Πάλι “ΠΡΩΤΟΙ“ σε παγκόσμιο επίπεδο;!

«Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού έχει πρωτοπορήσει στον τομέα κατάρτισης εθνικού σχεδίου για την εκπαίδευση στην αειφόρο ανάπτυξη και εφαρμόζει συνεκτικά σχέδια για τη χωροταξία, την ανακύκλωση, τον περιορισμό της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου, την προστασία των υδάτινων πόρων….» (βλ. δήλωση Προέδρου της Δημοκρατίας, 03-05-2014). Ας κάνουμε όμως τον κόπο ακόμη μια φορά να αξιολογήσουμε την επίκαιρη εκπαιδευτική και εφαρμοσμένη πολιτική του

κυπριακού κράτους στη φιλοσοφία της αειφόρου ανάπτυξης σε ένα συγκεκριμένο θέμα: της ανακύκλωσης.
Θα πρέπει καταρχήν να αναφέρουμε, ότι στην Πατρίδα μας δεν εφαρμόζεται η ανακύκλωση, αλλά μια περιορισμένη συλλογή- μεταφορά- αποθήκευση και εξαγωγή ανακυκλώσιμων υλικών σε βιομηχανικές χώρες. Θα πρέπει να επισημανθεί, ότι η φιλοσοφία της ανακύκλωσης (κυρίως στην Πατρίδα μας) είναι διαμετρικά αντίθετη στη φιλοσοφία της αειφόρου ανάπτυξης, αφού προτού ένα υλικό καταστραφεί- ανακυκλωθεί, θα πρέπει να εφαρμόζεται η φιλοσοφία της πρόληψης και μείωσης.
Ας παρουσιάσουμε 1 απλό παράδειγμα για να κατανοήσει ο αναγνώστης τι σημαίνει πρόληψη- μείωση παραγωγής αποβλήτων: η εμφιάλωση σήμερα του νερού, κρασιού, χυμών, γάλατος, αναψυκτικών γίνεται μόνο σε συσκευασίες μιας χρήσης. Εάν όμως γινόταν η εμφιάλωση αυτών των προϊόντων σε συσκευασίες πολλαπλής χρήσης (βλ. 70 % της κυπριακής μπύρας Carlsberg και ΚΕΟ), τότε θα είχαμε μια μείωση τουλάχιστον 70 % παραγωγής τέτοιων αποβλήτων. Γιατί οι καλοί μαθητές μας (οι 56 βουλευτές) δεν ψηφίζουν ένα απλό νομοσχέδιο με την επιβολή εμφιάλωσης τουλάχιστον του 70 % σε συσκευασίες πολλαπλής χρήσης. Ένα γυάλινο μπουκάλι μπορεί να εμφιαλωθεί μέχρι και 50 φορές (βλ. 50 % εμφιάλωσης πολλαπλής χρήσης σε Γερμανία).
Ας αποδεχτούμε ακαδημαϊκά, ότι η εφαρμογή της ανακύκλωσης συντελεί στην αειφόρο ανάπτυξη και παραμένουμε στο παράδειγμα της εμφιάλωσης των παραπάνω προϊόντων σε συσκευασία μιας χρήσης. Γιατί οι καλοί μαθητές μας δεν ψηφίζουν ένα απλό νομοσχέδιο για την επιβολή ενός αντίτιμου για τις συσκευασίες μιας χρήσης, ούτως ώστε να παραλαμβάνονται άμεσα στις υπεραγορές αυτά τα μπουκάλια; (βλ. 90 % επιστροφής σε Γερμανία).
Προωθεί το Κράτος τουλάχιστον τη διαλογή στο σπίτι; Όχι, αφού προωθεί τις Ολοκληρωμένες Εγκαταστάσεις Διαχείρισης Αποβλήτων (βλ. Κόσιη και Πεντάκωμο), στις οποίες δεν απαιτείται η διαλογή στην πηγή. Η φιλοσοφία αυτής της αναχρονιστικής πρακτικής είναι διαμετρικά αντίθετη με τη φιλοσοφία της ανακύκλωσης, αφού η ποιότητα των ανακτήσιμων/ανακτώμενων; ανακυκλώσιμων υλικών είναι μηδενική και κατά επέκταση μη αξιοποιήσιμη. Γιατί οι καλοί μαθητές μας δεν ψηφίζουν την υποχρεωτική διαλογή στην πηγή για τα ανακυκλώσιμα και οργανικά;
Στην κοινότητα Γαλάτας λειτουργεί εδώ και ένα χρόνο η πρώτη Διαμετακομιστική Μονάδα Ανακυκλώσιμων Υλικών (βλ. τελετή εγκαινίων 22-12-2013 από τον υπουργό περιβάλλοντος και αγροτικής ανάπτυξης κύριο Κουγιάλη), η οποία βασίζεται στη φιλοσοφία της διαλογής των οικιακών αποβλήτων στο σπίτι. Σε αυτό το πρόγραμμα λαμβάνει μέρος οικειοθελώς το 80 % των μόνιμων κατοίκων. Ολόκληρη η κατασκευή έγινε από “άχρηστα“ υλικά και δεν επενδύθηκε ούτε και ένα ευρώ στις πολυεθνικές. Στη ΔΜΑΥ* αποθηκεύονται προσωρινά όλα τα ανακυκλώσιμα υλικά: χαρτί- χαρτόνι, πλαστικό- αλουμίνιο- χαρτόκουτα, μπαταρίες αυτοκινήτων, οικιακές συσκευές, δισκάκια- καλώδια- λάμπες, έπιπλα ξύλου-πλαστικού-αλουμινίου, καναπέδες, κρεβάτια, γυαλί και μπάζα από μικρές ανακαινίσεις. Το πρόγραμμα θα επεκταθεί και σε άλλες κοινότητες της Σολέας (βλ. απόφαση συμπλέγματος Σολέας 13-01-2014), με στόχο τη μείωση του βάρους των σύμμεικτων αποβλήτων τουλάχιστον στο 50 % (βλ. Ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο 2008/98/ΕΚ).
Για να μπορέσουμε να ενσωματώσουμε την ανακύκλωση στη φιλοσοφία της αειφόρου ανάπτυξης θα πρέπει το κυπριακό κράτος να προωθήσει και να στηρίξει πρώτιστα την υποχρεωτική διαλογή των ανακυκλώσιμων υλικών και οργανικών στην πηγή. Να δημιουργήσει εργοστάσια για επεξεργασία και αξιοποίηση όλων των ανακυκλώσιμων υλικών (συμπεριλαμβανομένων και από τα κατεχόμενα ως έργο ειρήνης), ούτως ώστε να μειωθεί η εξάρτηση της Πατρίδας μας από τις εισαγωγές πρωτογενών ή/και δευτερογενών καταναλωτικών προϊόντων.
Τότε και μόνο με την παραπάνω πρακτική θα μπορεί ο ορισμός ανακύκλωσης να έχει σχέση με το τρίπτυχο της αειφόρου ανάπτυξης στην εκπαίδευση μας:
 οικονομική ανάπτυξη, αφού θα προσφέρεται η δυνατότητα παραγωγής δευτερογενών υλικών και πώλησης τους
 κοινωνική συνοχή, αφού προσφέρεται θέση εργασίας σε κύπριους επιστήμονες- τεχνικούς και δεν απαιτείται η αναζήτηση δουλειάς σε βιομηχανικές χώρες
 προστασία του περιβάλλοντος, αφού προσφέρεται η δυνατότητα παραγωγής νέου υλικού από ένα απόβλητο και αξιοποιείται στην Πατρίδα
Για μια ορθολογιστική διαχείριση των στερεών αποβλήτων απαιτείται όχι μόνο μια περιβαλλοντική, αλλά περισσότερο μια πατριωτική προσέγγιση. Και ύστερα διερωτόμαστε γιατί τα παιδιά μας είναι συγχυσμένα. Αφού άλλα μαθαίνουν στο σχολείο και άλλα εφαρμόζει το κράτος… και σίγουρα αμφισβητείται και η πρωτιά για την εκπαίδευση στην αειφόρο ανάπτυξη, αφού απουσιάζει παντελώς η εφαρμοσμένη επιστήμη, τουλάχιστον στο θέμα της ανακύκλωσης!
Παντελής Σοφοκλέους ([email protected])
(πολιτικός μηχανικός/μηχανικός περιβάλλοντος)
(ΔΜΑΥ)* για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μου