Ο ΤΡΑΓΙΚΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Η τραγική ποίηση και η πολιτική είναι ΄΄μίμησις του καλλίστου και αρίστου βίου΄΄ λέγει ο Πλάτων, εφόσον τραγωδία και πολιτική (αληθής) είναι πλαστουργήματα εναμίλλων τεχνών, ομότεχνοι και ΄΄αντίτεχνοι΄΄ συνάμα, ΄΄μαλακῶν Μουσῶν έκγονοι΄΄. Συνδετικός δε κρίκος των δύο τεχνών είναι ο Νόμος που θα κάνει τις δύο τέχνες αληθινές, γνήσιες. Νόμος στην τραγωδία είναι η δημιουργία των τριών αισθημάτων (φόβου-ελέους-πάθους) που οδηγούν στην κάθαρση, νόμος δε στην πολιτική είναι, με τη στενή έννοια, η Νομοθεσία και με την ευρεία έννοια οι Πολιτικοί Λόγοι που περιέχουν την Αλήθεια και εγγράφονται στις ψυχές των πολιτών. Μόνο σ΄αυτούς τους νόμους βρίσκεται το σαφές, το τέλειο και το άξιο σπουδαιότητας και αποτελούν κατά κάποιο τρόπο ΄΄γνήσια τέκνα του ποιητή΄΄.
Ο Νόμος λοιπόν, ΄΄ η τέχνη του καλού και του ίσου΄΄, οδηγεί τον πολίτη στην Κάθαρση, τον ποιοτικό δηλαδή μετασχηματισμό της συναισθηματικότητας του κόσμου, σε μια συναισθηματική ελευθερία δυναμένη να μεγαλουργήσει. Γι΄αυτό η πρώτη πολιτική τέχνη που μυεί τον πολίτη στη συμμετοχή του στα κοινά (στα πολιτικά δρώμενα), στη βίωση της συμμετοχής του στις συλλογικές διαδικασίες, ήταν η Τραγωδία, η τραγική τέχνη. Αυτό σημαίνει ότι ο Ποιητής, αληθινός κι έντιμος, γνώριζε άριστα την ψυχολογία του λαού και τον τρόπο πολιτικής και ηθικής διαπαιδαγώγησής του (όξυνση αισθήματος ευθύνης, γύμναση της άσκησης επικοινωνίας –της ΄΄περιπέτειας΄΄ του νου –της ΄΄αναγνώρισης΄΄ του σφάλματος –της ισορροπίας της έλξης (ελέους) και της άπωσης (φόβου) και γενικά της διανοητικής φώτισης και της συγκινησιακής κάθαρσης.
Από τη άλλη πλευρά, ο ομότεχνος αλλά και ο ΄΄αντίτεχνος΄΄ του ποιητή, ο Πολιτικός ή ο Νομοθέτης (΄΄ο ποιητής του νόμου΄΄), πρέπει να γνωρίζει άριστα το λαό του και να έχει ως στόχο του την ενσάρκωση του δικαίου (του ΄΄διχαίου΄΄ κατά τον Αριστοτέλη, που διχάζει/διαιρεί το όλον σε ίσα μερίδια και παίρνει ο κάθε πολίτης αυτό που του ανήκει). Έχει δηλαδή ως στόχο του τη ΄΄γεωμετρική ισότητα΄΄ του Πλάτωνα, και όχι την ΄΄αριθμητική ισότητα΄΄΄που ομοιώνει-ισοπεδώνει τους πολίτες, σύμφωνα με την έννοια της αριθμητικής ταυτότητας (από-προσωποποίηση, από-πνευματοποίηση).
Έτσι, πηγή και στους δύο καλλιτέχνες του νόμου είναι ο Φόβος (ψυχολογικός-ηθικός στον πρώτο, πολιτικός στο δεύτερο). Και δεν εννοούμε τον αρρωστημένο φόβο, αλλά εκείνον που είναι φορέας του πνεύματος του πολιτικού μέτρου, της ελευθερίας, της σωφροσύνης, της φιλίας και της αξιοπρέπειας, ώστε να εξασφαλίζεται η υγιής πολιτεία, η Πολιτεία της Αρετής. Απεναντίας η ‘’άδεια΄΄ (α+δέος =έλλειψη φόβου) οδηγεί στην αναίδεια, την παρανομία, τη θρασύτητα, τον εκφυλισμό της πολιτικής και το μαρασμό της πολιτείας. Μόνον τότε λοιπόν, εγκαθίστανται στην Πολιτεία ο Σεβασμός και η Αιδώς, αξίες με τις οποίες ο πολίτης μαθαίνει να ΄΄γειώνει΄΄ της συγκινήσεις του μέσα στον καθολικό χώρο του ‘’ἘμεῚς΄΄, όπως ακριβώς ο καλλιτέχνης κι ο επιστήμονας ΄΄γειώνει΄΄ τις εμπειρίες του μέσα σε οικουμενικά πλαίσια.
Η μήτρα των δύο τεχνών λοιπόν, της Τραγωδίας και της Πολιτικής, είναι ο Λόγος, δηλαδή το σημαίνον( το νόημα), το επιχείρημα, ο συλλογισμός, η αλήθεια, ο φόβος ( ο λογισμός του μέτρου), ο νόμος του σκέπτεσθαι, η φρόνηση, η στόχαση (ο εσωτερικός μονόλογος), η φύση, ο έρωτας (ο ΄΄μεσάζων΄΄ ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο, το χρόνο και την αιωνιότητα, τη γνώση και την άγνοια), η φωνή (που ακόμε μέσα μας και μας ωθεί στην κίνηση να πάμε πολύ μακριά και πολύ ψηλά).
Η Τραγωδία λοιπόν και η Πολιτική είναι η τέχνη του ΄΄ είς φόβον ἄγειν μετά νόμου΄΄, μία μορφή δηλαδή πολιτικής σωφροσύνης και συνειδητής πειθαρχίας. Τότε το άτομο αποκτά το ΄΄επάγγελμα του πολίτη΄΄ που αποσκοπεί στην καλλιέργεια της Αρετής (΄΄ ἠ τῆς ἀρετῆς ἐπιμέλεια΄΄).
Γεώργιος Δημητρακόπουλος, Φιλόλογος, Αίγιο.
