,ώστε το 60% αυτών να καλύπτουν τα απαιτούμενα ποσοστά στους βασικούς δείκτες κάλυψης ρευστότητας. Ποιό συγκεκριμένα ,το 40% των τραπεζών στην Ευρωζώνη, εμφανίζουν τον βασικό δείκτη κάλυψης ρευστότητας χαμηλότερο του 75%. Πριν χαθούμε στις τεχνικές λεπτομέρειες των δεικτών που αντικατοπτρίζουν την τραγική πραγματικότητα, αξίζει να επισημάνουμε ότι σχεδόν όλα αρχίζουν και τελειώνουν απο την επιμονή των διοικήσεων στις τράπεζες, να κάνουν χρήση ”δημιουργικής λογιστικής”, δηλαδή να κρύβουν κινδύνους στους ισολογισμούς τους, και μάλιστα χωρίς αυτό να τους εμποδίζει να περνάνε στα περίφημα stress-test!
Ο νέος σταθμισμένος δείκτης κάλυψης ρευστότητας (LCR), ο οποίος αποτελεί βασικό συστατικό του νέου κανονιστικού πλαισίου της Βασιλείας III, θα άφηνε τις ευρωπαϊκές τράπεζες με χρηματοδοτικό έλλειμμα 1,8 τρισ. ευρώ αν είχε τεθεί σε ισχύ στα τέλη Σεπτεμβρίου ! Έτσι λοιπόν, δυστυχώς για τους αμετανόητους οπαδούς της απορύθμισης, αλλά ευτυχώς για τις οικονομίες και τις κοινωνίες, η προθεσμία για την επίτευξη του 100% στο δείκτη LCR, έχει οριστεί από την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή για το ….2015 ! Ο λόγος; Ένας άλλος δείκτης, βασικός, αυτός της μόχλευσης βασικών κεφαλαίων ,δεν ξεπερνούσε για το 75 % των τραπεζών, ούτε κάν το …3% ! Πρόκειται για πλήρη απεικόνιση του χάσματος στην Ευρωζώνη, μεταξύ ”πραγματικού χρήματος” και χρηματοπιστωτικών μεγεθών .
Και φυσικά, δεν είναι μόνο ευρωπαικό το πρόβλημα : οι συνολικές παγκόσμιες εκδόσεις τραπεζικών ομολόγων τους τελευταίους 12 μήνες διαμορφώθηκαν στα 1,1 τρισ. ευρώ. Τα στοιχεία της BIS δείχνουν ότι χρειάζονται τρία χρόνια εκδόσεων ομολόγων για να καλυφθεί το έλλειμμα των τραπεζών, ώστε να “πιάσουν” το όριο του δείκτη καθαρής σταθερής χρηματοδότησης (Net Stable Funding Ratio). Έχω με συνάδελφο μου καταρτίσει για λογαριασμό διεθνούς forum,σχετική μελέτη ( διατίθεται εδώ http://maritimes.gr/resolve_news.aspx?nid=1426)
Με λίγα λόγια:οι ευρωπαϊκές τράπεζες παγιδευμένες στο σπιράλ ύφεσης/χρέους, κάνουν ότι μπορούν για να ”αγνοούν”
τις απαιτήσεις των ρυθμιστικών αρχών. Και φυσικά , η περίφημη ”Τραπεζική Ένωση” , δηλαδή ο ενιαίος εποπτικός έλεγχος των ιδρυμάτων ( περίπου 6.000) απο την ΕΚΤ, δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα: τα κριτήρια που θα θέσει η ΕΚΤ, δυστυχώς θα απειλούνται απο τις ανάσες ζωής που αυτή έδινε στον τραπεζικό κλάδο, και όχι στις οικονομίες. Διότι με το να
διαθέτει απεριόριστα δάνεια προς τις εμπορικές ευρωπαϊκές τράπεζες, αυτές αντί να χρησιμοποιήσουν τη ρευστότητα αυτή για να χρηματοδοτήσουν την πραγματική οικονομία, προτιμούν να την παρκάρουν στα ασφαλή επιτόκια της ΕΚΤ, γράφοντας μικρά αλλά χρήσιμα γι αυτούς κέρδη …
* Εxecutive Director,Ιnnovative Venture Solutions( InVent)- Council Member, Gershon Lehrman Group( GLG)
