“Οι τράπεζες προσπαθούν απλώς να διαφυλάξουν τα χρήματα τους” δήλωσε σε πρωϊνή εκπομπή ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης. Η δήλωση αυτή μόνο ανατριχίλα μπορεί να προκαλέσει στους γνωρίζοντες τα μεγάλα ατοπήματα των Ελληνικών τραπεζών που είναι και οι μόνες υπεύθυνες (στον επιχειρηματικό και όχι τον πολιτικό τομέα) για την κρίση της Ελληνικής οικονομίας. Εάν ο “εν αναμονή” τεχνοκράτης πρώην και μέλων υπουργός του κινήματος κάνει τέτοιες δηλώσεις, μην περιμένετε οποιαδήποτε βελτίωση των μεγεθών έστω και με αλλαγή κυβέρνησης…
Ελληνικές τράπεζες: Η στυγνή πραγματικότητα.
Προ πενταετίας άρχισε η μαζική έξοδος και ανάπτυξη Ελληνικών τραπεζών στις “αναδυόμενες” αγορές. Είτε μέσω εξαγορών ή αυτόνομα, χώρες όπως Ρουμανία, Βουλγαρία, Πολωνία, Τουρκία, Ουκρανία κλπ έγιναν επενδυτικός στόχος των τραπεζικών ιδρυμάτων, πιστεύοντας πως είχαν μπροστά τους ένα Ελ Ντοράντο κερδοφορίας με βασικούς άξονες την επιχειρηματική ανάπτυξη και την αγορά ακινήτων – Γης.
Η ατμομηχανή των Ελληνικών τραπεζών δεν ήταν κάτι άλλο από:
1. Τα υπερκέρδη που απεκόμισαν υπερτιμολογώντας συστηματικά τις υπηρεσίες τους στην Ελληνική αγορά. Τα δάνεια στην Ελλάδα ήταν τα ακριβότερα στην Ευρωζώνη. Η πολιτική εγγυήσεων ήταν δομημένη ώστε απλά να διαφυλάττει τις εισπράξεις τους αφού σε καμία περίπτωση δεν χρηματοδοτήθηκε αμιγώς επιχειρηματικό σχέδιο. Μηδενική υποδομή για ανάπτυξη λοιπόν από τον κλάδο των τραπεζών που σε άλλες χώρες είναι ο κινητήριος μοχλός νέων, καινοτόμων δράσεων που τις υποστηρίζουν μέχρι την ολοκλήρωση. Υπέρογκα επιτόκια, απαράδεκτες κρυφές ή φανερές χρεώσεις, πανοτόκια και συνεχιζόμενη ατιμωρησία από το κράτος.
2. Άντληση κεφαλαίων από το ΧΑΑ μέσω αυξήσεων. Εάν δείτε το ιστορικό άντλησης κεφαλαίων την τελευταία 10ετία, θα βγάλετε πολύτιμα συμπεράσματα για το πως οι τράπεζες χρησιμοποιούσαν δωρεάν στην ουσία κεφάλαια για να παρέχουν τα πανάκριβα χρηματοοικονομικά τους προϊόντα. Ακόμα και να μπορέσουν να αναπληρώσουν στρατηγικούς εταίρους του εξωτερικού όταν οι τελευταίοι αποφάσιζαν έξοδο από τα μετοχικά σχήματα διαβλέποντας την επικινδυνότητα των επενδύσεων.
3. Μεταχρονολογημένες επιταγές. Ελληνική πρωτοτυπία όπου οι τράπεζες εκδίδουν χρεώγραφα χωρίς να υποχρεούνται να καλύψουν την αναγραφόμενη από τον πελάτη αξία! Η βιομηχανία των επιταγών θυμίζει την Αμερικάνικη καταστροφική πολιτική εκτύπωσης χρήματος για να καλυφθούν τα ελλείματα, οδηγώντας έτσι σε πλαστογραφία των οικονομικών δεικτών. Με αυτό το τέχνασμα οι τράπεζες κατάφεραν να δημιουργήσουν ψευδεπίγραφες πιστώσεις ιδιωτών συγκεντρώνοντας πάνω τους κάθε εμπορική δραστηριότητα ή συναλλαγή. Τα ποσά που αποκόμισαν ήταν κολοσσιαία εξασφαλίζοντας κατ’ ουσία διπλή εγγύηση είσπραξης με τα λεγόμενα “πλαφόν”. Οι κυβερνήσεις όμως εμφανίζονται αδύναμες να επιβάλλουν το πολύ απλό μέτρο υποχρεωτικής κάλυψης των χρεωγράφων από τις ίδιες τις τράπεζες σε περίπτωση αδυναμίας του πελάτη.
4. Τεχνητή διατήρηση των τιμών ακινήτων σε υψηλά επίπεδα. Στην ουσία όλα τα δάνεια (πέραν των απλών καταναλωτικών) απαιτούσαν την προσημείωση ακινήτων για να διατεθούν. Στον αντίποδα οι τράπεζες φρόντιζαν να υποτιμούν την εγγυοδοσία ως προς την αξία εκτίμησης αλλά από την άλλη, διατηρούσαν τεχνηέντως τις τιμές των υποθηκευμένων σε υψηλά επίπεδα ακόμα και στις περιπτώσεις πλειστηριασμών. Γι’ αυτό και τα περιβόητα “κοράκια” συνέχισαν και συνεχίζουν να υπάρχουν συντηρούμενα από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα τη στιγμή που η ανάπτυξη της κοινωνίας της πληροφορίας θα καθιστούσε κωμική την ύπαρξη τους κόβοντας τον ομφάλιο λώρο με μια απλή διαδικτυακή κοινοποίηση της όποιας διαδικασίας εκποίησης ακινήτου. Με αυτό τον τρόπο, οι εγγυοδοσίες των δανείων διατηρούντο σε υψηλά επίπεδα αμβλύνοντας τις όποιες επισφάλειες που σε άλλη περίπτωση θα άλλαζαν άρδην τους τραπεζικούς ισολογισμούς.
5. “Πώληση” επισφαλών απαιτήσεων. Ακόμα και στην τρέχουσα συγκυρία όπου αναπόφευκτα οι τράπεζες θα έγραφαν επισφάλειες δισεκατομμυρίων λόγω αδυναμίας εξόφλησης των δανείων και συρρίκνωσης της κτηματαγοράς, οι τράπεζες ενεργοποίησαν ένα νέο μηχανισμό. Έτσι, όταν η αδυναμία αποπληρωμής είναι εμφανής, η τράπεζα εκχωρεί το δάνειο σε κάποιο συνεργαζόμενο ίδρυμα του εξωτερικού ώστε η όποια ζημία να φύγει από τα αποτελέσματα και τους αυστηρούς ελέγχους της επιτροπής κεφαλαιαγοράς. Προσοχή, δεν μιλάμε για πώληση επισφαλειών σε κάποια ανεξάρτητη εισπρακτική εταιρεία αλλά για ένα νέο φρούτο που οι αρμόδιες αρχές οφείλουν να ελέγξουν: Εταιρεία εξωτερικού που ελέγχεται πλήρως από Ελληνική τράπεζα και αναλαμβάνει το τοξικό δάνειο. Με απλά λόγια, η Ελληνική τράπεζα έχει διοχετεύσει κεφάλαια ιδρύοντας νέα εταιρεία (σσ. ΠΩΣ διατέθηκαν αυτά τα κεφάλαια, είναι ενήμερη η ΕΚ; ΟΛΕΣ οι κύριες τράπεζες είναι εισηγμένες στο ΧΑΑ και υποχρεούνται να αναφέρουν τέτοιες εκροές) η οποία αναλαμβάνει και την επισφάλεια αφήνοντας τη “μαμά τράπεζα” και τα αποτελέσματα της αλώβητα. Μαγική εικόνα δηλαδή και προκαλεί απορία πως δεν υπάρχει ακόμα έγκληση όταν τα στοιχεία είναι ορατά και στον απλούστερο έλεγχο.
6. Η πρωτοφανής και πραξικοπηματική ενέργεια Ελληνικών τραπεζών να οικειοποιηθούν τους λεγόμενους “ανενεργούς” λογαριασμούς αποκομίζοντας δεκάδες εκατομμύρια Ευρώ, όταν λ.χ στην Ιταλία αυτοί οι λογαριασμοί τέθηκαν στη διάθεση του κράτους για την αντιμετώπιση των ελλειμάτων.
Έχοντας λοιπόν αυτά τα όπλα οι Ελληνικές τράπεζες ξεχύθηκαν στις πολλά υποσχόμενες νέες αγορές για τους λόγους που προαναφέραμε. Στην συντριπτική πλειοψηφία, παρότι διέθεσαν κολοσσιαία κεφάλαια σε αυτές τις αγορές δεν πήραν καμμία κρατική στήριξη ή διασφάλιση. Έκαναν δηλαδή τις επενδύσεις τους στου κασίδη το κεφάλι (Έλληνας καταναλωτής), έχοντας ως δεδομένο την καλή πίστη της Ελληνικής αγοράς όπου ο πελάτης έχει αίσθημα ευθύνης αλλά και φοβία ως προς τις τράπεζες, υψηλότερη ακόμα και από τον πολίτη της ανεπτυγμένης Ευρώπης. Έφυγαν λοιπόν από ένα περιβάλλον ασφάλειας και ελεγχόμενης πελατειακής συμπεριφοράς και βρέθηκαν αντιμέτωποι με τραγικές καταστάσεις ορισμένες από τις οποίες είναι οι ακόλουθες (πέρα για πέρα αληθινές και συγκεκριμένες):
1. Σε συγκεκριμένη χώρα που δεν διαθέτει κτηματολόγιο, “χάθηκαν εν μια νυκτί” χιλιάδες φάκελλοι δανείων με αποτέλεσμα η τράπεζα όχι μόνο να μην γνωρίζει τις απαιτήσεις της αλλά να απωλέσει και τα βασικά δεσμευτικά έγγραφα για την είσπραξη της όποιας οφειλής. Όπου “φάκελλος”, βάλτε αγορά ακινήτου για να αντιληφθείτε το μέγεθος της ζημιάς. Η κρατική αντίδραση ήταν, “ας προσέχατε”!
2. Σε άλλη χώρα, με κυβερνητική απόφαση οι τράπεζες που επέδωσαν δάνεια υποχρεούνται να επωμισθούν το 40% (!!) του βάρους έναντι των πελατών. Οι δύο τοπικές (κρατικές) τράπεζες βεβαίως δεν είχαν εκδόσει ούτε ένα δάνειο της μορφής του νομοσχεδίου. Αντιληφθείτε λοιπόν τη ζημιά.
3. Σε άλλη χώρα, κάποια τράπεζα που προβλήθηκε ως “λίρα 100” (δεν λέμε παραπάνω λεπτομέρειες, είναι δεικτικότατο παράδειγμα), είχε ως κύρια δραστηριότητα το ξέπλυμα χρήματος σε τράπεζες μικρής χώρας της ΕΕ. Τώρα η εκεί κυβέρνηση (της έδρας της τράπεζας όχι της χώρας της ΕΕ) ετοιμάζεται να ρίξει ομοβροντία προστίμων. Γιατί δίνουμε βάση στο τώρα, ο νοών νοείτω. Πριν κάποια χρόνια δεν θα μας ένοιαζε προφανώς.
4. Οι Έλληνες επιτελείς των τραπεζών (σε αντίθεση με τους Γερμανούς λχ) δεν ήταν σε θέση να αξιολογήσουν τον πιστοληπτικό κίνδυνο που απέρρεε από το εξής απλό: Οι οικονομίες των περισσότερων αναδυόμενων ήταν κλειδωμένες πάνω στην Αμερικάνικη και ακόμα χειρότερα, στα πλέον επισφαλή στοιχεία της που συγκλόνισαν την παγκόσμια οικονομία.
Καλείται λοιπόν η Ελληνική κυβέρνηση (στα πρότυπα και άλλων Δυτικών) να ενισχύσει τον τραπεζικό κλάδο με ενέσεις κεφαλαίου ώστε να επαναφέρει τη ρευστότητα στην αγορά. Διαθέτει 28 Δις Ευρώ, ένα ποσό κολοσσιαίο για τα Ελληνικά δεδομένα (αγγίζει το 10% του συνολικού εξωτερικού χρέους!). Και όμως, η ρευστότητα αυτή δεν έφτασε ποτέ στην αγορά. Το γιατί δεν έφτασε, είναι αυταπόδεικτο από τα στοιχεία που προαναφέραμε. Οι τρύπες που δημιουργήθηκαν από τις διεθνείς επενδύσεις των τραπεζών έπρεπε να καλυφθούν πάση θυσία.
Οπότε μένει το ερώτημα, ΓΙΑΤΙ ΔΟΘΗΚΑΝ αυτά τα χρήματα. Χωρίς ουσιαστικό έλεγχο, χωρίς διασφαλίσεις, χωρίς να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κρίσης που αντιμετωπίζει η κοινωνία ελέω τραπεζών. Έπεται και η βόμβα των μεταχρονολογημένων επιταγών αλλά και της προσαρμογής των τιμών των ακινήτων που θα φέρει νέους κλυδωνισμούς. Καλούμε λοιπόν την κυβέρνηση να βάλει τέλος στην τραπεζική ανευθυνότητα με δύο απλές ενέργειες:
1. Υποχρεώνοντας τις τράπεζες να καλύψουν μέρος ή όλον των επισφαλειών που θα προκύψουν από τις ακάλυπτες επιταγές με τα ανάλογα πρόστιμα για την ανεξέλεγκτη διάθεση τους στην αγορά.
2. Υποχρεώνοντας τις τράπεζες να κοινοποιήσουν το άνοιγμα τους έναντι των καταθέσεων που κατέχουν, ώστε να φανεί κατά πόσον είναι σε θέση να τις εγγυηθούν.
3. Να αιτιολογήσουν την κατάληξη τόσο της πρόσφατης κρατικής βοήθειας που έλαβαν όσο και των θυγατρικών εξωτερικού που ίδρυσαν προκειμένου να μετακυλίσουν τις επισφάλειες τους από τα επίσημα αποτελέσματα τους.
4. Να παραθέσουν αναλυτικά τα ποσά που οικειοποιήθηκαν από τους “ανενεργούς λογαριασμούς” των πελατών τους, αποδίδοντας τα στο ταμείο παρακαταθηκών και δανείων για χρήση από το κράτος.
Κάθε άλλη προσέγγιση, ενέργεια ή ενίσχυση είναι άκαιρη και εγκληματική για την Ελληνική κοινωνία. Αυτές οι προτάσεις είναι το μοναδικό ανάχωμα στην επερχόμενη λαίλαπα, πριν κάποια τραπεζικά golden boys εγκαταλείψουν τη χώρα αφήνοντας πίσω μια καταληστευμένη αγορά και μια εξαθλιωμένη κοινωνία.