Ο Μνημειακός τάφος της Αμφίπολης (τελευταίο)
η αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη, επικεφαλής της ανασκαφής του Τύμβου της Αμφίπολης.
(Την ανασκαφή του τύμβου ξεκίνησε πριν από 60 χρόνια ο αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης).
(ο τάφος με εντολέα έναν ισχυρό, μεγαλομανή ηγέτη με δυνατότητες και ΚΥΡΙΩΣ νοοτροπία
ενός ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΗ : Ο πλούτος, η αναζήτηση πανάκριβων υλικών, η
συγκεχυμένη
προσωπική αισθητική= προσωπικό γουστο, ο όγκος και οι διαστάσεις, οι πολλοί χώροι….)
Χωρίς την περιρρέουσα της εποχής (αισθητική, αντιλήψεις, ιδεολογία, δυνατότητες…)
δεν θα αποτιμήσουμε σωστά τα ευρήματα,
«μεταθέτοντας» την ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ του Μνημείου
στο… όνομα του….. μυστηριώδους Ενοίκου του.
Ουδέν λαθέστερον….!
Η αρχαιολογία δεν είναι θρίλερ. Είναι… Ευρήματα.
Στην αρχαιολογία ΔΕΝ ΠΕΡΙΜΕΝΩ να βρώ. Δεν παγιδεύομαι στην λογική της αναζήτησης….!
Αποτιμώ επιστημονικά αυτό που βρίσκω.
Ας δούμε λοιπόν, έστω και ακροθιγώς, κάποια στοιχεία της Ε Π Ο Χ Η Σ.
Την ανθρώπινη, ιδεολογική, αισθητική, ψυχολογική, οικονομική περιρρέουσα
που είπαμε λίγο πριν.
Να μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε στην Αλεξανδρινή- Ελληνιστική περίοδο.
Κυρίαρχη η αισθητική της… επίδειξης.
Μην περιμένουμε κλασικούς Παρθενώνες στην Αμφίπολη,
Ναύσταθμο και Ορμητήριο ενός από τους μεγαλύτερους στρατηλάτες όλων των
εποχών, και σημείο αφετηρίας μιας από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις.
Ένα τέτοιο μνημείο μπορεί να αντανακλά μόνο δύο πράγματα:
Πρώτον: Υπέρμετρη φιλοδοξία υστεροφημίας του εντολέα, και
Δεύτερον: έντονη συναισθηματική σχέση του εντολέα με τον ένοικο.
Σ” αυτήν την
περίπτωση, αναμένονται και πολύτιμα έως πολυτιμότατα κτερίσματα…. εντός….!
Τα μέχρι τώρα ευρήματα και η διαφαινόμενη ΜΝΗΜΕΙΑΚΟΤΗΤΑ,
δείχνουν πιο συγκεκριμένα:
1) μεγαλομανία: Να φαίνεται, να ξεχωρίζει…!
2) έλλειψη ενότητας θεμάτων και ορισμένων μοτίβων, εισαγόμενης= κοσμοπολίτικης νοοτροπίας
3) Συγκερασμό ετερόκλητων, πλην εντυπωσιακών, στοιχείων
που παραπέμπουν ακόμη και σε οδηγίες προσωπικού…. γούστου
προς τον αρχιτέκτονα….!
(«εδώ θέλω να βάλεις….», «αυτό θέλω να το κάνεις μεγαλύτερο…»,
«θέλω δάπεδο που να θυμίζει ακριβό τάπητα…»κλπ)
4) εντυπωσιακότητα, με πρωτοφανείς διαστάσεις (τα πολλά… δωμάτια, οι πολλοί χώροι,
οι περίτεχνες διαδοχικές είσοδοι κλπ),
5) Τα ΠΙΘΑΝΟΛΟΓΟΥΜΕΝΑ ακριβά προσωπικά κτερίσματα (σήμερα θα λέγαμε τα ακριβά διαμάντια ή κοσμήματα) που οδήγησαν και στα πολλά μέτρα προστασίας (επιχωματώσεις λ.χ)
.
Νοοτροπία και Δυνατότητες:
Ο κοσμοπολιτισμός της Αλεξανδρινής εποχής μείωσε την αισθητική αυστηρότητα
και λιτότητα- συμμετρία των κλασικών χρόνων.
Οι ηγέτες-βασιλείς «στες εκτεταμένες επικράτειες» έχουν στο μυαλό τους «σεντέφια και κοράλια και έβενους…» και όχι το μέτρο της κλασικής εποχής.
.
6) Κόστος. Το τελευταίο που θα πρέπει να σκεφτούμε.
ΛΕΦΤΑ ΥΠΗΡΧΑΝ…! (Όντως υπήρχαν ΤΟΤΕ).
(Ενδεικτικά: 70.000 δραχμές το έπαθλο για τον πρώτο αναρριχητή της ΣΟΓΔΙΑΝΗΣ ΠΕΤΡΑΣ και 6.000 δραχμές για τους… κρασοπατέρες (= έπαθλο διαγωνισμών οινοποσίας)
Τα ποσά είναι τεράστια… ασύμμετρα. (Χωρίς περιστροφές και… μισόλογα:
Η μεγαλειώδης εκστρατεία του Αλέξανδρου ήταν ΚΑΙ ένα θηριώδες οικονομικό γεγονός).
Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης:
Οι Έλληνες ΜΙΣΘΟΦΟΡΟΙ του Κύρου (… οι μετέπειτα γνωστοί ως ΜΥΡΙΟΙ του Ξενοφώντα , «θάλαττα…» και τα τοιαύτα )
ελάμβαναν… μηνιαίο μισθό… μικτά, περίπου 20 (είκοσι) δραχμές (=4 οβολούς ημερησίως). (έξι οβολοί= 1 δραχμή)
Όσοι θέλουν, ας ψάξουν να βρουν (ιδίοις όμμασι) τί τεράστια ποσά ξόδεψε ο Αλέξανδρος για τα νεκρικά του φίλου του Ηφαιστίωνα στην Βαβυλώνα. Έναν ολόκληρο… προϋπολογισμό.
.
Συμπέρασμα:
Ο ΤΥΜΒΟΣ της ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ, Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ της Αλεξανδρινής Μακεδονίας, αφομοίωσε πολλά στοχεία της κλασικής Ελλάδας και κάποια της Αιγυπτιακής νοοτροπίας….!
Πρωτίστως όμως είναι το Λαμπερό Κυρίαρχο χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό δείγμα μιας μοναδικής περιόδου στην πορεία του Ελληνισμού. Της Αλεξανδρινής Περιόδου.
Χρυσόστομος Τ.
