Το 1973 η 1η πετρελαϊκή κρίση, με τον πόλεμο Αράβων-Ισραήλ, συντάραξε τις δυτικές οικονομίες. Η Ιρανική επανάσταση το 1979 έφερε τη 2η πετρελαϊκή κρίση και τους δυτικούς σε κατάσταση σοκ γα την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού. Ακριβώς τότε, το 1979, η Θάτσερ έγινε πρωθυπουργός της Βρετανίας, διέλυσε τον τομέα των ανθρακωρυχείων και προχώρησε σε εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων υποδομών.
Πολύ σύντομα κατάλαβαν οι Βρετανοί ότι οι ιδιωτικοποιήσεις δεν είναι πανάκεια: το φιάσκο της πλήρους ιδιωτικοποίησης των σιδηροδρόμων το 1993, ανάγκασε τους Βρετανούς το 2002 στη μερική επανεθνικοποίηση των υποδομών στην κρατική εταιρεία Network Rail. Μέχρι όμως να γίνει αυτό, κάποιοι Βρετανοί έχασαν τη ζωή τους σε πολύνεκρα δυστυχήματα που προκλήθηκαν απ’ τις κακοσυντηρημένες ράγες. Είναι γνωστό ότι η κερδοσκοπία του κεφαλαίου έχει μονίμως ανθρώπινα θύματα. Γι’ αυτό τώρα είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα των Εργατικών το ζήτημα της επανεθνικοποίησης των τρένων.
Στον ηλεκτρισμό ήδη ακούγονται φωνές για επενδύσεις που δεν γίνονται, για συνεχείς αυξήσεις των τιμολογίων, για διαμόρφωση ανεξέλεγκτου καρτέλ των μεγάλων εταιρειών που γδέρνει τους καταναλωτές.
Οι αυξήσεις στους λογαριασμούς ρεύματος την προηγούμενη τριετία έτρεχαν με ρυθμό …
8 φορές πιο γρήγορα απ’ τις αυξήσεις των μισθών, φέρνοντας πολλά νοικοκυριά σε κατάσταση ενεργειακής φτώχειας.
Στη Βρετανία άρχισαν να ανησυχούν για το πολύ χαμηλό επίπεδο εφεδρείας και την ευστάθεια του συστήματος και να θυμούνται τις μεγάλες διακοπές ρεύματος της δεκαετίας του 1970, όταν η σύγκρουση της Θάτσερ με τους ανθρακωρύχους συγκλόνιζε όλη την Ευρώπη.
Πριν λίγες μέρες ο εθνικός διαχειριστής δικτύου National Grid πρόσφερε 10.000 στερλίνες/MW στις ενεργοβόρες βιομηχανίες που θα ήταν διατεθειμένες να αποσυνδεθούν απ’ το δίκτυο τις ώρες αιχμής, προκειμένου να μην υπάρχουν ζητήματα επάρκειας στο δικτυο.
Ο Dieter Helm, καθηγητής ενεργειακής πολιτικής στην Οξφόρδη, είπε ότι επί 20 χρόνια βίωναν μια ουτοπία ενεργειακής ασφάλειας κι ουσιαστικά κάθονται πάνω στις υποδομές της δεκαετίας του 1970! Μα καλά, δεν έχει βάλει ατελείωτες ανεμογεννήτριες η Βρετανία; Δεν είναι παγκόσμιος ηγέτης στα -πανάκριβα- υπεράκτια αιολικά; Αυτά για τα οποία διαπίστωσαν ξαφνικά τώρα με τρόμο ότι παρήγαγαν το 2ο τρίμηνο 2014 22% λιγότερο από πέρυσι, επειδή φυσάει λιγότερο;
Μπορεί να έβαλαν πολλά αιολικά, αλλά την πραγματική ενέργεια τη δίνουν οι θερμικές μονάδες. Τρόμος απλώθηκε πάνω απ’ τη Βρετανία όταν η EDF έκλεισε δυο πυρηνικά εργοστάσια (Hartlpool και Heysham 1) για έλεγχο θεμάτων ασφαλείας κι ανακοίνωσε ότι θα καθυστερήσει την επανέναρξη λειτουργίας τους, ανάλογα με τα ευρήματα των ελέγχων, μεταξύ τέλους Οκτωβρίου και τέλους Δεκεμβρίου. Τα δυο πυρηνικά δίνουν το 4% του ηλεκτρισμού της Βρετανίας στην υψηλή ζήτηση του χειμώνα: πόσα αιολικά μπορούν να το κάνουν αυτό; Η απάντηση στο ερώτημα είναι “κανένα”, τα αιολικά έχουν αξιοπιστία ισχύος 10% κατά το δικό μας ΑΔΜΗΕ, κανείς δεν μπορεί να βασίσει την ηλεκτροδότηση μιας χώρας σε αιολικά.
Τώρα λοιπόν έχει έλθει η ώρα να ανανεωθούν οι υποδομές της δεκαετίας του 1970, αυτές που είχε κάνει ο δημόσιος τομέας και ιδιωτικοποιήθηκαν. Οι ιδιώτες δουλεύουν με διαφορετικά κριτήρια απ’ το δημόσιο σε αποδόσεις κεφαλαίων, σε χρόνους απόσβεσης και σε προτεραιότητες θεμάτων συντήρησης και το νέο πυρηνικό που ετοιμάζουν στο Hinkley Point υπόσχεται διπλασιασμό της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος για τα επόμενα 60 χρόνια, απ’ τα ήδη υψηλά διαμορφωμένα επίπεδα τιμών, αυτά που ήδη έχουν γίνει ανυπόφορα για τα νοικοκυριά. Τα πυρηνικά είναι ακριβή υπόθεση και το κόστος κεφαλαίου έχει πολύ μεγάλη σημασία. Μήπως λοιπόν, όπως έγινε στις σιδηροδρομικές υποδομές το 2002, δούμε σύντομα μια μερική επανεθνικοποίηση του τομέα της ενέργειας στη Βρετανία; Προκειμένου να μείνουν τα φώτα αναμμένα;
Τα λινκς τεκμηρίωσης (με μπλε) βρίσκονται στο http://greeklignite.blogspot.gr/2014/10/blog-post.html και στο Facebook, στη διεύθυνση Greeklignite!