Του Θύμιου Παπανικολάου
Σήμερα μας σβήνουν τις μνήμες, ιδιαίτερα τις επαναστατικές μνήμες.
ΟΣΟΙ κράτησαν ψηλά τα ιδανικά του σοσιαλισμού, όσοι δεν συμβιβάστηκαν, δεν λύγισαν, δεν λιποτάχτησαν και κυρίως δεν εξαργύρωσαν την αγωνιστική τους ιστορία, θάβονται κυριολεκτικά από τους πολύχρωμους μηχανισμούς εξουσίας και τα «παπαγαλάκια» τους: τους επιπλέοντες φελλούς.
Ο Γιάννης Βερούχης αποτελεί σπάνια αγωνιστική μνήμη: Ακατάβλητο σθένος, απρόσκοπτη αγωνιστική πράξη, ασυμβίβαστη ιδεολογική στάση και ανυπέρβλητη ηθική υπόσταση.
Ο Γιάννης Βερούχης μάς έφυγε!
Μέχρι την τελευταία του πνοή ήταν όρθιος και αγέρωχος στον αγώνα.
Νιώθω, χρέος, ως ένας από τους μαθητές του, να κρατήσω ζωντανή τη μνήμη του…
Ο Γιάννης Βερούχης αφηγείται
Τον Απρίλιο του 1988, δούλευα στην εφημερίδα «Έθνος».
Κατάφερα να δημοσιευτεί η παρακάτω συνέντευξη του Γιάννη Βερούχη:
ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ που σήκωσαν κεφάλι
- Πώς φτιάχναμε τις βόμβες
- Πώς τυπώναμε τις εφημερίδες
- Πώς γελάσαμε την Ασφάλεια
Η ΙΣΤΟΡΙΑ διεκδικεί τα δικαιώματά της. Τα ΔΕΑ (Δημοκρατικές Επιτροπές Αντίστασης), η πρώτη και μια από τις πιο δυναμικές αντιστασιακές οργανώσεις, έχει παρασιωπηθεί τελείως.
Σαν μια μικρή συνεισφορά στην Ιστορία την παρουσιάζουμε σήμερα.
Ο Γιάννης Βερούχης, ηγετική φυσιογνωμία των Λιθογράφων, βασικός οργανωτής και συντονιστής των ΔΕΑ, μεταξύ άλλων μας λέει:
«προκηρύξεις των ΔΕΑ. Κεντρικό σύνθημα: “Σχηματίστε παντού Δημοκρατικές Επιτροπές Αντίστασης ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία”. Στόχος μας ήταν να συνεχίσουμε την ταξική πάλη διαμέσου της πάλης ενάντια στη δικτατορία.
Η προσπάθειά μας ήταν να δημιουργήσουμε μια πλατιά, μαζική αντιδικτατορική οργάνωση, που ο μοναδικός όρος για τη συμμετοχή των πολιτών-εκτός της προσωπικής εμπιστοσύνης- να είναι η διάθεσή τους να παλέψουν σκληρά τη δικτατορία.
Μια τέτοια τακτική δεν βοηθούσε μόνο το οργανωτικό ξάπλωμα των ΔΕΑ αλλά είχε και το χαρακτήρα της παραπλάνησης της Ασφάλειας. Αργότερα, όταν η ασφάλεια εξάρθρωσε το μεγάλο μέρος των ΔΕΑ, δεν μπορούσε να πιστέψει ότι μέσα στις εκατοντάδες μέλη των ΔΕΑ ήμασταν εμείς, μια μικρή οργάνωση τροτσκιστών».
Παραπλάνηση
Δηλαδή παραπλανήσετε την αστυνομία
«Η τακτική της παραπλάνησης της αστυνομίας ήταν στα άμεσα καθήκοντά μας τότε, ¨Όταν οργανώσαμε επιτροπές Έκδοσης των εφημερίδων, προκηρύξεων και διανομής, προχωρήσαμε μέσα στο καλοκαίρι και σε βομβιστικές ενέργειες. Τότε ακριβώς, γα να απομακρύνουμε τις υποψίες της Αστυνομίας της χούντας τυπώσαμε την προκήρυξη που καταδίκαζε αυτές τις ενέργειες με υπογραφή της πολιτικής μας οργάνωσης».
– Πώς καταφέρατε και κυκλοφορήσατε τη δεύτερη μέρα του πραξικοπήματος προκηρύξεις;
«Όπως γνωρίζεις ήμασταν μια μικρή μαρξιστική οργάνωση πριν από τη δικτατορία. Η κύρια δύναμή μας ήταν μέσα στους εργάτες, ιδιαίτερα στους λιθογράφους.
Από την εποχή των Ιουλιανών αρχίσαμε να αναπτυσσόμαστε και στους φοιτητές και να αποκτάμε προσβάσεις στις οργανώσεις των Λαμπράκηδων. Λειτουργούσαμε με συνωμοτικούς κανόνες και με τη λογική ότι αν κάποτε μας χτύπαγε η Αστυνομία να μπορούσαμε να συνεχίσουμε τη δράση μας και παράνομα.
Η ύπαρξη συνεπώς ενός παράνομου μηχανισμού και εξοπλισμού ήταν ένα από τα πρώτα καθήκοντά μας. Όταν ήρθε λοιπόν η δικτατορία εμείς διαθέταμε έναν παράνομο μηχανισμό και τον ακόλουθο εξοπλισμό: 7γραφομηχανές, 14 πολύγραφους για μικρές προκηρύξεις, έναν μεγάλο πολύγραφο χειροκίνητο, έναν μεγάλο ηλεκτροκίνητο, έναν οινοπνεύματος και ένα τυπογραφείο με κάσες στοιχείων. Έτσι μπορέσαμε και τυπώσαμε και κυκλοφορήσαμε αμέσως προκηρύξεις ενάντια στη χούντα. Και αμέσως μετά τη δικτατορία κατασκευάσαμε 30 πολυγράφους= τάβλι».
Συνοπτικές διευκρινήσεις από τη συζήτηση με το Βερούχη
Έτσι ξεκίνησαν τα ΔΕΑ. Για την ιστορία, την πρώτη οργανωτική επιτροπή της οργάνωσης αποτελούσαν: Γιάννης Βερούχης, Γιώργος Κώτσου, Γιώργος Γλυνός, Περικλής Γρίβας.
Εξίσου όμως σημαντικά στελέχη ήταν: Γ. Φαρμάκης, Γ. Χατζής, Αντ. Σωτηράκος, Δάντης Χρυσικός, Ανέστης Σουβατζόγλου κ.ά.
Επίσης, εκτός της κεντρικής δύναμης των ΔΕΑ υπήρχαν και άλλες περιφερειακές επιτροπές, όπως των Μ. Κωτσάκη και επίσης των Γ. Νίκα, Μ. Λιβιεράτου, Νίτσας Οικονομίδου, Στ. Καλογιάννη και άλλων που κτυπήθηκαν το ’68. Τέλος, τα ΔΕΑ δρούσαν στην Αθήνα και σε άλλες πέντε βασικές πόλεις της Ελλάδας.
Η οργανωτική συγκρότηση των ΔΕΑ στηριζόταν στις Επιτροπές. Κάθε οργανωτική μονάδα είχε αυτονομία, δική της διεύθυνση, δικό της εξοπλισμό και δικό της έντυπο. Ο καταμερισμός αυτός και η αποκέντρωση, που βρισκόταν κάτω από έναν χαλαρό πολιτικό επηρεασμό του τροτσκιστικού πυρήνα, ανέπτυσσε τα ΔΕΑ πολιτικά και οργανωτικά με αλματώδεις ρυθμούς. Ήδη από τους πρώτους μήνες το οργανωτικό εύρος της οργάνωσης ήταν μεγάλο. Από το σύνολο των Επιτροπών της κυκλοφορούσαν 15 εφημερίδες. Οι πιο γνωστές: «Φοίνικας», «Μαχητής», «Αντίσταση», «Λαός», «Κλειδί της Δημοκρατίας», «Φλόγα της Δημοκρατίας», «Παπαφλέσσας», «Ελλάς» κτλ.
Εκτύπωση
Οι εφημερίδες αυτές τυπώνονταν σε πολύγραφο – τάβλι. Πολύγραφο που χρησιμοποιούσαν τα εστιατόρια για την εκτύπωση των τιμοκαταλόγων τους.
Το καλοκαίρι του ’67 η οργάνωση συγκρότησε και μια Επιτροπή κατασκευής και τοποθέτησης εκρηκτικών μηχανισμών. Με δυναμίτη που είχε αφαιρεθεί από το στρατό από το φαντάρο Αλέκο Αργυροκαστρίτη, άρχισαν να πραγματοποιούνται και εκρήξεις σε διάφορα μέρη των Αθηνών. Η δικογραφία αναφέρει πάνω σ’ αυτά:
«…εν τέλει δε ο Αργυροκαστρίτης Αλ., Σουβατζόγλου Ανέστης, Αργυροκαστρίτης Ιωάννης, Γλυνός Γεώργιος, Δημητρίου Πέτρος, Βερούχης Ιωάννης, Παπούλια Μαρία, Μαυροσκούφης Αριστ., Βλαδίμηρος Λάζαρος, Παπανικολάου Ευθύμιος, Χρυσικός Αδαμ., Σωτηράκος Αντώνιος, Ροδάκη Δέσποινα, Βοηθούμενοι υπό των υπολοίπων κατηγορουμένων προήλθον εις την κατασκευήν εκρηκτικών ωρολογιακών βομβών και άλλων μηχανημάτων μέρος των οποίων έθεσα εις διάφορα σημεία των Αθηνών (Σύνταγμα, Χίλτον κτλ.) αίτινες εξερράγησαν…».
Ο ενθουσιασμός όμως των φοιτητών, και η απειρία τους οδήγησαν στη σύλληψη ενός μεγάλου μέρους του στελεχικού δυναμικού της οργάνωσης.
Κυριακή 3 του Σεπτέμβρη του ’67 είχαν κατασκευαστεί 4 ωρολογιακές βόμβες. Την άλλη μέρα θα γινόταν μια συνδυασμένη καμπάνια κατά της δικτατορίας με προκηρύξεις και εκρήξεις. Πριν ξημερώσει είχαν συλληφθεί οι περισσότερο μαζί με τις βόμβες.
«Επιτυχία»
Η εξάρθρωση των ΔΕΑ θεωρήθηκε μεγάλη επιτυχία των Λάμπρου- Καραπαναγιώτη που ανέβασαν τις «μετοχές» τους μέσα στην Ασφάλεια.
Οι λόγοι προφανείς. Τα ΔΕΑ διέθεταν έναν έτοιμο εξοπλισμό, είχαν μια άμεση, δυναμική και πολύπλευρη καθημερινή παρουσία κατά της χούντας (προκηρύξεις, εφημερίδες, εκρήξεις βομβών κτλ.) και, το σημαντικότερο, διευρύνονταν με ταχύτητα γεωμετρικής προόδου.
Κι ακόμα: Η Ασφάλεια βρισκόταν στα σκοτάδια. Έψαχνε σε άλλους χώρους.
Τον Οκτώβριο του ’67, 38 αγωνιστές των ΔΕΑ (26 άντρες και 12 γυναίκες) παραπέμφθηκαν στο Στρατοδικείο. Ήταν η πρώτη μεγάλη δίκη, ίσως και η πρώτη των Αθηνών. Από τους 38 οι 27 καταδικάστηκαν.
Οι στρατοδίκες φάνηκαν ιδιαίτερα σκληροί στον Κύπριο Πέτρο Δημητρίου και τον καταδίκασαν σε 20 χρόνια κάθειρξη, γιατί είχε το θάρρος να τους προκαλέσει:
«Εσείς με εκπαιδεύσατε στην κατασκευή βομβών για να ρίξετε τον μακάριο. Εγώ τις κατασκεύασα ενάντιά σας».
Από τους υπόλοιπους τις πιο βαριές καταδίκες είχαν: 17 χρόνια κάθειρξη: Γλυνός Γ., Σωτηράκος Α., Χρυσικός Αδαμ. 10 χρόνια: Δαμίγος Αντ., Τσανανδρέας Νικ., Βλαδίμηρος Λαζ., Παπανικολάου Θ., Σουβατζόγλου Ανέστης. Και όλοι σχεδόν οι υπόλοιποι με μικρότερες ποινές. Όλοι οι αγωνιστές των ΔΕΑ βασανίστηκαν άγρια στα σφαγεία της Μπουμπουλίνας (φάλαγγες, μαστίγια κτλ.) Η Αστυνομία ωστόσο έμαθε ένα πολύ μικρό μέρος για την οργάνωση των ΔΕΑ. Άλλοι δεν μίλησαν καθόλου και άλλοι έκρυψαν τα περισσότερα. Γι’ αυτό και εδώ αναφέρουμε μόνο όσα ήδη γνωρίζει η Αστυνομία.
Δύο από τους βασικούς ηγέτες των ΔΕΑ, οι κινητήριοι μοχλοί της δραστηριότητάς τους, ο Γιάννης Βερούχης κα ο Γιώργος Κώτσου, μετά από πολλές περιπέτειες, κατάφεραν να διαφύγουν στο εξωτερικό. Ο Γιάννης Βερούχης επίσης επικηρύχθηκε τότε από τη χούντα, όπως αργότερα και ο Νίκας.
Επίσης πρέπει να διευκρινιστεί, ότι εδώ, για λόγους χώρου, γίνεται μια μικρή μόνο σταχυολόγηση των όσων μας ανέπτυξε ο Γ. Βερούχης. Γι’ αυτό και δεν συμπεριλαμβάνονται το πολιτικό μέρος των λεγομένων του (πολιτικό πρόγραμμα, σκοποί και τακτικές των ΔΕΑ) και οι αναλύσεις του για την προδικτατορική, δικτατορική και μεταδικτατορική περίοδο.
Η ιστορία Των ΔΕΑ δε περιορίζεται σ’ αυτά. Αγωνιστές τους αποτέλεσαν μετέπειτα ιδρυτικά στελέχη πολλών οργανώσεων της Άκρας Αριστεράς. Σημερινά επίσης κυβερνητικά στελέχη ήταν τότε μέλη των ΔΕΑ.
Ο γράφων συμμετείχε από την αρχή στα ΔΕΑ.
Πηγή:
http://www.resaltomag.gr/forum/viewtopic.php?p=24520#24520