Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΔΙΕΞΟΔΟ
Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης
Όταν εδώ και χρόνια είχαμε προειδοποιήσει ότι ο Ερντογάν θα εξελιχτεί σαν ο πιο επικίνδυνος ηγέτης της Τουρκίας, είχαμε αντιμετωπίσει έντονες επικρίσεις για αυτές τις «ακραίες» όπως χαρακτηριστήκαν θέσεις μας. Η άποψη μας αυτή στηρίζονταν στην προοπτική, που διακρίνονταν για όσους μελετούν από πολύ κοντά τις εξελίξεις στην Τουρκία, ότι ο Ερντογάν θα συνδύαζε για πρώτη φορά τόσο αποτελεσματικά, ( την πρώτη φορά ο Οζάλ στις αρχές της δεκαετίας του ενενήντα σε παρόμοια προσπάθεια του είχε αποτύχει), το εθνικιστικό με το θρησκευτικό στοιχειό για να προωθήσει πιο δραστικά την επεκτατική πολιτική της Τουρκίας και κυρίως για να απειλήσει πιο αποτελεσματικά τα εθνικά μας συμφέροντα. Επί δεκαετίες ένα άθλιο μειοδοτικό ελληνικό κατεστημένο που προβάλλονταν μέσω ιδρυμάτων στρατηγικών ερευνών, αδρά επιχορηγουμένων από τον κρατικό κορβανά, όπως το γνωστό ΕΛΙΑΜΕΠ, και κύκλων του υπουργείου Εξωτερικών, προωθούσαν την πολιτική της συστηματικής αγνόησης της τουρκικής απειλής με την πρόταξη του δόγματος, «να μην προκαλούμε για να μην μας προκαλούν». Το δόγμα αυτό εξυπηρετούσε τότε και την αμερικανική πολιτική στην ανατολική μεσόγειο όπου ήθελαν την Τουρκία να πλασαριστεί σαν το μοντέλο για όλο τον ισλαμικό κόσμο, κάτι, που όπως αποδείχτηκε μεταγενέστερα, ήταν άλλη μια παταγώδη αμερικανική πολιτική και στρατηγική αποτυχία.
Όταν το Δεκέμβριο του 1999 ο τότε υπουργός Εξωτερικών, ο γνωστός μας ΓΑΠ, είχε άρει για πρώτη φορά το βέτο για την έναρξη της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είχε αναγγείλει με θριαμβευτικό ύφος πως τώρα θα σταματήσουν οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο και θα πάψουν οι παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου. Από τις αρχές του 2014, δηλαδή δεκαπέντε χρόνια μετά, οι τουρκικές προκλήσεις έχουν καταρρίψει όλα τα ρεκόρ! Σύμφωνα με με τα επίσημα αριθμητικά στοιχεία του ΓΕΕΘΑ από την 1η Ιανουαρίου ως σήμερα είχαμε 1100 παραβιάσεις του εναέριου χώρου και οι 245 από αυτές μέσα στο Μάϊο, ενώ όλο το 2013 οι παραβιάσεις ήταν 681! Η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα όπως διαμορφώθηκε από την έναρξη της εφαρμογής των μνημονίων και των προβλημάτων που επισώρευσαν στην ελληνική κοινωνία, είχαν σαν παράπλευρη συνέπεια την μεγάλη αύξηση της τουρκικής προκλητικότητας και επιθετικότητας η οποία από το 2013 και ειδικά το 2014, έχει αυξηθεί σε πολύ επικίνδυνο βαθμό ενώ οι προοπτικές διαγράφονται ακόμα πιο επικίνδυνες στο ενδεχόμενο μιας αποσταθεροποίησης της ευρύτερες περιοχής μας. Το 2013 οι συνολικές θαλάσσιες παραβιάσεις των χωρικών υδάτων μας από τουρκικά πολεμικά πλοία έφτασαν τις 353. Το 2009 οι παραβιάσεις των εθνικών χωρικών μας υδάτων ήταν 90, την επόμενη χρονιά έφτασαν τις 133, το 2011 σχεδόν τις διπλάσιες, (206), το 2012 πάλι τις διπλασίασαν, φτάνοντας τις 389, ενώ μειώθηκαν λίγο το 2913 στις 353. Το 2009, την χρονιά δηλαδή που έσκαγε στην Ελλάδα η οικονομική κρίση και υπήρχε πολιτική ρευστότητα, ο συνολικός αριθμός των τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών που προέβησαν σε παραβιάσεις στο Αιγαίο έφτασε τις… 3.078. Παράλληλα οι υπερπτήσεις των τουρκικών μαχητικών πάνω από ελληνικό έδαφος, που σημειώθηκαν την ίδια χρονιά ανήλθαν στον αριθμό των 51. Σε αρκετές από αυτές εμπεριεχόταν και ο εικονικός βομβαρδισμός κάποιων ελληνικών βραχονησίδων. Δεν ήταν άσχετο με όλη αυτή την κατάσταση που έδειχνε τις προθέσεις της Άγκυρας να εξάγει την εσωτερική της κρίση προς τα δυτικά και οι πληροφορίες που έρχονταν στις αρχές του 2014 από το τουρκικό Επιτελείο Ναυτικού, (Haberler.com 1/1/2014), που ανέφεραν ότι η Τουρκιά αναπτύσσει δύναμη από δέκα ολοκαίνουργια μη επανδρωμένα αεροσκάφη τύπου, GİHA, παραγωγής της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας, Aselsan, τα οποία θα κάνουν περιπολίες σε όλο το μήκος και το πλάτος του Αιγαίου. Με λίγα λόγια η Τουρκία προχωρούσε στην μόνιμη εγκατάσταση δέκα κατασκοπευτικών αεροσκαφών που θα παρακολουθούν και θα κάνουν συνεχείς αναφορές στο τουρκικό Επιτελείο Ναυτικού όλων των ελληνικών κινήσεων στο ελληνικό Αιγαίο.
Είναι γνωστό πως η Τουρκία αυτή την περίοδο είναι κυριολεκτικά ένα ηφαίστειο. Μια εύφλεκτη εσωτερική κατάσταση καθώς ο Ερντογάν προκαλεί όλο και μεγαλύτερες διαδηλώσεις ενάντια στην πολιτική του, γλιστρώντας ο ίδιος σε όλο και πιο αυταρχικές αντιδράσεις ενώ πλησιάζουν οι πολύ κρίσιμες προεδρικές εκλογές στις 10 Αύγουστου, συνδυάζεται με ένα εκρηκτικό εξωτερικό περίγυρο. Οι εξελίξεις στην Μέση Ανατολή και στην Μαύρη Θάλασσα «ανάβουν» αλλεπάλληλες εστίες κρίσεως που παρακολουθεί με μεγάλη ανησυχία η Άγκυρα. Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ουκρανία και η επανεμφάνιση της «αρκούδας» στην Κριμαία, έχουν εκνευρίσει την Τουρκία που για πρώτη φορά μετά τον ψυχρό πόλεμο αναγκάστηκε να εμπλακεί σε αερομαχίες με ρωσικά μαχητικά πάνω από την Μαύρη Θάλασσα. Ενώ όμως συμβαίνουν όλα αυτά, ενώ η Τουρκία αντιμετωπίζει πολλά ανοιχτά μέτωπα και προς βορά και προς νότο, οι Τούρκοι συνεχίζουν χωρίς καμία μείωση τις αλλεπάλληλες προκλήσεις τους στο Αιγαίο και στον αέρα και στην θάλασσα. Ο Ερντογάν και κάποιοι κύκλοι στην τουρκική πρωτεύουσα εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η Ελλάδα είναι ο πιο βολικός τους αντίπαλος για να εκτονώσουν τα εσωτερικά και εξωτερικά του αδιέξοδα. Οι αντιλήψεις αυτές έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό τοπίο στο Αιγαίο καθώς στήνονται οι προϋποθέσεις για πρόκληση ελληνοτουρκικής κρίσης με ανυπολόγιστες συνέπειες. Πως όμως η ελληνική πλευρά μπορεί να αντιμετωπίσει μια πραγματικότητα που συστηματικά οι κυβερνώντες θέλουν να την αγνοούν λες και δεν υπάρχει και παράλληλα να καλλιεργούν ψευδαισθήσεις για τον «φίλο» της Ελλάδας, Ερντογάν ο οποίος έχει προχωρήσει σε μια τρομακτική αύξηση της στρατιωτικής ισχύος της Τουρκίας δαπανώντας πολλά δισεκατομμύρια δολάρια, σε αντίθεση με την συνεχή συρρίκνωση της δικής μας δύναμης στρατιωτικής αντιπαράθεσης ;
Με τα δεδομένα αυτά είναι αναγκαίο να αναζητηθούν συμμαχίες που θα μπορέσουν να εξισορροπήσουν την αυξανομένη ανισορροπία δυνάμεων. Είχαμε υποστηρίξει και στο παρελθόν πως μόνο μια προσέγγιση με την Ρωσία, η οποία έχει δείξει επανειλημμένα το μεγάλο της ενδιαφέρων για την Ελλάδα, θα μπορούσε να σταθεί ανασχετικός παράγοντας στην επιθετικότητα της άλλης πλευράς του Αιγαίου. Φυσικά το καλύτερο θα ήταν να είμαστε αυτάρκεις και ικανοί να υπερασπιστούμε τα εθνικά μας δίκαια, αλλά στις σύγχρονες συγκυρίες και με μια χώρα χρεοκοπημένη είναι αναγκαία οι εξεύρεση των κατάλληλων συμμαχιών στην αντιμετώπιση της μόνιμης εξωτερικής απειλής . Όπως γράψαμε και παραπάνω, στην Άγκυρα έχουν έντονο το κόμπλεξ της «αρκούδας» και παρακολουθούν συνεχώς, ενίοτε με μεγάλο εκνευρισμό, όλες τις ρωσικές κινήσεις στην ευρύτερη περιοχή. Αντιλαμβάνεται κάνεις ποιες θα είναι οι αντιδράσεις της Τουρκίας σε μια ενδεχόμενη ρωσική παρουσία στο Αιγαίο. Όσον αφόρα το Ισραήλ, που κάποιοι πίστεψαν ότι θα χρησιμέψει σαν αντίβαρο στην τουρκική απειλή, μάλλον θα πρέπει να κάνουν δεύτερες σκέψεις πιο ρεαλιστικές. Το καλό είναι πως με το «σύνδρομο του σουλτάνου» που έχει κυριέψει τον Ερντογάν, οι σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ δεν βρίσκονται στο καλύτερο σημείο ενώ και με το Ισραήλ δημιουργεί συνεχώς προβλήματα παρά του ότι έχει εκδηλώσει την πρόθεση του για την αποκατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ. Κινήσεις στρατηγικής προσέγγισης με την Μόσχα σε ένα κλίμα αμοιβαίας ωφέλειας, θα ανέτρεπε την όλη εικόνα που υπάρχει και θα έβαζε τα θεμέλια για μια διαφορετική αντιμετώπιση της τουρκικής επιθετικότητας. Οι Ρώσοι έχουν δείξει πως ενδιαφέρονται άμεσα να έχουν ναυτική και όχι μόνο πρόσβαση στην περιοχή μας και αυτό είναι ένα ισχυρό διαπραγματευτικό ατού το οποίο δυστυχώς μέχρι σήμερα το αγνοούμε επιδεικτικά.
Πέραν τούτου θα πρέπει να υπάρξει κατάλληλη ανάλυση της εσωτερικής κατάστασης στην Τουρκία, συνεχής και εντατική παρακολούθηση των εξελίξεων και κυρίως να εκτιμηθούν ανάλογα οι εσωτερικές αντιπαλότητες, το Κουρδικό πρόβλημα καθώς έχουν αρχίσει ξανά οι αιματηρές συγκρούσεις με το ΡΚΚ, το πρόβλημα των Αλεβητών και των άλλων μειονοτήτων που ζητάνε εθνική αναγνώριση καθώς και το πρόβλημα του εκδημοκρατισμού για το οποίο συχνά εκφράζουν την ευαισθησία τους οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολύ πιθανό οι προεκλογική περίοδος για τις προεδρικές εκλογές, (ενώ ακολουθούν οι βουλευτικές εκλογές στις αρχές του 2015), να πυροδοτήσει και νέες εσωτερικές εντάσεις οι οποίες όμως θα περιέχουν και τον άμεσο κίνδυνο της πιθανής προοπτικής εκτόνωσης τους προς την δική μας πλευρά. Η παλιά γνώστη τουρκική συνταγή. Θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο καθώς τα «σημάδια» δείχνουν πως η άλλη πλευρά έχει προσανατολιστεί μάλλον προς μια τελική πρόκληση και μακάρι να κάνουμε λάθος. Ένα μεγάλο δέλεαρ προς αυτή την κατεύθυνση είναι και ο ενεργειακός πλούτος του Αιγαίου για μια χώρα όπως η Τουρκία που αντιμετωπίζει πολύ έντονο ενεργειακό πρόβλημα.
Το ζήτημα όμως είναι πως μια κατοχική κυβέρνηση που δεν ασκεί εθνική κυριαρχία, όπως η τωρινή ελληνική κυβέρνηση, θα μπορέσει να αντιμετωπίσει μια έκρυθμη κατάσταση και μια εθνική κρίση. Αυτό, ας το αναλογιστούν όλοι αυτοί που κόπτονται πως υπηρετούν τα εθνικά μας συμφέροντα, ένστολοι και μη ένστολοι! Η ιστορία δεν «χαρίζεται» σε κανένα!
ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
