ΟΙ ΚΑΚΟΔΑΙΜΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Γράφει ὁ Γιῶργος Νικολακάκος

Ὅταν ἀναζητᾶμε τά αἴτια τῆς κακοδαιμονίας ποῦ μαστίζει σήμερα τήν Ἑλληνική κοινωνία τείνομε νά θεωροῦμε ὑπεύθυνη τήν οίκονομική κρίσι πού ἔχουν προκαλέσει οἱ πολιτικές τῆς Τροϊκας καί ἡ λιτότητα ποῦ μᾶς ἔχουν ἐπιβάλλει οἱ δανειστές, στά μέτρα λιτότητος  πού ἐλήφθησαν ὑπό τήν πίεσιν τῆς ‘Αγκελα Μέρκελ,με ἀντάλλαγμα τήν παροχή οίκονομικής στήριξης.Ὅμως τά αἴτια θά πρέπη νά αναζητηθοῦν καί ἀλλοῦ. Ἕνα ἀπό τά αίτια, καί τό ἔχουν ἀναγνωρίσει πολλοί, εἶναι τό Ἑλληνικό πολιτικό πελατειακό σύστημα.

Πρόσφατα ἡ Γαλλική ἑφημερίδα LeMondeἀπεκάλυψε ὄτι, ἐν μέσω κρίσεως, οἱ ἑλληνικές κυβερνήσεις ὄχι μόνον δέν μείωσαν τόν ἀριθμό τῶν δημοσίων ὑπαλλήλων, ἀλλά ἐπιπλέον προχώρησαν σέ χιλιάδες νέες προσλήψεις, μᾶς ὑποχρεώνει να στοχαστοῦμε μέ ἄλλους ὄρους τήν ἔννοια τῆς «οικονομίας», ἐφόσον κάθε ἄλλη κατανόησις τοῦ Ελληνικοῦ Παραδείγματος μόνον σέ παραφρένεια μπορεῖ νἀ ὀδηγήση.

Tό ἑλληνικό πολιτικό πελατειακό σύστημα ἔχει μία διαχρονική ἰστορία σέ αὐτήν τήν Χῶρα. Τό ίδιο τό Νεοελληνικό κράτος συνεστήθη καί δομήθηκε με βάσι αὐτήν τἠν πελατειακή λογική. Δέν εἶναι μόνον τά πρῶτα Αγγλικά δάνεια έκ τῶν ὀποίων ἔφτασε έδῶ ἕνα μικρό μέρος και κατασπαταλήθηκε στόν εμφύλιο σπαραγμό Μωραιτών-Ρουμελιωτών κατά τά ἕτη 1822-1825 ἀλλά καί μετά. Δεν εἶναι μόνον τά δάνεια πού κατασπαταλήθηκαν τίς δεκαετίες 1830-1870 ἀπό τήν ἐγχώρια Ελληνική μαφία, οὖτε οἱ εθνικές μαγκιές τα έτη 1878 και 1897. Δέν εῖναι μόνον ὁ πακτωλός χρημάτων πού ἔρριξε ἡ κοινωνία τῶν ἐθνῶν τό 1924 γιά τήν ἀποκατάστασιν τῶν προσφύγων πού φαγώθηκαν ἀπό τούς ντόπιους μαφιόζους βάζοντας τούς πρόσφυγες σέ παράγκες.Δέν εἶναι μόνον τό τεράστιο σχεδιο Μάρσαλ πού ἔπεσε στήν τρύπα τῆς Ελληνικῆς κλεπτοκρατίας το 1948-1950.

Τήν ἔνταξιν στήν τότε ΕΟΚ και μετέπειτα Ε.Ε τό εγχώριο πολιτικό σύστημα την είδε,(όπως πάντα από τό 1831),σάν μία πρώτης τάξεως εὐκαιρία γιά ὑψηλοῦ ἐπιπέδου πολιτική καρριέρα καί φαγοπότι.Για ἐξαγορά ψήφων στήνοντας ἕνα ἀπείρου κάλλους πελατειακό κράτος στήν σύγχρονη Ἱστορία τοῦ Νεοελληνικοῦ κράτους.Σήμερα αὐτό τό ἴδιο τό σύστημα δέν διαπραγματεύεται μέ τούς δανειστές στήν λογική της δημιουργίας ἐνός διαφορετικού τύπου σύγχρονου Εὐρωπαικοῦ κράτους.

Ο Παναγιώτης Κονδύλης ὑποστηρίζει ὄτι στήν µεταπολεµική Ελλάδα – καί ὄχι στήν µεταπολιτευτική πού οἱ συνήθεις ἀπλουστεύσεις προτείνουν– τα κόµµατα δέν µοιράζουν πλέον µόνον θέσεις ἀλλά ὑποχρεώνονται νά συναγωνίζωνται τό ἕνα τό ἄλλο στήν «ὑιοθέτηση και στην προάσπιση τῶν ὀποιωνδήποτε αίτηµάτων ἀπό ὀπουδήποτε καί ἀν προέρχονται». Ἔτσι, ὑποστηρίζει προφητικά  ὁ Κονδύλης, ὑποτιµήθηκε ἡ ἀπλούστερη σκέψις πῶς ἡ ἐθνική ἀνάπτυξις µπορεῖ νά γίνη µόνον µέ τήν αὔξησι τῶν παραγωγικῶν ἐπενδύσεων ἥ, ἀλλιώς, µέ τόν περιορισµό τῆς βασιζόµενης σέ δάνεια καταναλώσεως.

Τό  Ἑλληνικό  κράτος πάντα ἐχαρακτηρίζετο ἀπό μιάν ἀδυναμία καί  ἀστάθεια τῆς ελληνικής κοινωνίας, ποῦ μπορεῖ νά χαρακτηριστῆ καί ὡς μή “ισορροπημένη” ἡ ὀποῖα δέν ἐπέτρεψε τήν δημιουργία  κομμάτων ἀξιῶν, ὄπως αὐτά συναντῶνται στίς εύρωπαικές χῶρες. Τά κόμματα λειτουργοῦσαν σάν μέσα προσωπικῶν ὑπηρεσιῶν, παρά τήν λειτουργεῖα τῆς πολιτεῖας καί τῆς κοινωνίας. Ἡ ἔλλειψις δηλαδή πραγματικῶν κομμάτων στήν Ελλάδα θεωρεῖται ὁ κυριώτερος παράγοντας πού οίκοδόμησε τό πολιτικό σύστημα πάνω στό σύστημα τῆς πελατεῖας.

Στήν πραγματικότητα, δέν ὑπῆρχε κανένας βαθμός τῆς πολιτεῖας ἔξω ἀπό το σύστημα τῆς πελατεῖας, γιά αυτό και καμία δυνατότητα ἐπεμβάσεως, ἐνῶ τα κόμματα δέν μποροῦσαν να ξεπεράσουν το σύστημα, γιατί ακριβώς ἀποτελοῦσαν ὄργανά του. Ὄλη αύτήν τήν κατάστασιν ὑπέθαλπε ἡ γραφειοκρατία. Γιατί, αν αυτό το σύστημα λειτουργοῦσε σωστά, θά ἐξυπηρετεῖτο καί ὁ πολίτης.  Και θα διακόπτετο ὁ φαῦλος κῦκλος τοῦ συστήματος. Ἔτσι ἐξηγοῦνται πολλά για τήν “φυσιογνωμία” τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας καί τοῦ πολιτικοῦ συστήματος στήν Ἑλλάδα.

Τό πελατειακό κρᾶτος πῆρε τεράστιες διαστάσεις μετά τήν μεταπολιτεύσιν. Το διευθαρμένο καθεστῶς τοῦ ΠΑΣΟΚ γιά να κρατηθῆ στήν ἐξουσία διαπραγματεύτηκε στήν λογική τῆς ὄσον τό δυνατόν περισσότερης διασώσεως κεκτημένων πού θα το διατηροῦσαν στήν ζωή. Τό εγχώριο πελατειακό σύστημα τῆς Μεταπολιτευτικῆς κομματοκρατίας,(συμπεριλαμβανομένου και τοῦ Συνασπισμοῦ),ἀντελήφθη πῶς ἡ ἀλλαγή τῶν δομῶν σέ αύτό τό κράτος θα ἐσήμαινε αύτομάτως καί τόν πολιτικόν του θάνατο.Σε αὐτήν τήν ἀγωνιώδη προσπάθεια του νά διασωθῆ ἔχει πρός τό παρόν ἕναν ἰσχυρό σύμμαχο.Τήν πλειοψηφία τῆς Ελληνικής κοινωνίας πού εἶναι κολλημένη πάνω του καί φαντασιώνεται τίς ὄποιες λύσεις με φόντο τό παλιό.

Εἶναι εὔκολο νἀ καταλάβη κανεῖς  ὄτι τά «Mνημόνια» θά εἶχαν ἀποφευχθῆ, ἀν ὑπῆρχε τίμια καί εἰλικρινής πολιτική βούλησις γιά τήν κατάργησιν τοῦ πελατειακοῦ κράτους, τήν ἀποκατάστασιν ἀξιοκρατίας, έλέγχου τῆς ποιότητος σέ κάθε πτυχή τοῦ κρατικοῦ μηχανισμοῦ. Ἀλλά κάτι τέτοιο θἀ σήμαινε νά δεχθοῦν τά κόμματα τήν αὐτοκατάργησιν τους, τήν ἄρνησιν τοῦ μοναδικοῦ τρόπου μέ τόν ὀποῖον γνωρίζουν  να λειτουργοῦν. Kαί εἶναι τραγικά ἀφελές νά ἐλπίζουμε ὄτι, με τούς εκβιαστικούς πειθαναγκασμούς πού ἐπιβάλλει ἡ «τρόικα» τῶν δανειστῶν, θά ὑποχρεωθῆ ἡ ἀσύδοτη διαφθορά τοῦ πολιτικοῦ συστήματος νά παραγάγη ὑγεία, ἀνάκαμψιν, ρεαλισμό ἐλπίδων.

Τροχοπέδη γιά τήν δημιουργία ἑνός παραγωγικοῦ κράτος ὑπῆρξε ἐπίσης ἡ ἑλληνική μπουρζουαζία ή ὄποῖα ναρκοθέτησε  τήν ὄποια προσπάθεια ἐκσυγχονισμοῦ τοῦ Ἑλληνικοῦ κράτους, Ἡ Ελληνική μπουρζουαζία καί οί κατά καιρούς πολιτικοί ἐκφραστές τοῦ ἐλληνικοῦ πλιατσικοκαπιταλισμοῦ ὑπῆρξαν, σύμφωνα μέ τίς διδαχές τῆς παγκοσμίου ἰστορίας, οί πρυτάνεις τῆς μιζοληψίας, τῆς φοροδιαφυγῆς, τῆς φοροκλοπῆς, τῆς είσφοροδιαφυγῆς, τῆς λεηλασίας τοῦ δημόσιου ταμείου καί τῆς δημόσιας περιουσίας. Ἡ ἐλληνική  μπουρζουαζία ἤταν καί συνεχίζει νά εἶναι ἡ πιό δουλική στό κομπραδόρικο «ελληνικό» κεφάλαιο ἀπέναντι στήν ὀρθολογικήν ἀνάπτυξιν τῆς χῶρας, ἠ πιό ἄγρια-εκμεταλλευτική ἀπέναντι στόν Ελληνικόν Λαό, ἡ πιό καταστροφική ἀπέναντι στό ὡραιότερο φυσικό τοπίο καί στό ἑλληνικό κάλος, ἡ πιό σκοταδιστική ἀπέναντι στίς ἐπιστῆμες, στά γράμματα καί στίς τέχνες, ἡ πιό αὐταρχικοφασιστική ἀπέναντι στίς δυνάμεις τῆς πραγματικῆς δημοκρατίας, ἡ πιό πατριδοκάπηλη ἀπέναντι στίς δυνάμεις τῆς προόδου, ἡ πιό πουλημένη στούς ξένους μιζοδότες, προστάτες καί κατακτητές, ἡ πιό βάρβαρη ἀπέναντι στόν Ἑλληνικόν Πολιτισμό, καί στόν Ἑλληνισμόν καί γιά ὄλους αὐτούς καί γιά χίλιους ἀκόμα λόγους ἡ ἑλληνική  μπουρζουαζία ὑπῆρξε καί παραμένει καί ἡ πιό ἠλίθια ἠγέτιδα πολιτική τάξις, μεταξῦ ὄλων, στόν πλανήτη Γη. Ο χρεωκοπημένος, ἀστικός ἐλληνικός κοινοβουλευτισμός ἔφτασε στό τέλος του καί μαζί με αύτόν ἔφτασε καί ὁ κρατικοδίαιτος, «ἐλληνικός» πλιατσικοκαπιταλισμός στό τελευταῖο στάδιο τῆς ἐκφυλισμένης καί παρακμιακῆς ἀναπτύξεως του.

Εσφαλμένα στοιχεία πρόσβασηΕνδιαφεροῦσες ἀπόψεις εῖχε διατυπώσει καί ὁ Ελύτης οἰ ὀποῖες παραμένουν ἐπίκαιρες . Μεταξῦ τῶν πολιτικῶν καί πνευματικῶν μας ταγῶν, λέγει ὁ Ἑλύτης,  ὑπάρχει μιά πλήρης καί κακοήθης ἀσυμφωνία. «Αὐτή ἡ ασυμφωνία δέν εἶναι μιά συγκεκριμένη κακοδαιμονία, εἶναι, ὃμως, μιά αἰτία πού ἐξηγεῖ ὃλες τίς κακοδαιμονίες, μικρές καί μεγάλες, τοῦ τόπου αὐτοῦ. Ἀπό τήν ἡμέρα πού ἔγινε ἡ Ἑλλάδα κράτος ἕως σήμερα, οἱ πολιτικές πράξεις, θά ἔλεγε κανένας, ὅτι σχεδιάζονται καί ἐκτελοῦνται ἐρήμην τῶν ἀντιλήψεων γιά τή ζωή, καί γενικότερα τῶν ἰδανικῶν πού εἶχε διαμορφώσει ὁ Ἑλληνισμός μέσα στήν ὑγιή κοινοτική του ὀργάνωση καί στήν παράδοση τῶν μεγάλων ἀγώνων γιά τήν άνεξαρτησία του.Ἡ φωνή  τοῦ  Μακρυγιάννη δέν ἔχει χάσει, οὔτε σήμερα ἀκόμη, τήν ἐπικαιρότητά της. Σημειῶστε ὅτι δέν βλέπω τό πρόβλημα ἀπό τήν ἀποκλειστική κοινωνική του πλευρά, οὔτε κάνω δημοκοπία.»

Μιά ἄλλη αἰτία, κατά τόν Ελύτη, εἶναι ὄτι οί πολιτικοί ποτέ δέν έκπροσώπησαν τόν λαό πού τοῦς ἐξέλεξε,.  ὅταν αὐτοι ἀναλάβουν τήν εὐθύνη τῆς ἐξουσίας –εἴτε τήν ἀριστοκρατία ἐκπροσωποῦν εἴτε τήν ἀστική τάξη εἴτε τό προλεταριάτο–, «κατά ἕναν μυστηριώδη τρόπο ἀποξενώνονται  ἀπό τή βάση πού τήν ἀνέδειξε, καί ἐνεργεῖ σάν νά βρισκόταν στό Τέξας ἤ στό Οὐζμπεκιστάν!»

Μία ἄλλη αίτια τῆς κακοδαιμονίας μας ἤταν ἡ τάσις μας νά παρουσιαζόμαστε διαρκῶς διαφορετικοί ἀπό τι εἰμαστε καί αυτήν τήν τάσι την αποκαλοῦσε «ψευδοφάνεια». Ἔχουμε, δηλαδή, τήν τάσιν νά παρουσιαζόμαστε διαρκῶς διαφορετικοί απ’ ὅ,τι πραγματικά εἴμαστε. Καί δέν ὑπάρχει ἀσφαλέστερος δρόμος πρός τήν ἀποτυχία, εἴτε σάν ἄτομο σταδιοδρομεῖς εἴτε σάν σύνολο, ἀπό τήν ἔλλειψιν τῆς γνησιότητας. Τό κακό πάει πολύ μακρυά. Ὅλα τά διοικητικά μας συστήματα, οἱ κοινωνικοί μας θεσμοί, τά ἐκπαιδευτικά μας προγράμματα, ἀρχῆς γενομένης ἀπό τούς Βαυαρούς, πάρθηκαν μέ προχειρότατο τρόπο ἀπό ἔξω, καί κόπηκαν καί ράφτηκαν ὅπως, ὅπως ἐπάνω σ᾿ ἕνα σῶμα μέ ἄλλες διαστάσεις καί ἄλλους ὅρους ἀναπνοῆς.Ο Ελληνισμός ἔλεγε ὁ Ἐλύτης ἐπέτυχε ὡς γένος ἀλλά ἀπέτυχε ὡς κράτος καί αυτό ὀφείλεται στό γεγονός ὄτι δέν μπορέσαμε νά ἐπικοινωνήσωμε μέ τό διεθνές πνεῦμα.Δέν μπορέσαμε νά ἀφομοιώσωμε τά στοιχεῖα τῆς προόδου.Ἡ  παιδεία μας  ὄχι μόνον δέν λειτουργεῖ σωστά, ἀλλά δέν ὑπάρχει κἄν ὁ μηχανισμός αὐτός γιά νά λειτουργήση! Καί μέ τή διαφορά ἀκόμη ὅτι, ἐκτός ἀπό ἐλάχιστες ἐξαιρέσεις, ἡ ἡγετική μας τάξις, στό κεφάλαιο τῆς ἑλληνικῆς παιδείας, ἔχει μαῦρα μεσάνυχτα! «Κοιτάξετε μέ προσοχή τά ἔντυπα πού εκδίδει ἡ ἴδια, ἤ πού προτιμᾶ νά διαβάζει, τά διαμερίσματα ὅπου κατοικεῖ, τίς διασκεδάσεις πού κάνει, τή στάση της ἀπέναντι στή ζωή. Οὔτε μιά σταγόνα γνησιότητας! Πῶς θέλετε, λοιπόν, ν᾿ ἀναθρέψει σωστά τή νέα γενιά; Ἀπό τά πρῶτα διαβάσματα πού θά κάνει ἕνα παιδί ὥς τά διάφορα στοιχεῖα πού θά συναντήσει στό καθημερινό του περιβάλλον, καί πού θά διαμορφώσουν τό γοῦστο του, μιά συνεχής καί άδιάκοπη πλαστογραφία καί τίποτε ἄλλο!»

Από τά ἄλλα κακά πού καταγγελει ὀ Ελυτης εἶναι ἡ ἔλλειψις οὐσιαστικῆς ἀποκεντρώσεως καί αὐτοδιοικήσεως, ἡ ἔλλειψις προγραμματισμοῦ γιά τήν πλουτοπαραγωγική ἀνάπτυξιν τῆς χώρας, ἀκόμη καί ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο ἀσκεῖται ἡ ἐξωτερική μας πολιτική– εἶναι ζητήματα βαθύτερης ἑλληνικῆς παιδείας! Ἀπό τήν ἄποψιν ὅτι μόνον αυτή μπορεῖ νά προικίσει ἕναν ἡγέτη μέ τήν ἀπαραίτητη εὐαισθησία πού χρειάζεται γιά νά ἐνστερνιστῆ, καί ἀντιστοίχως νά ἀποδώση, τό ἦθος τοῦ λαοῦ. Γιατί αὐτός ὁ λαός, πού τήν ἔννοιά του τήν ἔχουμε παραμορφώσει σέ σημεῖο νά μήν τήν ἀναγνωρίζουμε, αὐτός ἔχει φτιάξει ὅ,τι καλό ὑπάρχει – ἄν ὑπάρχη κάτι καλό σ᾿ αὐτόν τόν τόπο! (Καί ἀς τόν λοιδοροῦμε ανηλεῶς).Καί αὐτός ὁ λαός, «στίς ὧρες τοῦ κινδύνου, καί στό πεῖσμα τῆς συστηματικῆς ἡττοπαθείας τῶν ἀρχηγῶν του, αἴρεται, χάρη σ᾿ ἕναν ἀόρατο, εὐλογημένο μηχανισμό, στά ὕψη πού ἀπαιτεῖ τό θαῦμα.»

Εδῶ θά ἤθελα νά συμπληρώσω ὄτι ἡ παιδεῖα πού μπορεῖ νά προικίση τούς ἠγετες καί τόν λαό μέ τήν ἀπαραίτητη εὐαισθησία πού χρειάζεται γιά νά ἐνστερνιστῆ, καί ἀντιστοίχως νά ἀποδώση ἕνα ποιοτικό  ἦθος, εἶναι τό ἤθος πού μᾶς κληροδότησαν οί πρόγονοι μας. Οἰ Αρχαίοι ἠμῶν πρόγονοι μᾶς ἐκληροδοτησαν πολλές ἀρετές τίς ὀποῖες τό ἐκπαιδευτικό μας σύστημα δέν καλλιέργησε καί  δέν ἀξιοποίησε.Ὄσο καί εάν ἠχεῖ παράδοξο καί νά φαίνετε ἀπιθανο, ὁ Ελληνικός λαός εἶχε ἀποκτήσει μιά βαθύτερη ἔννοια τοῦ ζεῖν γιατί εἶχε διαμορφώσει μιά σύνείδησι ἔντονη καί ἐκτεταμένη. Δέν ζοῦσε σέ ἓναν κόσμο θολό μιᾶς περασμένης συνειδήσεως. Ὁ βαθμός συνειδήσεως τῶν Ἑλλήνων, ὄπως καί τοῦ κάθε λαοῦ, ἀντιστοιχοῦσε πρός τό τελευταῖο στάδιο τοῦ πολιτισμοῦ του, ἑνός πολιτισμοῦ, ὄμως, πολύ πιό ἁνεπτυγμένου ἀπό ἄλλους πολιτισμούς. Τό πνεῦμα του, συνεπῶς, δέν ἤταν βυθισμένο σέ ἓνα σκοτεινό παρελθόν ὧστε νά χρειασθῆ τεράστια προσπάθεια γιά νά ἀντικαταστήση τίς παληές ἰδέες μέ αυτές πού απαιτοῦσε ή νέα ὀπτική τοῦ κόσμου. Εξάλλου, δέν ὑπῆρχε οὐσιαστική διαφορά μεταξύ τῶν περί κοινωνικῆς καί πολιτικῆς ὀργανώσεως ἰδεῶν τοῦ παρελθόντος καί αὐτοῦ τοῦ παρόντος. Ἡ επιστροφή στά πρότυπα τοῦ παρελθόντος ὀδηγοῦσε ξανά στά πρότυπα ἐπάνω στά ὀποῖα ό ἄνθρωπος έπιθυμοῦσε νά οἰκοδομήση τόν παρόν. Ἡ ἀρχαῖα σκέψις εῖχε πρώτη προσπαθήσει νά συλλάβη τόν κόσμο στήν πραγματική του ὑπόστασιν, καί πρώτη εἶχε προσπαθήσει νά τόν συλλάβη μέ τίς κατηγορίες ἐλευθερίας, ὄπως πρώτη προσπάθησε νά ανακαλύψη αὐτές τίς κατηγορίες στήν περιοχή τοῦ σκεπτόμενου ὑποκειμένου. Συνεπῶς, οί σύγχρονες πολιτικές ἰδέες δέν αποτελοῦσαν γιά τόν Ἔλληνα κάτι τό ἐντελῶς καινούριο, κάτι ποῦ δέν εἶχε παραχθῆ στό παρελθόν. Ἔτσι, γιά τόν ελληνικό λαό ἤταν πιό πρόσφορο νά πραγματεύεται μέ τίς ἰδέες τῶν προγόνων του, παρά μέ τίς σύγχρονες οὐτοπιστικές ἤ ἀβέβαιες θεωρίες οἰ ὀποῖες, ἰδιαίτερα γιά μᾶς, ὑπῆρξαν ὀλέθριες καί καταστροφικές.