Η αρχαιολογία, οι αρχαιολόγοι και η…. Αμφίπολη.

Μία  η λέξη:  Αριστούργημα.

Παρόμοια ανασκαφή τόσο ανοικτή και υπό τέτοια πίεση (Μέσων, κοινής Γνώμης,
Προσδοκιών, τοπικών κοινωνιών, επιστημονικών και άλλων αντιπαραθέσεων κλπ) προσωπικά  δεν έχω υπόψη μου.

Χαρά στο κουράγιο της επικεφαλής της ανασκαφής και των συνεργατών της.
Από τα παράπλευρα της ανασκαφής στην Αμφίπολη είναι το πολυπρόσωπο της υπόθεσης,

οι δυσαρέσκειες και οι κόντρες….!

Πιστεύω ότι τα παρακάτω, παρά την αποσπασμάτικό τους χαρακτήρα, θα βοηθήσουν,
ώστε πολλές απορίες μας για συμβαίνοντα, ‘ισως πάψουν και…. ας βγάλει ο καθείς
πλέον τα συμπεράσματά του….!

Όσα ακολουθούν είναι από το Διαδίκτυο: (Οι υπογραμμίσεις και οι παρενθέσεις  μόνο είναι δικές μου)

Αν θέλαμε να προσδιορίσουμε τον έτσι κι αλλιώς προβληματικό χώρο της αρχαιολογίας στην Ελλάδα, όπως εμφανίζεται εδώ και 150 χρόνια, θα λέγαμε ότι διοικητικά οριοθετείται :

α) Από το Υπουργείο Πολιτισμού. β) Την Αρχαιολογική Υπηρεσία. γ) Την Αρχαιολογική Εταιρία και δ) Τις Ξένες Αρχαιολογικές Σχολές και Ινστιτούτα.

(σαν…. πολλοί δεν μαζευόμαστε;)

Ο ρόλος της Α.Υ. είναι να σκάβει, να μελετά, να συντηρεί και να προβάλλει τα μνημεία των διαφόρων εποχών, αλλά και να προστατεύει τους παραδοσιακούς οικισμούς της χώρας.

…..Όσο για την Αρχαιολογική Εταιρία , δεν αποτελεί κρατική υπηρεσία, όπως η Α.Υ., αλλά ένα είδος σωματείου, μέλη του οποίου μπορούν να γίνουν όσοι και όποιοι θέλουν. Συντηρείται από δωρεές, εισφορές και συνδρομές, αλλά και κρατικές επιχορηγήσεις, στοιχεία που το καθιστούν ένα πλουσιότατο οργανισμό.

(Ωστόσο υπάρχει και)

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, σε εφαρμογή του άρθρου 36 του Ν.3028/2002, γνωμοδοτεί για την διεξαγωγή συστηματικών αρχαιολογικών ερευνών που προγραμματίζονται από τις Υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ.A ή από άλλους αναγνωρισμένους επιστημονικούς φορείς (Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Ερευνητικά Κέντρα, Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, Ξένες Αρχαιολογικές Αποστολές στην Ελλάδα).

Καρλ  Μπλέγκεν  1961. Αμερικανός Αρχαιολόγος. (Μυκήνες).

.
ΞΕΝΕΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ. Πρώτη άποψη.

……Οι Γάλλοι ήρθαν πρώτοι. Το 1846. Μετά ήρθαν οι άλλοι.

Οι Γερμανοί, οι Αμερικανοί, οι Αγγλοι. Και αργότερα οι υπόλοιποι. Μιλάμε για τις ξένες αρχαιολογικές σχολές και τους ξένους αρχαιολόγους που εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα τον περασμένο αιώνα,
ξεκινώντας τις μεγάλες ανασκαφές σε μια εποχή όπου ήταν σχεδόν αδύνατον για το νεοσύστατο ελληνικό κράτος ακόμη και να διανοηθεί μια εκτεταμένη αρχαιολογική έρευνα.

Εφέτος εορτάζονται 150 χρόνια παρουσίας και έργου της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής
στην Ελλάδα…..

…. Εργο στο οποίο χρωστάει πολλά η επιστήμη της αρχαιολογίας, αλλά και εμείς.

….
Ηταν ακόμη η εποχή όπου αρχαιολογία σήμαινε «γράμματα και καλές τέχνες» και… λίγη πολιτική. Η επιστήμη ήρθε αργότερα.

……Και αυτό ήρθε πάλι εξαιτίας ανταγωνισμού. Αυτή τη φορά όμως όχι με τους Βρετανούς αλλά τους Γερμανούς.

Το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αθήνας που ανήκε στο Αρχαιολογικό Ινστιτούτο του Βερολίνου ιδρύθηκε το 1873, ξεκίνησε τη μεγάλη ανασκαφή της Ολυμπίας το 1875 και έναν χρόνο αργότερα άρχισε την έκδοση επιστημονικού περιοδικού αφιερωμένου στην Ελλάδα.

Δεν ήταν όμως μόνο οι Γερμανοί. Στα τέλη του 19ου αιώνα η μια μετά την άλλη οι ξένες δυνάμεις έρχονταν στην Αθήνα και άνοιγαν αρχαιολογικές σχολές.

Οι Αμερικανοί το 1882, οι Βρετανοί το 1885, οι Αυστριακοί το 1898 και οι Ιταλοί το 1909.

Σε αυτούς λοιπόν τους πρώτους ξένους αρχαιολόγους ­ και αυτό θα πρέπει να το παραδεχθούμε χωρίς σοβινιστικές μιζέριες ­ οφείλουμε πολλά.

Γιατί, όπως και να το κάνουμε, ούτε η ρήση του Μακρυγιάννη «γιαυτά τα Μάρμαρα πολεμήσαμε» αλλά ούτε και οι βαθιές γνώσεις και η επιστημοσύνη των πρώτων ελάχιστων ελλήνων αρχαιολόγων θα ήταν αρκετές για να ξεσκεπαστούν σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα τέτοιας εκτάσεως αρχαιότητες, όπως αυτές που ήρθαν στο φως τα τελευταία 150 χρόνια.

* Η ανασκαφική φρενίτις

Ετσι άρχισε η φρενίτις των μεγάλων ανασκαφών. Μόνο οι Γάλλοι ξεκίνησαν τις ανασκαφές στη Δήλο (1873), στους Δελφούς (1893), Αργος (1902), Θάσο (1911), Φιλίππους (1914), Μάλια (1922).

Οι αρχαιότητες που ήρθαν τότε στο φως και κυρίως τα ιερά της Δήλου και των Δελφών έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην απήχηση της Ελλάδας

στον κόσμο που είδε έκθαμβος τη συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού από την προϊστορία με τα ευρήματα στα Μάλια ως τους βυζαντινούς χρόνους με τα ευρήματα στους Φιλίππους.

.

ΑΛΛΗ ΆΠΟΨΗ για τις ΞΕΝΕΣ ΞΕΝΕΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ

Οι αρχαιολόγοι μας υποστηρίζουν ότι «οι ξένες σχολές ασκούν σήμερα όπως και πάντα, μια πολιτική που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πολιτιστικός ιμπεριαλισμός, επικίνδυνος όσο τουλάχιστο και ο πολιτικός».  (Κάπου αλλού αποκαλούνται   “κράτος εν κράτει”)

Και δεν έχουν άδικο. Γιατί σε τελευταία ανάλυση παρόλο που πρέπει να ομολογηθεί ότι στην πλειοψηφία τους κάνουν προσεκτικές ανασκαφές και μεθοδικές δημοσιεύσεις,  πάντα στη γλώσσα τους,  μια και διαθέτουν εξοπλισμό που το Κράτος στερεί από τους δικούς μας επιστήμονες, αδιαφορούν  (;) για τα μνημεία αυτά καθ’ εαυτά.

Πέρσι ακόμη υπήρξε ανώνυμη καταγγελία ότι στη Σαμοθράκη βρέθηκε το κεφάλι της Νίκης,  το σώμα βρίσκεται στο Λούβρο) αλλά καμιά ανακοίνωση (!) δεν έγινε από την Αμερικανική Σχολή που από το 1930 πραγματοποιεί εκεί ανασκαφές.

Και μένουν κατάπληκτοι οι ‘Ελληνες όταν κατά καιρούς δημοσιεύονται δημοπρασίες σε ολόκληρο τον κόσμο με πλειστηριαζόμενα τα αρχαία μας μνημεία.

Μουσεία, ιδιωτικές συλλογές και άτομα ανά την υφήλιο, έχουν να επιδείξουν κάτι από τον ελληνικό μας πλούτο. Που ασφαλώς δεν προέρχεται από τις δρώσες σχολές, αλλά η οργιάζουσα αρχαιοκαπηλία κάπου «στεγάζεται», στην ασυδοσία που παρέχεται στους ξένους.

.
ΜΙΑ ΛΙΣΤΑ, όπως την βρήκα έτοιμη στο ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ:
(αν μη τι άλλο εντυπωσιάζει)

Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών
Αυστραλιανό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών
Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών
Βελγική Αρχαιολογική Σχολή εν Ελλάδι
Βρετανική Σχολή Αθηνών
Γαλλική Σχολή Αθηνών
Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο
Γεωργιανό Ινστιτούτο Αθηνών
Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή
Ινστιτούτο της Δανίας στην Αθήνα
Ιρλανδικό Ινστιτούτο Ελληνικών Σπουδών
Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή
Νορβηγικό Ινστιτούτο Αθηνών
Ολλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών
Σουηδικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο
Το Καναδικό Ινστιτούτο στην Ελλάδα
Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών

* Το κρίσιμο ερώτημα

Ετσι καθώς τώρα κλείνει ο 20ός αιώνας  (γράφεται  το  1996) και είμαστε στην ανατολή της 21ης χιλιετίας, προβάλλει επιτακτικό το ερώτημα για το μέλλον. Πού το πάει η Αρχαιολογία στον αιώνα που μας έρχεται; Ή για να το πούμε αλλιώς:

(Καλό το ερώτημα του αρθρογράφου  στο Διαδίκτυο. Δεν νομίζετε;

Ανάμεσα σε όλα αυτά λοιπόν, γίνεται η ανασκαφή στην Αμφίπολη. Μια από τις πιο σημαντικές  ανασκαφές,  “δια χειρός”  Ελλήνων.

καλή δύναμη  στους   Έλληνες   ανασκαφείς….)!

.
Υ.Γ Θυμάμαι πάντως πόσο θετικά μιλούσε για τις Ξένες αρχαιολογικές Σχολές
ο ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ, ο οποίος έγραψε και σχετικό άρθρο, απ’ όσο ξέρω.

Χρυσόστομος  Τ.