«Η Αθήνα μπορεί να γίνει το παράδειγμα της ανάκαμψης»

Του Γιώργου Μπρούλια
Η εποχή που διανύουμε, είναι η νέα εποχή των μεγαλοπούλεων και των μητροπολιτκών αστικών κέντρων. Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε αστικές περιοχές μέχρι το έτος 2050, ενώ η UNESCO πριν από λίγα χρόνια, προέβλεπε ότι, μέχρι το 2015, θα
υπάρχουν 26 μεγαλουπόλεις – δηλαδή πόλεις με περισσότερα από 10 εκατομμύρια άτομα πληθυσμό.
Οι όροι αστικής ανάπτυξης μεταβάλλονται δομικά και με ταχείς ρυθμούς και αυτό είναι ένα ζήτημα με πολλές και σύνθετες παραμέτρους, δημογραφικές, πολεοδομικές, οικονομικές και κοινωνικές. Το μέλλον στο οποίο αναφέρεται δε, δεν είναι καθόλου μακριά καθώς έχει αρχίσει, ήδη, να επηρεάζεται και να αναδιαμορφώνεται το παρόν πολλών μεγάλων αστικών κέντρων.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η αποστολή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης οφείλει να περάσει σε ένα διαφορετικό- μητροπολιτικό επίπεδο, όπου θα απαιτείται, συχνά, ακόμα και υπέρβαση του παραδοσιακού της ρόλου, καθώς η ανάγκη ανεύρεσης λύσεων και διαχείρισης των νέων συνθηκών, τρεχουσών και μελλοντικών, είναι επιτακτική.
Η Αθήνα, τα τελευταία χρόνια πέρασε από πολλά κύματα αλλαγών και εξελίξεων, κυρίως κοινωνικού και αστικού χαρακτήρα, με συνέπειες πολύ πιο σοβαρές και καταλυτικές για τον κοινωνικό, επιχειρηματικό και παραγωγικό ιστό της, που δύσκολα θα μπορούσε να προβλέψει ή και να φανταστεί κανείς πριν από λίγο καιρό. Η σημερινή Δημοτική Αρχή της πόλης βρέθηκε ενώπιον μίας καθοριστικής πρόκλησης: αν η Αθήνα, ως πρωτεύουσα, συμπύκνωσε με τρόπο σχεδόν δραματικό τα προβλήματα της κρίσης, μπορεί να γίνει το παράδειγμα αναστροφής των αρνητικών επιπτώσεων, το πρότυπο της ανάκαμψης;
Θεωρητικά, η συνταγή για την πρόκληση αυτή, είναι μία συγκροτημένη προσπάθεια επανεκκίνησης της τοπικής οικονομίας, με ορισμένα ευνόητα και γνωστά συστατικά: χρειάζονται μελέτη, σχέδιο, προγραμματισμός, φορείς υλοποίησης, βιωσιμότητα και φυσικά, πόροι.
Πέραν της ανάπτυξης παρεμβάσεων για την αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων, τη βελτίωση των υποδομών, την αισθητική ανάπλαση και τη βελτίωση της εικόνας της πόλης ως τουριστικού προορισμού, η αναζωογόνηση της τοπικής οικονομίας ήταν και παραμένει για τον Δήμο Αθηναίων επιταγή και προτεραιότητα. Και όπως έδειξε ο ανοικτός διάλογος, η εξωστρέφεια και η ανταλλαγή εμπειριών και τεχνογνωσίας, η αναζωογόνηση αυτή προυποθέτει τον μετασχηματισμό της κατά κύριο λόγο εσωστρεφούς οικονομίας της πόλης σε εξωστρεφή, με έμφαση σε κλάδους που έχουν αναπτυξιακή δυναμική όπως ο τουρισμός, οι νέες τεχνολογίες, η δημιουργική βιομηχανία και τα παραδοσιακά προϊόντα. Δηλαδή στην στήριξη νέων επιχειρηματιών, την τόνωση της ερευνητικής δραστηριότητας και τη διασύνδεσή της με την παραγωγή καθώς και τη στόχευση σε συγκεκριμένους κλάδους.
Στο πλαίσιο αυτό, ξεκίνησε μία επίπονη προσπάθεια – πρωτόγνωρη για τα δεδομένα Ελλάδας αλλά και πρωτοπόρος και σε ευρωπαϊκό επίπεδο – για την καταγραφή των αναγκών, των ελλείψεων αλλά και των προοπτικών της πόλης, έγινε αναλυτική στοχοθέτηση και επιχειρήθηκε η διεκδίκηση αυτοτελών πόρων για τη διαχείρισή τους από τον Δήμο Αθηναίων.
Η Εταιρεία Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής του Δήμου Αθηναίων (ΕΑΤΑ) λειτουργεί ως Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης (ΕΦΔ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, ενώ ανέλαβε, από την Περιφέρεια Αττικής για λογαριασμό του Δήμου Αθηναίων, τη διαχείριση έργων που συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), σε αυτήν τη φάση, ύψους 120 εκατ. ευρώ.
Έτσι φθάσαμε στο αναπτυξιακό πρόγραμμα «Έργο Αθήνα», το οποίο έχει 10ετή ορίζοντα και ήδη, έχει ξεκινήσει να υλοποιείται σήμερα από την ΕΑΤΑ. Το Σχέδιο ‘Έργο Αθήνα» κινείται σε δύο βασικές κατευθύνσεις. Πρώτον, τη διαχείριση και αντιμετώπιση όλων των ζητημάτων και των αναγκών στην «καθημερινότητα» της πόλης και των κατοίκων της, με έμφαση σε δράσεις για τη βελτίωση υφιστάμενων ή τη δημιουργία νέων, υποδομών και υπηρεσιών που συνθέτουν το κοινωνικό και αστικό περιβάλλον.
Παρεμβάσεις όπως τα σημεία εξυπηρέτησης δημοτών σε κάθε δημοτικό διαμέρισμα, η δημιουργία νέων χωρών αναψυχής, άθλησης και πολιτισμού, όπως το Σεράφειο Κολυμβητήριο στο Ρουφ, η δημιουργία βιοκλιματικών κτιρίων και πράσινων δωμάτων, η υπογειοποίηση κάδων απορριμμάτων, οι αναπλάσεις κοινόχρηστων χώρων ή δράσεις για τη διαχείριση των επιπτώσεων της κρίσης στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, είναι ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα. Δεύτερον, στην άμεση και ουσιαστική υποστήριξη του αναπτυξιακού δυναμικού της πόλης, των υγιών δυνάμεων της αγοράς, ούτως ώστε να υποβοηθηθεί η επανεκκίνηση της τοπικής οικονομίας, να τονωθεί η απασχόληση και να δοθεί η ευκαιρία σε νέους επιχειρηματίες να διεκδικήσουν με ευνοικούς όρους και με σύγχρονα εφόδια το μέλλον τους.
Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων, είναι η πρώτη φορά που Δημοτική Αρχή στη χώρα μας προσεγγίζει ολοκληρωμένα την υπόθεση «επιχειρηματικότητα» και διαμορφώνει πλαίσιο δράσεων σε άμεση συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς, σχεδιάζοντας λύσεις που στοχεύουν ακριβώς στην ανάδειξη και αξιοποίηση του δυναμικού της πόλης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δημιουργία δύο καινοτόμων θεμελιωδών δομών-εργαλείων, το «Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων» και η «Δομή Στήριξης Επιχειρηματικότητας στον Τομέα των Νέων Τεχνολογιών».
Άμεσος στόχος, αφενός μεν η υποδοχή, ενημέρωση και έμπρακτη υποστήριξη των ενδιαφερόμενων για υφιστάμενες και για νέες επιχειρήσεις, αφετέρου δε, η πλήρης υποστήριξη, φιλοξενία και αναδοχή (mentoring) νέων επιχειρηματικών ιδεών και σχεδίων στον τομέα των νέων τεχνολογιών.
Σε πρώτη φάση, αναμένεται να ωφεληθούν περίπου 300 νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις στους κλάδους των νέων τεχνολογιών, της δημιουργικής βιομηχανίας και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.
Ειδικό κεφάλαιο για την Αθήνα, αποτελεί η τουριστική ανάπτυξη. Στο Έργο Αθήνα, έχει ενταχθεί ένα ολοκληρωμένο Στρατηγικό Σχέδιο για τον Τουρισμό και η φιλοσοφία είναι, στην ουσία της απλή: όποια παρέμβαση γίνεται για τη βελτίωση των συνθηκών και των λειτουργιών της πόλης για τους κατοίκους της, εν πολλοίς, έχει άμεσο αντίκτυπο και στους επισκέπτες της. Και η ανάγκη κάλυψης, στοχευμένα πια, των απαιτήσεων αλλά και των προσδοκιών που έχει ένας επισκέπτης στην Αθήνα είναι το δεύτερο στάδιο.
Η ΕΑΤΑ έχει συστήσει έναν ολοκληρωμένο Φορέα Διαχείρισης Προορισμού, βασισμένου στα διεθνή πρότυπα. Το Athens Convention & Visitors Bureau, προβάλλει την πόλη στη διεθνή τουριστική αγορά, προωθεί το τουριστικό της προιόν –τουρισμός αναψυχής, city break, συνεδριακός τουρισμός κοκ – σε δεκάδες ξένους επαγγελματίες και σε διεθνή δίκτυα διανομής και συμβάλλει καθοριστικά στην ανάδειξη και στον εμπλουτισμό της εμπειρίας που μπορεί προσφέρει η Αθήνα, ως προορισμός στους επισκέπτες της.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο πρώτο τρίμηνο της χρονιάς, οι τουριστικές αφίξεις στην Αθήνα καταγράφουν εντυπωσιακή αύξηση άνω του 32%, δίνοντας το στίγμα μίας μεγάλης επανόδου στη διεθνή τουριστική αγορά.
Όλα αυτά, δείχνουν ότι σταδιακά, βήμα με βήμα, κερδίζουμε το στοίχημα για την νέα πορεία της Αθήνας. Με σχέδιο, με προσεκτικό προγραμματισμό, με ορθή διαχείριση, με συνεργασίες, με διάλογο και σκληρή δουλειά, επιτυγχάνονται οι στόχοι μας και το κοινό μας όραμα για την «επόμενη μέρα», παίρνει σάρκα και οστά.
*Ο κ. Γιώργος Μπρούλιας είναι Δημοτικός Σύμβουλος και Πρόεδρος της Εταιρείας Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής του Δήμου Αθηναίων