Στις 7 Μαΐου 2015 θα γίνουν οι επόμενες εκλογές στη Βρετανία και το θέμα των τιμών του ηλεκτρικού ανεβαίνει καθημερινά όλο και ψηλότερα στην πολιτική ατζέντα. Δεν πρόκειται βέβαια να δούμε στο Λονδίνο σκηνές από τη Σόφια το Φεβρουάριο 2013, όταν οι Βούλγαροι, εξαγριωμένοι από τις αυξήσεις των τιμών, που έφερε η “απελευθέρωση” της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, έριξαν την κυβέρνηση. Άλλωστε, όπως βλέπουμε στο διπλανό διάγραμμα, οι Βρετανοί δεν πληρώνουν δα και τα πιο ακριβά τιμολόγια, πρωταθλητές εδώ είναι οι Δανοί και οι Γερμανοί. Και προσέξατε πόσο πληρώνουν στις ΗΠΑ; Ωστόσο, αφού οι Εργατικοί του Μίλιμπαντ ανέβασαν τους τόνους πριν τις γιορτές κι απάντησε ο Κάμερον πριν λίγες μέρες, τώρα έχουμε και νέα κίνηση της κυβέρνησης, που παραπέμπει τους μεγάλους παρόχους σε έρευνα για θέματα παραβίασης του ανταγωνισμού.
Ας τα πάρουμε λίγο με τη σειρά: η Βρετανία είναι απ’ τις χώρες που έχουν “απελευθερωμένη” αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, απ’ την εποχή της Θάτσερ, τότε που τσάκισε τους ανθρακωρύχους και το Εργατικό Κόμμα. Σήμερα μετέχουν στην αγορά πολλοί πάροχοι, οι Big Six και 21 μικρότεροι κι επομένως, σύμφωνα με το ιδεολογικό κατασκεύασμα, που ασπάζονται και πολλοί στην Ελλάδα, ο ανταγωνισμός τόσων πολλών παρόχων θα έπρεπε να λειτουργεί προς όφελος του καταναλωτή και να ρίχνει τις τιμές. Ωστόσο, όπως σας είχαμε ενημερώσει από τις αρχές του έτους, το Εργατικό Κόμμα κατήγγειλε ότι οι Βρετανοί καταναλωτές πλήρωσαν κατά την τελευταία τριετία έως και 4 δισεκατομμύρια λίρες “κερατιάτικα” στους Big Six, που ηλεκτροδοτούν το 98% των Βρετανικών νοικοκυριών, τονίζοντας ότι οι εταιρείες είτε πλήρωσαν παραπάνω απ’ ό,τι πουλούσε κανονικά η αγορά για ν’ αγοράσουν ενέργεια, αδιαφορώντας για την τιμή αγοράς και απλά μετακύλισαν το επιπλέον κόστος στους καταναλωτές με αυξημένα τιμολόγια, είτε απλά “φούσκωσαν” τα τιμολόγιά τους για να διευρύνουν την κερδοφορία τους! Η Ρυθμιστική Αρχή της Βρετανίας Ofgem παραδέχτηκε ότι δεν έχει τη δυνατότητα να επαληθεύσει τους ισχυρισμούς των Εργατικών, λόγω έλλειψης διαφάνειας! Οι Εργατικοί υποσχέθηκαν να “παγώσουν” τις τιμές για 20 μήνες αν κερδίσουν τις εκλογές, να “σπάσουν” τις Έξι Μεγάλες εταιρείες σε μικρότερες, να βάλουν τέλος στις μυστικές συμφωνίες και να κάνουν διαφανή την εμπορία της ηλεκτρικής ενέργειας.
Η λαϊκή δυσαρέσκεια έχει αρχίσει να φουντώνει στη Βρετανία, καθόσον, παρά το ότι η επίσημη ανεργία είναι λίγο πάνω από το 7%, η απελευθέρωση της αγοράς εργασίας έχει οδηγήσει στην κατάσταση το 25% της αγοράς να είναι δουλειά με το “κομμάτι”, η εργασιακή ασφάλεια έχει πάει περίπατο και η αγοραστική δύναμη των πολιτών μειώνεται. Οι αυξανόμενες τιμές του ηλεκτρικού οδήγησαν στην έκδοση οδηγιών του τύπου “για να κάνετε οικονομία στο ρεύμα κάντε ντους δυο-δυο (ή και περισσότεροι), ή πιείτε δυο ζεστά ροφήματα λιγότερα τη βδομάδα”! Βλέποντας τα σκούρα ο Κάμερον ενόψει των εκλογών του 2015 υποσχέθηκε καταρχήν πριν λίγες μέρες να “παγώσει” το φόρο άνθρακα για τα έτη 2016-2020 στα -υψηλά- επίπεδα που θα έχει διαμορφωθεί τον Απρίλιο 2015.
Αλλά επειδή προφανώς αυτό είναι “στάχτη στα μάτια” των ψηφοφόρων, η Βρετανική ΡΑΕ ανακοίνωσε στις 27/3 ότι παραπέμπει τις Έξι Μεγάλες εταιρείες στην Επιτροπή Ανταγωνισμού (Competition and Markets Authority, CMA).
Ένα απ’ τα “ωραία” που λέει η Ofgem είναι ότι “η κερδοφορία των εταιρειών αυξήθηκε από 233 εκατομμύρια λίρες το 2009 σε 1,1 δισεκατομμύριο λίρες το 2012, χωρίς καθαρή απόδειξη ότι οι πάροχοι έγιναν πιο αποτελεσματικοί στο να μειώσουν το κόστος τους, αν και θα απαιτούνται περαιτέρω αποδείξεις ότι οι πάροχοι δεν θα μπορούσαν να είχαν ακόμα μεγαλύτερα κέρδη“. Κι ένα άλλο “ωραίο”, “οι πάροχοι βάζουν συνέχεια υψηλότερες τιμές σε όσους πελάτες δεν αλλάζουν πάροχο“. Μήπως σας έχει συμβεί κι εσάς εδώ, με τη σταθερή τηλεφωνία, που τάχα είναι “ανταγωνιστική”; Η Ofgem λέει επίσης ότι βρήκε ενδείξεις προσυνεννόησης στο χρόνο και στο μέγεθος των αυξήσεων, καθώς και ότι οι τιμές αυξάνονται πολύ πιο εύκολα απ’ ό,τι μειώνονται.
Ήδη σημειώθηκαν οι πρώτες αντιδράσεις απ’ τους παρόχους:
– η 2η μεγαλύτερη εταιρεία, η SSE, που η πελατεία της περιλαμβάνει 5 εκατομμύρια νοικοκυριά, ανακοίνωσε “πάγωμα” τιμολογίων έως το 2016, συνοδεύοντάς το ωστόσο με 500 απολύσεις για “περικοπή του κόστους”. Ταυτόχρονα ανακοίνωσε ότι εγκαταλείπει τα σχέδια για επένδυση 20 δισεκατομμυρίων λιρών σε τέσσερα μεγάλα υπεράκτια αιολικά πάρκα, εκφράζοντας σοβαρές αμφιβολίες για τη βιωσιμότητά τους (μην ξεχνούμε ότι τα υπεράκτια αιολικά είναι πανάκριβα στην κατασκευή τους, πολύ πιο ακριβά απ’ τα χερσαία).
– Η πιο μεγάλη εταιρεία, η Centrica, που λειτουργεί ως Scotish Gas στη Σκωτία και ως British Gas στο υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο, ανακοίνωσε ότι δεν πρόκειται να επενδύσει σε νέα έργα ηλεκτρικής ενέργειας για όσο διάστημα διαρκεί η έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Οι εκβιασμοί των εταιρειών είναι πάντα πάνω στο τραπέζι σε τέτοιες περιπτώσεις και μια προηγούμενη έκθεση της Ofgem είχε προειδοποιήσει για μειωμένα περιθώρια εφεδρείας ισχύος μετά το 2016.
Σύμφωνα με την Ofgem τα παράπονα και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών προς τις εταιρείες παρουσίασαν σαφή επιδείνωση το 2013 ως προς το 2012 (βλ. δίπλα). Μια χρονιά πριν τις εκλογές δεν είναι καλό να είναι δυσαρεστημένοι οι ψηφοφόροι, οπότε η κυβέρνηση έλαβε προληπτικά τα μέτρα της, ανακοινώνοντας την παραπομπή σε έρευνα, για να αφοπλίσει τους Εργατικούς. Ωστόσο, ο επικεφαλής της Ofgem έσπευσε να δηλώσει ότι από την έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού όλα είναι πιθανά, από τη διάλυση των Έξι Μεγάλων σε μικρότερες εταιρείες μέχρι και το να διαπιστώσει η CMA ότι δεν τρέχει τίποτα κι όλα λειτουργούν μια χαρά! Πότε θα γίνει αυτό; Μετά τις εκλογές του 2015, βεβαίως-βεβαίως: η έρευνα αναμένεται να ξεκινήσει τον Ιούνιο και να κρατήσει τουλάχιστον 18 μήνες έως δυο χρόνια. Και είναι γνωστό ότι μετά την απομάκρυνση εκ της κάλπης ουδέν λάθος αναγνωρίζεται! Μάλλον λοιπόν κάπως έτσι φαίνεται να ανεβαίνει το ποσοστό του αντιευρωπαϊστή Φάρατζ!
Τα λινκς τεκμηρίωσης βρίσκονται στο http://greeklignite.blogspot.gr/2014/03/2015.html και στο Facebook, στη διεύθυνση Greeklignite!