ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΤΗΝ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΚΑΙ ΡΑΓΔΑΙΑ ΚΑΡΑΡΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Γράφει ὁ Γιῶργος Νικολακάκος
Η κύβέρνησις κάθε τρείς καί πέντε θεσπίζει μέτρα γιά νά ἰκανοποιήση τίς ἀπαιτήσεις τῆς Τροϊκας γιά νά γίνη ή εκταμίευσις τῆς έπομένης δόσεως. Ἔως σήμερα ἔχομε είσπράξει τεράστια ποσά τά ὀποῖα δέν ἔχουν διατεθῆ εξ όλοκλήρου γιά τήν ἐξὀφλησιν παλαιῶν χρεῶν. Ἕνα μεγάλο μέρος ἔχει διατεθῆ γιά τήν ἀνακεφαλαιοποίησιν τῶν τραπεζῶν καί τήν κάλυψιν ἐλλειμμάτων καί παρα πολλά γιά τήν κἀλυψιν ταμειακῶν κενῶν επειδή οϊ πολίτες δέν μποροῦν να πληρώσουν τίς ὀφειλές τους πρός τό κράτος .Ποιό ὑπῆρξε τό ἀποτέλεσμα μέχρι τῶρα; Λοιπόν τό ἀποτέλεσμα εῖναι τό συνολικό χρέος (ανεξοφλητα ὀμόλογα καί δάνεια ἀπό το ΔΝΤ) νά ἔχη αύξηθῆ κατά πολλά δίς καί ο προϋπολογισμός νά μήν ἔχει ίσοσκελισθῆ, οἱ μεταρρυθμίσεις νά μήν ἔχουν πραγματοποιηθῆ, ή ἀνεργία νά ἔχη αὐξηθῆ καί ή φοροδιαφυγή νά μήν ἔχη παταχθῆ.Από τά δάνεια ποῦ ἔχει συνάψει τό Ελληνικό δημόσιο δέν ἔχει διοχετευθῆ στήν «πραγματική οίκονομία» τῆς χῶρας οὗτε ἕνα εὐρώ. H ἀγορά παραμένει σέ βαθύτατο κώμα, ἡ άνεργία καλπάζει νεκρώνοντας κᾶθε κοινωνική δυναμική, ο λαός βυθίζεται σέ παραλυτικό πανικό. Αυτή ἡ γαλαντόμος βοήθεια πηγαίνει ἐκεῖ ποῦ ἐξηγησα καί ὄχι στήν οίκονομία τῆς χῶρας καί ἐμεῖς θά ἀκοῦμε γιά χρῆμα καί χρῆμα δέν θά βλέπουμε.
Πολλοί διερωτῶνται πῶς ἐπῆλθε τόσο ραγδαία ἡ οἰκονομικη κατάρρευσις τῆς χῶρας.Ἡ ἐξήγησις εἶναι ἀπλή. Ἡ οἰκονομική καταρρεύσις ἐπῆλθε ἔξ’ αἰτίας τοῦ κουρέματος τῶν ὀμολόγων τῶν ἀσφαλιστικῶν ταμείων, τῶν όμολόγων τῶν τραπεζῶν καί ἀπό τήν δραματική μείωσιν τῶν συντάξεων έξ αίτίας τοῦ κουρέματος τῶν όμολόγων τῶν ταμείων, πού ἤταν χρήματα τῶν ἀσφαλισμένων, καί τήν μείωσι τῶν μισθῶν τοῦ ἰδιωτικοῦ τομέα. Αυτό εἶχε σάν συνέπεια νά καταρρεύση ἠ ἀγοραστική δύναμις τοῦ λαού, καί συνεπῶς ἠ κατανάλωσις, μέ περαιτέρω συνέπεια νά μειωθῆ ἡ παραγωγή καί νά ἐκτιναχθῆ ἡ ἀνεργία στά ὕψη. Αὐτές οἱ πολιτικές ἐμείωσαν δραματικά τήν οἱκονομική δραστηριότητα. Η μείωσις τῆς οίκονομικῆς δραστηριότητος ἔφερε τήν μεγαλύτερη πτώσιν τοῦ ἐλληνικοῦ ΑΕΠ σέ περίοδον εἰρήνης κατά 28% (από 233 δισ. το 2008 σε 168 δισ. το 2014). Ταυτόχρονα κατέρρευσαν οἰ τιμές ἀκινήτων κατά 42%, καί χιλιάδες ἐπιχειρήσεις έκλεισαν με τα λουκέτα νάα ἀποτελοῦν καθημερινό φαινόμενο σέ ὄλες τίς πόλεις, ίδιαίτερα δε τῆς Κεντρικῆς Μακεδονίας.
Παρά τήν ἀνακεφαλαιοποίησιν, οἱ τραπέζεις ὑπέστησαν μεγάλη ζημιά. Τό κούρεμα ἔφερε τίς τραπέζεις στά πρόθυρα τίς χρεωκοπίας. Ἡ άξία τῶν μετοχῶν κατάρρευσε. Οί τραπέζεις δέν μποροῦσαν νά ἀντλήσουν κεφἀλαια ἀπό τήν πώλησι μετοχῶν καί οὖτε νά χρηματοδοτήσουν ἐπιχειρήσεις.Τό κούρεμα τῶν ὀμολόγων τῶν ἀσφαλιστικῶν ταμείων, με συνέπεια τήν μείωσιν τῶν συντάξεων, εἶχε σάν περαιτέρω συνέπεια πάρα πολλοί δανειολῆπτες νά μήν μποροῦν νά πληρώσουν τίς δόσεις τῶν δανείων τους. Αυτό ἐπιδείνωσε ἀκόμα τήν κατάστασι τῶν τραπεζῶν. Τά μή ἐξυπηρετούμενα δάνεια ἀνέρχονται σέ παρα πολλά δίς. Ἑάν δέν έξοφληθοῦν αὐτά τά δάνεια, θά χρειαστοῦν τεράστια κεφάλαια γιά ἄλλες ἀνακεφαλαιοποιήσεις τῶν τραπεζῶν καί γιά τήν ἀποτροπή τῆς χρεωκοπίας. Τά περιθώρια δανεισμοῦ τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους ἔχουν ἐξαντληθῆ. Εάν οἰ τραπέζεις ναυαγήσουν θά καταστραφῆ μεγάλος ἀριθμός τοῦ λαοῦ.
Δέν ἤταν μόνον τό κούρεμα τῶν ὀμολόγων πού ἔφερε στό χεῖλος τῆς χρεωκοπίας τίς τραπέζεις. Ἥταν καί οἱ ἐπεμβάσεις τῶν κυβερνήσεων, δηλαδή τοῦ κομματικοῦ κράτους. Oἱ κυβερνήσεις ὑποχρέωναν τίς Tραπέζεις να χορηγοῦν δάνεια τεράστια, ἐξωφρενικά, ποῦ ἤταν ἀδύνατο νά ἐξοφληθοῦν ποτέ. Σε ποιοὐς; Στά ἴδια τα κόμματα, ποῦ τά ἔξοδα λειτουργίας τους καί αυτοδιαφημίσεως τους ἤταν αχαλίνωτα, ἐπομένως τά χρέη τους ίλιγγιώδη. Aλλά οί Tραπέζεις έκβιάζονταν να δανείζουν καί δημόσιους όργανισμούς, ποῦ τά ἔσοδά τους εἶχε λεηλατήσει τό κομματικό κράτος. Nα δανείζουν, χωρίς προοπτική ἐπιστροφῆς, ἐπιχειρηματίες διαπλεκόμενους μέ τά κόμματα, έργολῆπτες καί προμηθευτές τοῦ Δημοσίου ποῦ μοιράζονταν μέ τούς πολιτικούς τήν λωποδυσία τοῦ κοινωνικοῦ χρήματος. Ἐπίσης, γιά νά προστατεύσουν τίς ἑπενδύσεις τους ἀπέσυραν μεγάλα κεφάλαια καί τά φυγάδευσαν στό ἐξωτερικό. Ἔδωσαν ἐπίσης τεράστια bonuses στούς ἐαυτούς ἔξαντλῶντας ἔτσι τά ἀποθεματικά τους. Μοίρασαν dividends and bonuses κατά παράβασιν ἐταιρικῆς νομοθεσίας καί δέν τούς ἥλεγξε κανεῖς,
Η ἄλλη αἰτία ἤταν ἡ ἐσφαλμένη άντιλήψις περί ἀνταγωνιστικότητος ἡ ἀποία, κατά τήν ἀντιλήψιν τους, μποροῦσε να ἐπιτευχθῆ μέ τήν μείωσιν τῶν μισθῶν στόν ἰδιωτικόν τομέα. Οί βασικοί άξονες γιά τήν αντιμετώπισιν μιᾶς οἰκονομικῆς κρίσεως εἶναι ἡ εἰσαγωγή ρευστότητας στἠν οικονομία ὧστε να τονωθῆ ἡ ζήτησις καί ἡ προώθησις τῶν ἐπενδύσεων καί ἡ ἐνίσχυσις τῆς καταναλώσεως ἠ ὀποῖα ἐπιτυγχάνεται μέ τήν ἐνἰσχυσιν τῆς ἀγοραστικῆς δυνάμεως. Ἠ δραματική μείωσις τῶν μισθῶν στόν ἰδιωτικόν τομέα δέν κατέστησε τίς ἐπιχειρήσεις πιό άνταγωνιστικές. Τό πετσόκομα τῶν μισθῶν καί συντάξεων εἶχε σάν συνέπεια νά μειωθῆ ὁ τζῖρος τῶν ἐπιχειρήσεων μέ περαιτέρω συνέπεια νά μειωθῆ περισσότερο ἡ ζητησις καί, συνεπῶς, ἡ καταναλώσις, μέ ἀποτέλεσμα νά γίνωνται συνεχῶς ἀπολύσεις ἐργατῶν. Ἐπίσης, ἀντί ἡ ἐπιχείρησις νά έπιτυγχάνη αὔξουσες άποδόσεις κλίμακος παραγωγής (increasing returns to scale), ἔχει φθίνουσες ἀποδόσεις κλίμακος παραγωγής (decreasing returns to scale). Ὀταν ἠ ἐπιχείρησις παράγει λιγώτερο ἀπό τίς δυνατότητες της σημαίνει ὄτι οἱ συντελεστές παραγωγῆς δέν ἀπασχολοῦνται πλήρως, καί ὄταν οἱ συντελεστές δέν ἀπασχολοῦνται πλήρως, τὀ κατά μονάδα κόστος αὐξάνεται καί γιά νἀ ἐπιβιώση ἡ επιχειρησις ἀναγκάζεται νά αὐξήση τήν τιμή τοῦ προϊόντος. Αυτό φυσικά ἔχει σάν συνέπεια ἡ ἐπιχείρησις νά καθίσταται λιγώτερη ἀνταγωνιστική. Ούτως ἥ ἄλλιῶς, οἱ ἐλληνικές έπιχειρήσεις ἀντιμετώπιζαν ἀνέκαθεν πρόβλημα ἀνταγωνισμοῦ, ἀλλά ὄχι λόγω τοῦ ὑψηλοῦ ἐργατικοῦ κόστους.Η μείωσις τῆς ἀγοραστικῆς δυνάμεως τὼν καταναλωτῶν καί ἠ συνακόλουθη πτώσις τῆς παραγωγῆς έπιδεινώνει τήν θέσιν τῆς ἐπιχειρήσεως.Γιατί ἔγινε λοιπὀν ἡ μείωσις τῶν μισθῶν; Φαίνεται ὄτι αυτό ἔγινε βάσει ἑνός σχεδίου, μιᾶς πολιτικῆς πού προσανατολίζεται στήν ἀνασυγκρότησιν τοῦ οικονομικοῦ μοντέλου τῆς χῶρας με γνώμονα τήν μείωσιν τοῦ συντελεστή κόστους τῆς εργασίας. Μόνον σε αυτή τήν βάσι ὁ ελληνικός κρατικοδίαιτος καπιταλισμός μπορεί να δεχτῆ να λειτουργήσηι: όταν θα έχει εξασφαλισμένο κέρδος, τόσο από τήν μείωσιν τοῦ ἐργατικοῦ κόστους, όσο και ἀπό τήν πάμφθηνη έξαγορά κερδοφόρων κρατικῶν έταιριῶν, με ἐξασφαλισμένη πελατεῖα.
Ἐάν τό πρόβλήμα τῆς ἀνταγωνίστηκοτητος ἤταν τό ὑψηλο έργατικό κόστος, μέ τήν μείωσιν τῶν μισθῶν θά ἔπρεπε νά εἴχαμε ἀνάσχεσιν τῆς πτωχεὐσεως τῶν ἐπιχεἰρησεων. Ὅμως οί πτωχεύσεις συνεχίστηκαν καί μέ ραγδαῖον ρυθμό. Τά αῖτια εἶναι ἄλλα καί δέν ἔχουν σχέσι μέ τό ἐργατικό κόστος. Ἐνδεικτά παραθέτω τά ἐξεῖς στοιχεῖα κά μπορεῖ κανεῖς νά ἐξαγάγη συμπεράσματα. Από τό 1993 ἔως τό 2003 εἴχαμε αὔξησιν φόρων κατά 122,5%. Επί Σημίτη ἐπιβλήθηκαν 97 νέοι φόροι πού κυρίως στόχευαν μικρές, έμπορικές, βιοτεχνικές καί μικρομεσαίες έπιχειρήσεις. Το 1981 τα συνολικά φορολογικά έσοδα αντιστοιχούσαν στο 15,8% του ΑΕΠ ενώ το 2000 αντιστοιχούσαν στο 26,6%. Το 1981 οι αυξήσεις άμεσων φόρων ἀντιστοιχούσαν στο 5% του ΑΕΠ ενώ το 2000 αντιστοιχούσαν στο 11,2%. Το 1995 π.χ. το 66,1% των φόρων ήταν έμμεσοι, το 2000 ήταν 57,6%, το 2001 ήταν 58,9%, το 2002 ήταν 59,4% και το 2003 ήταν 59,4%.Συνεπῶς. Τό ἀποτέλεσμα ἤταν οἱ ἐπιχειρήσεις νά καταστοῦν λιγώτερο ἀνταγωνιστικές καί παραλλήλα νά ἀφαιρεθῆ ἀγοραστική δύναμις ἀπό τούς καταναλωτές λόγω τῆς αὐξήσεως τῶν φόρων τό ὀποῖον ἐπιδείνωσε τήν θέσιν τῶν ἐπιχειρήσεων. Οἰ ἐπιχειρήσεις εἶχαν ἤδη καταστεῖ πολύ προβληματικές πρίν τήν ἐκδήλωσιν τῆς κρίσεως
Γιά τήν ἐπίβίωσιν τῆς ἑλληνικῆς βιομηχανίας ἡ μὀνη διέξοδος ἤταν ἡ τεχνολογική ἀναβάθμισις καί ἡ ἄνοδος τῆς παραγωγικότητος ποῦ θα ὑπερκάλυπτε τήν ἄνοδο τοῦ κόστους ἐργασίας. Ὄπως ἀκριβῶς ἔγινε σε ὄλες τίς δυτικο-εὐρωπαϊκές χῶρες τήν ἴδια περίοδο. Στήν Ελλάδα συνέβη τό ἀκριβῶς ἀντίθετο. Οι βιομήχανοι ἐγκαταλείψαν τίς ἐπιχειρήσεις τους στίς τραπέζεις καί στό κράτος (οι περιβόητες «προβληματικές» ἐπιχειρήσεις), πρίν κλείσουν ὀριστικά ἥ μεταβληθοῦν σέ ἐμπορικά κέντρα, οίκόπεδα καί σκυλάδικα. Στούς βασικούς βιομηχανικούς τομεῖς –ἐκτός ἀπό τήν ἐλαφριά βιομηχανία καί μάλιστα τήν βιομηχανία τροφίμων– δέν παράγεται σχεδόν τίποτε στό ἐσωτερικό τῆς χῶρας καί, γιά ἔνα μεγάλο διάστημα, ἐκλείπουν καί οἱ κοινωνικές δυνάμεις ποῦ θα μποροῦσαν να ἀνακόψουν τήν πορεῖα τῆς παρακμῆς: ἡ μέν βιομηχανική ἀστική τάξις ἐξαγοράζεται ἀπό τό ξένο κεφάλαιο καί μετατρέπεται σε ἐμπορικόν ἀντιπρόσωπόν του (βλέπε π.χ. τι συνέβη στον τομέα των ηλεκτρικών συσκευών), ἡ δε ἐγχώρια ἐργατική τάξις περιθωριοποιεῖται, ἀπολύεται, ὑποκαθίσταται ἀπό τήν οίονεί δουλική ἐργασία τῶν μεταναστῶν. Εάν ἠ μείωσις τοῦ ἐργατικοῦ κόστους εἶναι ἀπάραιτητη προϋπόθεσις γιά νά γίνουν καί νά παραμείνουν ἀνταγωνιστικές οἱ ἐλληνικές ἐπιχειρήσεις, δέν πρόκειται νά γίνη καμία ἐπένδυσις στήν χῶρα. Ο Επενδυτῆς θά θέλη ἐγγυήσεις ὄτι οἱ μισθοί θά καθηλωθοῦν στά σημερινά ἐπίπεδα καί ὄτι δέν θά θεσπισθῆ κανένα μέτρο ποῦ θά εὐνοῆ τόν ἐργάτη καί πού ἐνδέχεται νά αύξήση τό ἐργατικό κόστος. Επίσης δέν ὐπάρχει περίπτωσις νά ἀπελαθοῦν οἱ ἀλλοδαποί διότι θά χρειάζωνται γιά τήν διατήρησι τοῦ χαμηλοῦ ἐργατικοῦ κόστους. Ἐκεῖνο πού θά ἔπρεπε νά γίνη ἤταν να διαμορφωθῆ μιά ἐθνική οίκονομία καί νά στηριχθῆ μια νέα ἐπιχειρηματικότητα μέ ἔμφασιν στούς τομεῖς ὑψηλῆς παραγωγικότητας καί ἐξαγωγικοῦ χαρακτῆρα ὄπως: ὑψηλῆς τεχνολογίας, φαρμακοβιομηχανίας, ἐνέργειας, ἀγροτικῆς οίκονομίας, ίχθυοκαλλιέργειας, νά κτυπηθῆ ριζικά τό τέρας τῆς γραφειοκρατίας καί νά δημιουργηθοῦν συνθῆκες ἀνατάσεως τῆς οίκονομίας καί νά παταχθῆ ἡ παραοικονομία.
Ἐν ὀλίγοις, οἰ δανειστές καί οἰ ἕλληνες «οίκονομολόγοι» πίστεψαν άφελῶς ὄτι μέ μέτρα πού προκαλοῦν οίκονομική δυσπραγία θά μποροῦσε νά ἐπιτευχθῆ ἡ οικονομική ἀνάπτυξις. Ὅλα τά μέτρα ποῦ ἐφήρμοσαν προκαλοῦν ὕφεση. Φόροι, μειώσεις μισθῶν, μειώσεις συντάξεων, κούρεμα ὀμολόγων, προκαλοῦν οἰκονομική δυσπραγία. Μέ τήν πολιτική ποῦ ἐφαρμόζει ἡ κυβέρνησις, ἡ Ελλάδα αὐτοχειριάζεται, ἐνώ ὑπουργοί καί ὑφυπουργοί ἐπαίρονται γιατί συνέτριψαν τίς δαπᾶνες, ἐπέβαλαν μεγαλύτερη φορολογία και διέλυσαν το πρόγραμμα δημοσίων ἐπενδύσεων. Προσπαθοῦν νά πετύχουν ἕνα πρωτογενές πλεόνασμα ποῦ ἔχουν τήν ἀφέλεια νά πιστεύουν ὄτι θά άνοίξη τόν δρόμο γιά τήν ἀνάπτυξιν καί θα βοηθήση νά ἐπιτευχθοῦν καλύτεροι ὄροι ἀπό την τρόικα. Τό τραγικό εἶναι ὄτι αυτοί πού μᾶς κυβερνοῦμ ἔχουν παραδωθῆ πλήρως στούς ξενους έξουσιαστές καί δέν τολμοῦν να διαφωνήσουν με αύτούς ἀπό φόβο ὄτι μπορεῖ νά χάσουν τήν εὔνοια τους. Ἔχομε ἕνα κράτος, το ἀδύναμο, φοβικό και δουλοπρεπές, ποῦ εἶναι έτοιμο να δεχθῆ την όποια θεραπεία του προτείνουν οἰ διεθνεῖς τραπεζίτες καί έπιχειρηματίες τοῦ έξωτερικοῦ καί οἱ ἐγχώριοι καπιταλιστές, άκόμη καί νά ἀπεμπολήση κάθε δικαίωμα ἐθνικῆς κυριαρχίας καί ίστορικῆς ἀξιοπρέπειας γιά να ἐξασφαλίση τήν μακροημέρευσιν του μεταξύ τῶν ἰσχυρῶν οἰκονομιῶν τοῦ κόσμου στό κλάμπ τῶν ὀποίων μπῆκε ὧς κοινός λωποδύτης, παραποιῶντας τό οίκονομικό του διαβατήριο.