H Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) είναι συμβουλευτικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσο κι αν δεν είναι ευρύτερα γνωστή, ιδρύθηκε το 1957 και παρέχει εμπειρογνωμοσύνη στα μεγάλα θεσμικά όργανα της ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), εκδίδοντας “γνωμοδοτήσεις” σχετικά με την προτεινόμενη κοινοτική νομοθεσία. Εκδίδει επίσης “γνωμοδοτήσεις πρωτοβουλίας” για θέματα που θεωρεί ότι πρέπει να μελετηθούν. Η ΕΟΚΕ αποτελείται από 353 μέλη, τα οποία διορίζονται για πενταετή ανανεώσιμη θητεία (τρέχουσα θητεία: 2010-2015) και προέρχονται από 28 κράτη μέλη.
Στις 7 Δεκεμβρίου 2012 η μελλοντική Ιρλανδική Προεδρία της ΕΕ αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα “Οι οικονομικές επιπτώσεις των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας που λειτουργούν με αυξημένη και διαλείπουσα παροχή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας”. Κατά την 489η σύνοδο ολομέλειας, …
(συνεδρίαση της 17ης Απριλίου 2013), η ΕΟΚΕ υιοθέτησε τη γνωμοδότηση με 147 ψήφους υπέρ, 2 ψήφους κατά και 5 αποχές.
Για τη γνωμοδότηση είχε πριν λίγες μέρες σχετικό δημοσίευμα η Εφημερίδα των Συντακτών, με τον πολύ εύγλωττο τίτλο “Πράσινη» ενέργεια, «στο κόκκινο» οι λογαριασμοί“.
Ακολουθεί η “σύνοψη” της γνωμοδότησης, (το συνολικό κείμενο είναι 18 σελίδες). Οι επισημάνσεις με έντονα κόκκινα γράμματα είναι δικές μας:
1.1 Η ΕΟΚΕ, σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της, έχει ταχθεί σθεναρά τόσο υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) όσο και υπέρ της εκπόνησης της δέσμης μέτρων που αποκαλείται «20-20-20».
1.2 Η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε ενωσιακή κλίμακα αποσκοπεί στη μείωση των σχετικών με την ενέργεια εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (συμβάλλοντας έτσι στις προσπάθειες της Ευρώπης για την προστασία του κλίματος) και στον περιορισμό της εξάρτησης από τις εισαγωγές (βελτιώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την ασφάλεια του εφοδιασμού).
1.3 Οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της αύξησης του μεριδίου των διαλειπουσών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πυροδότησαν έντονες συζητήσεις. Κατόπιν αιτήματος της Ιρλανδικής Προεδρίας, η ΕΟΚΕ προτίθεται να προσδώσει μεγαλύτερη σαφήνεια και διαφάνεια στο συγκεκριμένο θέμα.
1.4 Πέρα από ένα ορισμένο μερίδιο του ενεργειακού μείγματος, οι διαλείπουσες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας επιβάλλουν τη διασφάλιση ορισμένων πρόσθετων συνιστωσών του ενεργειακού συστήματος, όπως οι επεκτάσεις δικτύων, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης, η εφεδρική δυναμικότητα και οι προσπάθειες για ευέλικτη κατανάλωση. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ συνιστά να δοθεί ώθηση στην ανάπτυξη και την υλοποίηση των εν λόγω υπολειπόμενων στοιχείων.
1.5 Σε περίπτωση που οι προαναφερθείσες συνιστώσες δεν είναι ακόμη διαθέσιμες, υπάρχουν τα εξής δύο ενδεχόμενα: είτε πρόσκαιρη αδυναμία χρησιμοποίησης της παραγόμενης ενέργειας, είτε παροδική υπερφόρτωση των δικτύων και των συστημάτων ελέγχου, τα οποία θα μπορούσαν να έχουν ως επακόλουθες συνέπειες την αναποτελεσματική χρήση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων και τη διακύβευση τόσο της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού όσο και της βιωσιμότητας της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας.
1.6 Κατά συνέπεια, οι κανόνες που διέπουν την τροφοδότηση με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας χρήζουν προσεκτικής (επαν)εξέτασης, ούτως ώστε να είναι πάντοτε εγγυημένη η ασφάλεια του εφοδιασμού και να καλύπτει η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές τη σχετική ζήτηση.
1.7 Η επέκταση των μονάδων παραγωγής που χρησιμοποιούν διαλείπουσες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εξακολουθεί να απαιτεί την πραγματοποίηση σημαντικών πρόσθετων επενδύσεων για τη δημιουργία και τη λειτουργία των ελλειπόντων κρίκων του συνολικού συστήματος. Ειδικότερα, η ανάπτυξη και η εγκατάσταση επαρκούς συνολικής χωρητικότητας αποθήκευσης αποτελούν συγχρόνως πρόκληση, ευκαιρία και απόλυτη αναγκαιότητα.
1.8 Ως εκ τούτου, η αυξημένη χρήση των τεχνολογιών των διαλειπουσών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα προκαλέσει πιθανότατα σημαντική αύξηση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας η οποία, μετακυλιόμενη στους καταναλωτές, θα μπορούσε να επιφέρει σημαντική αύξηση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας
1.9 Ένα βιώσιμο ενεργειακό σύστημα αποτελούμενο ιδίως από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μολονότι δημιουργεί πρόσθετο κόστος συγκριτικά με τα υφιστάμενα συστήματα που βασίζονται σε ορυκτές πηγές, συνιστά τη μόνη μακροπρόθεσμη λύση για το ενεργειακό μας μέλλον. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η αύξηση του κόστους είναι αναπόφευκτη, λόγω της συμφωνίας να συμπεριληφθεί το εξωτερικό κόστος και να διακοπούν οι επιδοτήσεις που συνδέονται με την ενέργεια από ορυκτές πηγές
1.10 Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ συνιστά να αναθέσει η Επιτροπή την πραγματοποίηση μίας ενδελεχούς χρηματοοικονομικής μελέτης σχετικά με το θέμα της παρούσας γνωμοδότησης, στην οποία θα εξεταστούν ποσοτικά τα ανοικτά ζητήματα.
1.11 Άλλες δυνητικές οικονομικές επιπτώσεις της προαναφερθείσας αύξησης του κόστους είναι οι εξής: (i) η πρόκληση ζημίας στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και (ii) η πρόσθετη επιβάρυνση, ιδιαίτερα των μειονεκτουσών κοινωνικών ομάδων.
1.12 Υπάρχει επομένως κίνδυνος επιδείνωσης του φαινομένου μετεγκατάστασης των μονάδων παραγωγής σε χώρες εκτός ΕΕ, όπου η ενέργεια είναι φθηνότερη, πράγμα το οποίο θα μπορούσε όχι μόνο να υπονομεύσει την προσπάθεια καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής (“διαρροή διοξειδίου του άνθρακα”) αλλά και να υποσκάψει την ευρωπαϊκή οικονομία και ευημερία.
1.13 Εφόσον ενδέχεται να προκύψουν πρόσθετες δαπάνες λόγω ακατάλληλων επιδοτήσεων και κινήτρων που ποικίλλουν από τη μια ευρωπαϊκή χώρα στην άλλη, το όλο θέμα του κόστους –συμπεριλαμβανομένων επίσης των εναλλακτικών ενεργειακών στρατηγικών– θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο ανοικτών συζητήσεων υπό συνθήκες διαφάνειας, με παράλληλη εξέταση του ζητήματος των εξωτερικών δαπανών που συνεπάγονται τα διάφορα ενεργειακά συστήματα, καθώς και της αλληλεξάρτησής τους.
1.14 Συνεπώς, η καθιέρωση μιας κοινής ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής και μιας εσωτερικής αγοράς ενέργειας καθίσταται απαραίτητη ως βάση για τη διαμόρφωση ενός αξιόπιστου νομοθετικού πλαισίου, ικανού να εμπνέει εμπιστοσύνη και συγχρόνως να διευκολύνει τις επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας και να προάγει τα ενεργειακά συστήματα σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή επικράτεια, με πρωταρχικό απώτερο στόχο τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ενέργειας
1.15 Για να καταστούν οι τεχνολογίες των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ανταγωνιστικές στην ελεύθερη αγορά, χρειάζεται ένα αποτελεσματικό και περισσότερο προσανατολισμένο στην αγορά μέσο στήριξης, το οποίο να εξυπηρετεί περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς σκοπούς, να αντικατοπτρίζει τις δυνητικές εξωτερικές δαπάνες και να καλύπτει τη συνολική επικράτεια της ΕΕ.
1.16 Προς το σκοπό αυτό, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η ενδεδειγμένη τιμολόγηση του διοξειδίου του άνθρακα (π.χ. φορολόγηση). Η ΕΟΚΕ προτείνει στην Επιτροπή να αναπτύξει, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, τις αντίστοιχες πολιτικές πρωτοβουλίες για ένα σχετικό μέσο στήριξης. Εν συνεχεία, θα υπήρχε δυνατότητα να καταργηθούν όλα τα άλλα μέσα στήριξης της διείσδυσης των διαφόρων πηγών ενέργειας στην αγορά.
1.17 Η παγκόσμια εμβέλεια του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής και η διεθνής οικονομική ολοκλήρωση επιβάλλουν μεγαλύτερη επικέντρωση στη διεθνή οικονομική κατάσταση και στις παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Επομένως, η σύναψη παγκόσμιων συμφωνιών για την προστασία του κλίματος προσλαμβάνει ζωτική σημασία.
1.18 Σημαντικό στοιχείο της περαιτέρω διαδικασίας θα μπορούσε να αποτελέσει η καθιέρωση δημόσιου διαλόγου για την ενέργεια σε όλη την Ευρώπη –Ευρωπαϊκός Ενεργειακός Διάλογος– όπως επισημαίνεται στη γνωμοδότηση που υιοθέτησε πρόσφατα η ΕΟΚΕ, την οποία και επιδοκίμασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τέλος, πριν από τη λήψη οριστικών αποφάσεων με μακροπρόθεσμες επιδράσεις, απαιτείται η εκπόνηση μελέτης με σκοπό την αξιολόγηση των επιπτώσεων του Ενεργειακού χάρτη πορείας για το 2050 στην οικονομία της ΕΕ και στην παγκόσμια ανταγωνιστικότητά της.
Ξεκάθαρα τα πράγματα λοιπόν: φορολόγηση του CO2 και συνυπολογισμό “εξωτερικού κόστους” για να στηριχτεί η πολιτική ανάπτυξης των αιολικών & Φ/Β. Ποιος ήταν ο εισηγητής της γνωμοδότησης; Το έχουμε πει πολλές φορές, οι Γερμανοί είναι μεθοδικοί, δεν αφήνουν τίποτα στην τύχη: Γερμανός λοιπόν ο εισηγητής, ομότιμος καθηγητής Πειραματικής Φυσικής στο Παν/μιο του Ντύσσελντορφ.
Η Ελληνική αντιπροσωπεία δεν φαίνεται να περιλαμβάνει άτομα με επιστημονικό υπόβαθρο στον τομέα της ενέργειας. Θα είχε ενδιαφέρον να μαθαίναμε αν τα 12 άτομα της Ελληνικής αντιπροσωπείας περιλαμβάνονται στους 154 που συμμετείχαν στην ψηφοφορία και τι ψήφισαν. Όπως και γιατί έλειπαν 199 αντιπρόσωποι απ’ την ψηφοφορία. Εκτός κι αν τελικά η ΕΟΚΕ είναι άλλος ένας ανούσιος Ευρωπαϊκός φορέας, για να ενισχύει τις Γερμανικές πολιτικές, αλλά και να εμπλουτίζουν κάποιοι τα βιογραφικά …
Τα λινκς τεκμηρίωσης (με μπλε) βρίσκονται στο http://greeklignite.blogspot.gr/2014/10/blog-post_20.html και στο Facebook, στη διεύθυνση Greeklignite!