Δημήτρης Βαλαχής – Διευθύνων σύμβουλος της «Ανδρομέδας» και πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών Ελλάδος
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ TIMETV
Μια πεισματική μάχη διεξάγεται αυτόν τον καιρό στις δύο άκρες του Αιγαίου, η οποία δεν είναι άλλη από τη «μάχη της ιχθυοκαλλιέργειας». Έλληνες και Τούρκοι συγκρούονται με σφοδρότητα για την πρωτοκαθεδρία στη μεσογειακή παραγωγή ψαριών. Ενώ η Ελλάδα ξεκίνησε πολλά χρόνια νωρίτερα – το 1981, μετρά δηλαδή 33 χρόνια στην ιχθυοκαλλιέργεια – φαίνεται να νιώθει την ανάσα των Τούρκων. Ποια θα είναι η εξέλιξη αυτής της μάχης; Το ερώτημα αυτό βρέθηκε στο επίκεντρο της συνομιλίας μας με τον κ. Δημήτρη Βαλαχή, πρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών, και διευθύνοντα σύμβουλο της επιχείρησης «Ανδρομέδα», μιας εκ των σημαντικών εταιρειών του κλάδου.
Κύριε Βαλαχή, είναι γεγονός ότι οι Τούρκοι είναι ιδιαίτερα επιθετικοί, παρ’ όλα αυτά δεν έχουν φθάσει την ελληνική παραγωγή αλλά πλησιάζουν. Δώστε μας μια πιο συγκεκριμένη εικόνα.
Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια οι Τούρκοι έχουν επενδύσει σημαντικά κεφάλαια στην ιχθυοκαλλιέργεια και έχουν διευρύνει την παραγωγή τους. Ενδεικτικά, το 2008 η παραγωγή τους ήταν κάτω από 70.000 τόνους ενώ το 2013 ξεπέρασε τις 90.000 τόνους και είναι κοντά στις 100.000.
Η δική μας παραγωγή;
Η δική μας παραγωγή αντίστοιχα έχει υποχωρήσει περίπου 20.000 τόνους και είναι στα επίπεδα των 120.000 τόνων, πολύ κοντά στους Τούρκους. Όπως καταλαβαίνετε, αυτό είναι ένα από τα θέματα που μας απασχολούν, γιατί ο κλάδος έχει τεράστιες δυνατότητες και προσφέρει πολλά στην ελληνική οικονομία. Τα επόμενα χρόνια μπορεί να αναπτυχθεί και να ξεπεράσει τις 200.000 τόνους, δημιουργώντας βεβαίως τις κατάλληλες συνθήκες ζήτησης ώστε το προϊόν να μην πουλιέται σε τιμές κάτω του κόστους.
Οι Έλληνες ιχθυοκαλλιεργητές καταρρίψατε τον μύθο του «τεμπέλη Έλληνα». Δημιουργήσατε από το μηδέν έναν κλάδο ανοίγοντας δεκάδες ξένες αγορές. Κατορθώσατε να κάνετε τους Ευρωπαίους φανατικούς καταναλωτές του ελληνικού ψαριού. Πώς το πετύχατε;
Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα απέκτησε με σκληρή δουλειά και με πνεύμα καινοτομίας αυτό το μοναδικό πλεονέκτημα: τα 33 χρόνια εμπειρίας και τεχνογνωσίας στην παραγωγή ψαριού. Η ποιότητα του ψαριού που παράγουμε δεν μπορεί να συγκριθεί με την αντίστοιχη των ανταγωνιστών μας στη Μεσόγειο – ούτε δεξιά ούτε αριστερά της. Μπορεί λοιπόν σήμερα η Ελλάδα να συνεχίσει να πρωταγωνιστεί στον κλάδο και με εξωστρέφεια να παίζει τον ρόλο του πρωταγωνιστή. Να αντιγράψει αυτό που έκαναν οι Νορβηγοί με τον σολομό. Οι νορβηγικές εταιρείες παράγουν σολομό και στη Σκωτία και στην Ολλανδία και στη Χιλή, ελέγχοντας την παγκόσμια παραγωγή του προϊόντος. Έτσι η Νορβηγία αναγνωρίζεται ως ηγέτιδα δύναμη στη συγκεκριμένη αγορά. Τον ίδιο ηγετικό ρόλο μπορεί να παίξει η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια, αν καταφέρουν οι ελληνικές εταιρείες να παράγουν εκτός των πυλών…
Με δυο λόγια δηλαδή, να αναπτυχθούν παραγωγικές επιχειρήσεις από ελληνικές εταιρείες σε άλλες χώρες. Η επιχείρησή σας έχει προχωρήσει σε αυτή την κατεύθυνση…
Εμείς ακολουθούμε αυτό το μοντέλο. Το 40% της εξωστρεφούς δραστηριότητάς μας είναι στην Ισπανία, όπου η θυγατρική μας είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ιχθυοκαλλιεργητική επιχείρηση της χώρας. Υπάρχουν βεβαίως και άλλα τέτοια παραδείγματα. Κάποιες εταιρείες του κλάδου είχαν ξεκινήσει στην Τουρκία και είναι κρίμα που το τελευταίο διάστημα η παρουσία τους συρρικνώνεται.
Προσφάτως είχαμε ένα δυσάρεστο νέο: την αποτυχία της προσπάθειας συγχώνευσης Σελόντα και Δία. Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει ώστε ο κλάδος να μπορέσει να πάρει τη θέση που του ανήκει στην ελληνική οικονομία;
Παρ’ όλο που η συγκεκριμένη προσπάθεια δεν πέτυχε, εν τούτοις ο δρόμος συνένωσης των δυνάμεων του κλάδου σε μεγάλα και εύρωστα σχήματα, τα οποία θα έχουν τη δυνατότητα να επενδύσουν στην ανάπτυξη της ζήτησης, με υγιή κερδοφορία και βελτίωση του κόστους, πιστεύω ότι είναι μονόδρομος και πρέπει να βοηθήσουν όλοι σε αυτό.
Όταν λέτε όλοι, ποιους εννοείτε;
Αυτή τη στιγμή τον κύριο ρόλο μπορούν να τον παίξουν μόνο οι τράπεζες, οι οποίες όλα αυτά τα χρόνια στήριξαν τον κλάδο. Οι επιχειρήσεις έχουν συγκεκριμένη έκθεση στον τραπεζικό δανεισμό. Έτσι οι τράπεζες, προκειμένου να διασφαλίσουν αυτές τις επενδύσεις και να δημιουργηθούν συνθήκες για να εξυπηρετηθούν αυτά τα δάνεια, έχουν τη δυνατότητα να παίξουν τον ρόλο που τους αναλογεί.
Θα λέγαμε ότι και το timing για μια πιθανή επιτάχυνση των διαδικασιών είναι κατάλληλο, με την έννοια ότι ο κλάδος βρίσκεται σε μια καλή στιγμή από την άποψη της τιμής του προϊόντος.
Αλήθεια είναι αυτό που λέτε. Ο κλάδος εξέρχεται από μια μεγάλη κρίση το 2013. Αυτή τη στιγμή οι τιμές είναι σε κερδοφόρα επίπεδα. Πρέπει όμως να εκμεταλλευτούμε όσο μπορούμε το χρονικό διάστημα ως το καλοκαίρι, που βγαίνει η νέα παραγωγή ψαριών. Ως τότε πρέπει να έχουν λυθεί όλα τα θέματα ώστε τη νέα σεζόν να έχουμε σχήματα τα οποία θα έχουν τη δυνατότητα να προχωρήσουν απαλλαγμένα από τα βάρη του παρελθόντος, με κεφαλαιακή επάρκεια και κατάλληλη στελέχωση ώστε να αρχίσουν να αναπτύσσουν τον κλάδο και εκτός των πυλών.
Το κράτος ποιο ρόλο μπορεί να παίξει;
Το κράτος θα μπορούσε να ξεκαθαρίσει το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας, μέσα από το νόμο πλαίσιο και το χωροταξικό, τη δημιουργία νέων ζωνών ανάπτυξης, διότι αυτή τη στιγμή δεν έχουμε πρακτικά τη δυνατότητα να αυξήσουμε την παραγωγή μας. Αυτή την περίοδο είναι η διαδικασία διαβούλευσης για τον καινούργιο νόμο-πλαίσιο, ο οποίος πρέπει με τις κατάλληλες μεταβατικές διατάξεις και με την κατάλληλη επέκταση του χωροταξικού σχεδιασμού να δώσει ζώνες ανάπτυξης στην ιχθυοκαλλιέργεια. Αυτό θα μας δώσει τη δυνατότητα να αναπτυχθούμε παραπέρα. Επίσης το κράτος θα μπορούσε να βοηθήσει στην απορρόφηση κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα οποία πρέπει να επενδυθούν στους τομείς της έρευνας και της ανάπτυξης της αγοράς.
Η έρευνα τι αφορά;
Κυρίως την ποιότητα του προϊόντος, την ανάπτυξη νέων ειδών, τη βελτίωση των γεννητόρων των υπαρχόντων ειδών καθώς επίσης και την περαιτέρω βελτίωση των μεθόδων εκτροφής.
Γιατί ο Έλληνας εξακολουθεί να βλέπει με καχυποψία τα προϊόντα της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας;
Κοιτάξτε, είναι αλήθεια ότι υπάρχει μια καχυποψία, όμως τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μια μεγάλη στροφή του καταναλωτή προς το ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας, το οποίο – με όλη την εμπειρία που έχω τα έξι χρόνια που ασχολούμαι με τη δουλειά αυτή – είναι πραγματικά εξαιρετικής ποιότητας. Είναι ένα ψάρι που μεγαλώνει με τις καλύτερες συνθήκες, οι τροφές είναι καθαρά από ιχθυάλευρα και ιχθυέλαια και έχουν τις αυστηρότερες προδιαγραφές. Εγώ προσωπικά το δίνω και στα παιδιά μου. Το ελληνικό ψάρι είναι εξαιρετικής ποιότητας διότι και οι συνθήκες των υδάτων και των ακτών είναι ιδανικές για την ανάπτυξή του. Προσωπικά το προτείνω σε όλο και περισσότερους ανθρώπους να το δοκιμάσουν, γιατί είμαι σίγουρος ότι αν το δοκιμάσουν πραγματικά θα το επιλέξουν.
Στο εξωτερικό πώς κινείστε;
Κοιτάξτε, αξιοποιούμε πολλά κανάλια. Μεταξύ αυτών και τον Ελληνικό Οργανισμό Εξωτερικού Εμπορίου (ΟΠΕ), με τον οποίο «τρέχουμε» ένα πρόγραμμα για την προώθηση της κατανάλωσης της ελληνικής τσιπούρας και του λαυρακιού σε αγορές του εξωτερικού. Ο στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε καινούργιους καταναλωτές και συνθήκες υγιούς ανάπτυξης. Ξέρετε, η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια προσφέρει 10.000 θέσεις εργασίας σε ολόκληρη τη χώρα. Αυτές δεν είναι μόνο στην Αθήνα ή στα μεγάλα αστικά κέντρα. Είναι στην περιφέρεια, όπου οι συνθήκες απασχόλησης είναι πάρα πολύ δύσκολες.
Κύριε Βαλαχή, θα ήθελα να επιμείνουμε σε αυτό το σημείο. Αν οι ελληνικές ιχθυοκαλλιέργειες μπορέσουν να επαναλάβουν το εγχείρημα των Νορβηγών, οι οποίοι από 200.000 τόνους πήγαν στα 2 εκατ., αυτό θα μπορούσε να αναδείξει τον συγκεκριμένο κλάδο σε βασικό τομέα της ελληνικής οικονομίας. Μπορεί να πετύχουν κάτι τέτοιο και με ποιο τρόπο;
Είναι αλήθεια αυτό. Και μάλιστα αυτό το τονίζουμε όχι μόνο εμείς αλλά και ανεξάρτητοι οργανισμοί, όπως η Mckinsey, που συμπεριλαμβάνει την ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια στους 6 κλάδους που μπορεί να βασιστεί η ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας. Αυτό πλέον το κατανοούν και η κυβέρνηση και τα κόμματα και όλοι οι εμπλεκόμενοι παράγοντες. Για μένα είναι απόλυτα εφικτό αυτό διότι η Ελλάδα έχει την τεχνογνωσία να το κάνει. Έχει τις δυνατότητες να αυξήσει την παραγωγή της μέσα από ένα σωστό χωροταξικό σχεδιασμό, ενδεχομένως δημιουργώντας και νέες ζώνες σε κάποια απόσταση από τις ακτές. Υπάρχει τεχνογνωσία σε αυτόν τομέα. Για παράδειγμα, οι Τούρκοι έχουν δώσει όλη την επιπλέον παραγωγή τους σε περιοχές ιχθυοκαλλιέργειας που βρίσκονται σε μεγαλύτερες από τις συνθισμένες αποστάσεις από την ακτή. Ανάλογη πρακτική ακολουθείται και στην Ισπανία.
Φαντάζομαι όμως ότι αυτό έχει και άλλες συνιστώσες, όπως οι διευκολύνσεις για την προσέγγιση των πλοίων, οι υποδομές για τη συντήρηση των ψαριών κτλ.
Βεβαίως, απαιτείται παράκτια υποστήριξη, γιατί χρειάζεται να μεταφερθούν οι τροφές αλλά και τα ψάρια από και προς την ακτή. Άρα χρειαζόμαστε εγκαταστάσεις ελλιμενισμού και αποθήκευσης, οι οποίες θα μπορέσουν να υποστηρίξουν αποτελεσματικά για να δουλέψεις με έναν ανταγωνιστικό τρόπο τις μονάδες σου προς τη θάλασσα. Μην ξεχνάμε ότι ζούμε σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον. Η Τουρκία είναι ένας ανταγωνιστής ο οποίος σε όλες τις αγορές βγήκε με τιμές χαμηλότερες από την Ελλάδα. Έτσι οφείλουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί σε ποιότητα και κόστος παραγωγής ώστε να εξακολουθήσουμε να είμαστε πρωταγωνιστές στη μεσογειακή παραγωγή.
Αυτό που μπορεί να περιμένει η χώρα μας από την ιχθυοκαλλιέργεια μέσα από ένα σωστό σχεδιασμό και αφού λυθούν τα συσσωρεμένα προβλήματα, ώστε τα καινούργια σχήματα που θα δημιουργηθούν να προχωρήσουν, είναι ο διπλασιασμός της παραγωγής και της απασχόλησης.
Κύριε Βαλαχή, σας ευχαριστώ θερμά. Ας ελπίσουμε ότι τράπεζες, κράτος και επιχειρηματίες θα σταθούν στο ύψος των περιστάσεων.
Το έχουμε όλοι ανάγκη και πρώτος από όλους η χώρα.
Σας ευχαριστώ.
Να είστε καλά. Πρωτοσελιδα – Ειδήσεις