Το Ελληνικό δημόσιο και οι χορηγοί του.
Γράφει ο Γιώργος Τσακίρης
Συνηθισμένοι ίσως από το τελευταίο (και ευρύτερα γνωστό) “κρούσμα” περί … χορηγιών με στόχο τη μείωση των εξόδων από πλευράς του Δημοσίου, όπως αυτό της χορηγίας του καυσίμου από γνωστό όμιλο εταιριών επώνυμου επιχειρηματία, για τα άρματα μάχης και του αεροσκάφους που έλαβαν μέρος στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου 2013 στη Θεσσαλονίκη, η … ιδέα βρίσκει πλέον εφαρμογή και στα πλαίσια της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη χώρα μας.
Ποιο το κακό, θα μου πείτε ;
Κανένα, θα μπορούσα να απαντήσω, εάν η έννοια της χορηγίας είχε τη σημασία και την εφαρμογή που της έδιναν οι πρώτοι που την εφάρμοσαν.
Η χορηγία είναι ένας σημαντικός κοινωνικός και πολιτιστικός θεσμός που γεννήθηκε και άνθισε στην Αρχαία Ελλάδα
(Κουτούπης Θ., 2005: 14). Αναπτύχθηκε ως θεσμός στην Αρχαία Αθήνα τον 6ο και 5ο πχ αιώνα και οφείλουμε να τονίσουμε πως ήταν υποχρεωτική ( Γλύτση & Κορρές, 2002:100).
Το ζήτημα είναι ότι, ενώ στην αρχαία χορηγία διατηρήθηκε το καθήκον του χορηγού, στο δυτικό κόσμο αναπτύχθηκε το ανταποδοτικό sponsoring.
Κατά τον Θ. Κουτούπη1 «χορηγία κοινωνική-πολιτιστική είναι η χρηματοδότηση και στήριξη κρατικών και μη κερδοσκοπικών οργανισμών ή/και δραστηριοτήτων πολιτιστικού περιεχομένου, από ιδιωτικές επιχειρήσεις, εφ’ όσον εμπεριέχει μεταφορά πόρων από τον ιδιωτικό στον δημόσιο-κοινωνικό τομέα και με αποκλειστικό αντιστάθμισμα των χορηγών, την πίστωσή τους από την κοινωνία με την ευποιία τους».
Σύμφωνα, δηλαδή, με τον Θ. Κουτούπη, το μοναδικό όφελος ενός επιχειρηματία από την ανάμειξή του σε μια χορηγική συνεργασία, είναι η πίστωσή του με κοινωνική ευποιία, δηλαδή η ηθική επιβράβευση που απορρέει από αυτήν τη γενναιόδωρη πράξη του.
Η εμπορική χορηγία (sponsoring) από την άλλη, αφορά σε χρηματοδότηση με αντιπαροχή προβολής-διαφήμισης (Κουτούπης Θ.: 2005:28) και εδώ απουσιάζει ο απώτερος σκοπός αναγνώρισης-εκτίμησης του χορηγού από την κοινωνία και τους πολίτες (κοινωνική ευποιία).
Κατά την Σινανιώτη2 επίσης, ορίζεται ότι το sponsoring δεν αποτελεί απλώς χορηγία, όπως είναι η δωρεοδοτική (χαριστική). Είναι μορφή οικονομικής συναλλαγής (οικονομικό σύμφωνο), από την οποία προκύπτουν οφέλη και για τις δύο αντισυμβαλλόμενες πλευρές. Από τη μία πλευρά ο χορηγούμενος με την οικονομική χρηματοδότηση επιτυγχάνει πιο εύκολα τους στόχους του, από την άλλη ο χορηγός, μέσα από την διαχείριση των προσφερόμενων οικονομικών πόρων εξασφαλίζει την προβολή του» (Σινανιώτη Αρ.: 2002:18)
Κατόπιν των ανωτέρω λοιπόν, πώς θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει την ενέργεια του υπουργείου Εξωτερικών, να υπογράψει στις 18 Φεβρουαρίου, Σύμβαση Χορηγίας με γνωστή, συστημική τράπεζα για τις ανάγκες της Ελληνικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, παρά μόνο ως «μία μορφή οικονομικής συναλλαγής» ;
Και μπορεί στις χορηγίες αυτές να μην υπάρχει η απευθείας «οικονομική χρηματοδότηση» του χορηγουμένου, πώς όμως αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί το ότι στο άρθρο 2 της Σύμβασης με τίτλο «Υποχρεώσεις του υπουργείου – Το δικαίωμα του χορηγού για διαφήμιση», αναγράφεται επακριβώς ότι θα επιτραπεί στον χορηγό :
Α) η χρήση του όρου «Μέγας Χορηγός Ελληνικής Προεδρίας Συμβουλίου ΕΕ» στο πλαίσιο ιδιωτικής προώθησης του χορηγού και της ευρύτερης στρατηγικής marketing αυτού, μέχρι και την 31η Αυγούστου 2014 (ακόμη και τρεις μήνες δηλαδή μετά τη λήξη της Ελληνικής προεδρίας) ;
Β) η εξασφάλιση και χρήση του λογότυπου της Ελληνικής Προεδρίας για σκοπούς ιδιωτικής προώθησης του χορηγού στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής marketing αυτού, μέχρι και την 31η Αυγούστου 2014, του οποίου, νόμιμος κάτοχος ή/και χρήστης ή/και δικαιούχος είναι το υπουργείο με δικαίωμα περαιτέρω παραχώρησης άδειας χρήσης, με εξαίρεση την προώθηση σε τηλεοπτικά Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, για την οποία η χρήση του λογότυπου περιορίζεται μέχρι και την ημερομηνία λήξης της προεδρίας ;
Συμπληρωματικά να αναφέρουμε ότι στις 19 Δεκεμβρίου του 2013, παρόμοιου τύπου Σύμβαση, έχει γίνει με κορυφαία και στη χώρα μας εταιρία εμφιαλώσεως. Την ίδια εταιρία που κλείνει εργοστάσια στην Ελλάδα, μεταφέρει δραστηριότητές της στο εξωτερικό και απολύει εκατοντάδες εργαζομένους της.
Όχι όμως με τους ίδιους όρους, μιας και η εν λόγω εταιρία, με βάση τα όσα αναγράφονται στο άρθρο 2 της Σύμβασης, ονομάζεται «Υποστηρικτής Ελληνικής Προεδρίας Συμβουλίου ΕΕ» και της επιτρέπεται η χρήση του όρου αυτού και πάλι στο πλαίσιο ιδιωτικής προώθησης του χορηγού και της ευρύτερης στρατηγικής marketing αυτού, μέχρι και την 31η Αυγούστου 2014.
Και για τις δύο περιπτώσεις δε, είναι πραγματικά άξιο απορίας πώς το Ελληνικό Δημόσιο, και ειδικότερα το υπουργείο Εξωτερικών, αξιολογεί το κόστος των παρεχόμενων υπηρεσιών των χορηγών, σε σχέση με τις υποχρεώσεις του και –κατ’ επέκταση – τα δικαιώματα που αποκτούν οι χορηγοί, ώστε να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι, όπως χαρακτηριστικά αναγράφεται και στις δύο Συμβάσεις, «το υπουργείο θα επιτρέψει καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου χορηγίας, τη διακριτική διαφήμιση του χορηγού, η οποία ως προς το κόστος της για το υπουργείο υπολείπεται σαφώς της παροχής του χορηγού» !!
Άρα, μπορεί να μην υπάρχει η απευθείας «οικονομική χρηματοδότηση» των χορηγών προς τους χορηγουμένους, ένα από τα κριτήρια όμως της επιλογής, είναι καθαρά οικονομικό !
Θα ήταν χρήσιμο φυσικά να ερωτηθούν και κάποιοι ειδικοί του χώρου, το πώς η παραχώρηση κάποιων χιλιάδων φιαλών (ή ότι άλλο) νερού ή η κάλυψη του κόστους γευμάτων, δείπνων, κρασιών, αναμνηστικών δώρων κλπ, για την κάλυψη αναγκών κατά τη διάρκεια της Ελληνικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, μπορούν να συγκριθούν με την εξάμηνη ή εννεάμηνη διαφήμιση των χορηγών, όταν αυτή η ιδιωτική προώθηση του χορηγού εντάσσεται μάλιστα στην ευρύτερη στρατηγική marketing του ίδιου, σε άμεση μάλιστα σχέση με το Ελληνικό Δημόσιο σε μία από τις κορυφαίες στιγμές της λειτουργίας του, όπως αυτή της ανάληψης της προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ.
Πόσο αλήθεια και με ποιο τρόπο κοστολογείται το γεγονός της προεδρίας και όχι οι ανάγκες της σε είδη και παροχές ;
Ψιλά γράμματα, θα πουν κάποιοι …
1 Ο Θαλής Κουτούπης είναι Σύμβουλος Επικοινωνίας – Συγγραφέας. Θεωρείται ξεχωριστή προσωπικότητα στον χώρο της επικοινωνίας.
2 Η Αριστέα Σινανιώτη είναι Καθηγήτρια Εμπορικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς
