Eναν μήνα μετά την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης, τον Οκτώβριο του 2008, ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο συγκρότησε μια ανεξάρτητη ομάδα υψηλού επιπέδου για τη χρηματοπιστωτική κρίση. Η ομάδα έπρεπε να επεξεργαστεί προτάσεις για να ρυθμίσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Διορίστηκαν οκτώ σοφοί: Ζακ ντε Λαροζιέρ, Ρέινερ Μασέρα, Ονορ Ρούντινγκ, Οτμαρ Ισινγκ, Κέλουμ Μακάρθι, Λέσερ Μπαρσερόβιτς, Χοσέ Περέθ Φερνάντεζ, Λαρς Νούμπεργκ. Οι ακτιβιστές του Παρατηρητηρίου της Ευρώπης των Πολυεθνικών έλεγξαν πόσο ανεξάρτητη ήταν αυτή η «ανεξάρτητη ομάδα». Εμειναν έκπληκτοι. Ο Ντε Λαροζιέρ ηγούνταν μιας ομάδας που είναι οικονομικό λόμπι, ο Μασέρα συνδεόταν με τη Lehman Brothers, o Ρούντινγκ με τη Citigroup, ο Ισινγκ με την Goldman Sachs, ο Μακάρθι, ο Νούμπεργκ και ο Μπαλσερόβιτς ήταν αυθεντίες στην απορρύθμιση των αγορών και ο Περέθ Φερνάντεζ φρόντιζε να χορηγεί στις τράπεζες πληροφορίες εκ των έσω… Τρεις από αυτούς ήταν άμεσα συνδεδεμένοι με τις τράπεζες που ευθύνονταν για τη χρηματοοικονομική κρίση.
Επί τέσσερα χρόνια ο Αυστριακός σκηνοθέτης και παραγωγός Φρίντριχ Μόζερ και ο Ματιέ Λιετέρ διερεύνησαν το «μαύρο κουτί των Βρυξελλών», τα λόμπι. Χαρτογραφώντας μια πραγματικότητα που όλοι υποπτεύονται αλλά κανείς δεν μιλάει γι αυτή στους διαδρόμους των Βρυξελλών, το ντοκιμαντέρ «The Brussels Business» προκάλεσε αίσθηση όταν προβλήθηκε το 2013. Η δράση των λόμπι και τα κριτήρια, με τα οποία νομοθετεί η Επιτροπή, οι μέθοδοί τους, οι καταγγελίες από μη κυβερνητικές οργανώσεις… Η σκοτεινή πλευρά της Ευρώπης, στην οποία οι αποφάσεις παίρνονται εκτός των επίσημων αιθουσών συνεδρίασης και μακριά από τη δημοσιότητα. Εξαιτίας των αποκαλύψεων παραιτήθηκε ο Ερνστ Στράσερ, επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας των Αυστριακών Συντηρητικών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το ντοκιμαντέρ ήθελε να καταδείξει ποιος κινεί τα νήματα στην Ευρώπη, θέτοντας το ερώτημα εάν τελικά είναι οι δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις που αποφασίζουν ή είναι οι μάνατζερ και οι δεξαμενές σκέψης των μεγάλων επιχειρήσεων.
Πάνω από 20.000 λομπίστες «κινούνται» στις Βρυξέλλες. Το πεδίο δράσης τους δεν είναι μεγαλύτερο από τέσσερα τετραγωνικά χιλιόμετρα, γύρω από την πλατεία Ρομπέρ Σουμάν των Βρυξελλών. Εκεί είναι τα γραφεία της Κομισιόν, του Συμβουλίου των Υπουργών και το Ευρωκοινοβούλιο. Σε πολύ κοντινή απόσταση είναι και τα γραφεία των λόμπι: της BASF, της BP, της Philip Morris και άλλων επιχειρηματικών ομίλων. Τη λειτουργία των λόµπι παρακολουθεί εδώ και χρόνια η οργάνωση Corporate Europe Observatory (CEO ) -Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών-, ένα ερευνητικό παρατηρητήριο που στόχο έχει να εκθέσει και να αµφισβητήσει την προνοµιακή πρόσβαση που απολαµβάνουν και την επιρροή που ασκούν συγκεκριµένες εταιρίες στη χάραξη της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Σύμφωνα με την ομάδα, οι μεγάλοι όμιλοι δαπανούν ετησίως για λόμπι περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο ευρώ, μόνο το χρηματοπιστωτικό λόμπι ξοδεύει 120.000.000 ευρώ κάθε χρόνο και επιστρατεύει 1.700 λομπίστες προκειμένου να ασκήσει πίεση στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Για μια «ύπουλη κούρσα συμφερόντων» κάνουν λόγο οι ΜΚΟ, διακρίνοντας στο λόμπι έναν κίνδυνο για τη δημοκρατία.
Η προ ημερών έκθεση του Corporate Europe Observatory (CEO) με τίτλο «The Fire Power of the Financial Lobby» προβληματίζει, εν όψει των ευρωεκλογών, περισσότερο τους πολίτες, λιγότερο ίσως τους πολιτικούς για την αυξανόμενη επιρροή που αποκτά ο κόσμος των τραπεζών και των χρηματιστηρίων στη λήψη αποφάσεων. Για παράδειγμα, η επιβολή φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές (ο λεγόμενος φόρος Τόμπιν) είναι ένα από τα θέματα τα οποία ακόμα συζητούνται στις Βρυξέλλες, χωρίς να έχει ληφθεί κάποια απόφαση. Οι ειδικοί του ευρωπαϊκού think tank διαπίστωσαν ότι το «μητρώο διαφάνειας» στο οποίο καλούνται να καταγραφούν όλες οι ομάδες που ασκούν πίεση υπέρ συγκεκριμένων συμφερόντων και που καθιερώθηκε το 2008 ύστερα από πιέσεις των ευρωβουλευτών δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Κι αυτό γιατί η καταγραφή στο μητρώο είναι προαιρετική.
Στο μητρώο διαφάνειας το CEO εντόπισε 208 οργανισμούς οι οποίοι δηλώνουν επίσημα ότι κάνουν λόμπινγκ που σχετίζεται άμεσα με τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Η ακτίνα δράσης τους εστιάζεται κυρίως στο Ευρωκοινοβούλιο και στην Κομισιόν. Το πιο εντυπωσιακό: ανάμεσα στους συνολικά 906 οργανισμούς και οργανώσεις που συμβουλεύτηκε η E.E., προκειμένου να λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης, το 55% προερχόταν από τον χρηματοπιστωτικό τομέα, ενώ μόνο το 13% εκπροσωπούσε τα συνδικάτα, τις ΜΚΟ και τις ενώσεις καταναλωτών. Είναι φανερό ότι με τη χρήση τέτοιων μεθόδων οι οργανώσεις αυτές κατόρθωσαν να επηρεάσουν την ευρωπαϊκή ατζέντα σχετικά με τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, συμπεραίνει η έκθεση και προειδοποιεί: «Εκτιμούμε ότι είναι επικίνδυνο ένας τομέας που προκάλεσε τόση ζημιά να ασκεί τέτοια μεγάλη επιρροή στη λήψη αποφάσεων που τον αφορούν».
Ποιοι κρατούν τις τύχες της Ευρώπης και των λαών
City of London
Οι λομπίστες του City δρουν για λογαριασμό εκατοντάδων τραπεζών και επενδυτικών κεφαλαίων, που κινούν τα νήματα παγκοσμίως από το οικονομικό κέντρο του Λονδίνου.
Deutsche Bank
Ο γερμανικός τραπεζικός κολοσσός ηγείται του τραπεζικού λόμπινγκ στις Βρυξέλλες, με πολλούς εκπροσώπους σε πολλές συμβουλευτικές ομάδες της Κομισιόν.
DG Internal Market
Η Γενική ∆ιεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς και Υπηρεσιών της Ε.Ε. διατηρεί στενούς δεσµούς µε τον χρηµατοπιστωτικό τοµέα, µεταξύ άλλων µέσω διάφορων συµβουλευτικών οµάδων που συστάθηκαν µε σκοπό την παροχή συµβουλών στην Επιτροπή σχετικά µε τη νοµοθεσία.
European Financial Services Roundtable (ΕΡ5Ρ)
Η EFSR έχει στηθεί στο πρότυπο της European Roundtable of Industrialists (ERT) και αποτελεί ένα πολύ κλειστό κλαµπ, στο οποίο δεν συµµετέχουν εταιρίες, αλλά ως πρόσωπα µόνο πρόεδροι και γενικοί διευθυντές από τις µεγαλύτερες επιχειρήσεις, βιοµηχανίες και τράπεζες της Ευρώπης.
Alternative Investment Management Association (ΑΙΜΑ)
Οργάνωση λόµπι που εκπροσωπεί τα συµφέροντα της «βιοµηχανίας» του κλάδου των αµοιβαίων κεφαλαίων και συνεργάζεται στενά µε το µεγαλύτερο λόµπι των hedge funds στις ΗΠΑ, τη Managed Funds Association.
European Banking Federation
Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Οµοσπονδία αντιπροσωπεύει 5.000 τράπεζες από 31 ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ αυτών οι HSBC, BNP Paribas, Deutsche Bank, Barclay’s, Royal Bank of Scotland και Crédit Agricole. Πολλά από τα µέλη της EBF είναι επίσης µέλη του σκιώδους συµβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας («Shadow ECB Council»), ενός Σώµατος που απαρτίζεται από εκπροσώπους τραπεζικών συμφερόντων.
European Parliamentary Financial Services Forum
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβουλευτικό Φόρουµ για τις Χρηµατοοικονοµικές Υπηρεσίες παρουσιάζεται ως ένας οργανισµός που συστάθηκε για να διευκολύνει και να ενισχύει την ανταλλαγή πληροφοριών µεταξύ του χρηµατοπιστωτικού κλάδου και των µελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μέλη του µπορούν να γίνουν όλοι οι ευρωβουλευτές, όπως επίσης επιχειρήσεις και οµάδες συµφερόντων.
International Swaps and Derivatives Association
Η Διεθνής Ενωση Swaps και Παραγώγων θεωρείται από τα πιο επικίνδυνα λόµπι.
European Venture Capital Association
Οργανισμός κατά της υιοθέτησης ρυθμιστικών κανόνων για τα αμοιβαία κεφάλαια κινδύνου και τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, υποστηρίζοντας ότι ένας αυστηρότερος κανονισμός θα έβλαπτε την ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε. Διαθέτει περίπου 30 στελέχη που εκπροσωπούν τα συμφέροντα των μεγαλύτερων επενδυτικών οίκων και κινούν τα νήματα πίσω από τις κουρτίνες.
Στέλλα Θεοδώρου – Kυριακάτικη Δημοκρατία