Γ. Σφακιανάκης : Η Ελλάδα και πάλι στην πρωτοπορία κινητοποίησης των λαών για εξυγίανση του πολιτικού συστήματος

” H πολιτική και ο άνθρωπος πρέπει να προηγούνται της Οικονομίας”. Μια αρχή την οποία έχουν εκφράσει πολλοί και την έχουν καταθέσει σαν πανάκεια για την υπέρβαση της γενικότερης κρίσης της εποχής μας που χαρακτηρίζεται από κρίση αξιών και θεσμών, αλλά και που αποκτά ιδιαίτερη επικαιρότητα με την τοποθέτηση της χώρας μας στο επίκεντρο της.
Μια τέτοια επισήμανση όμως έχει τη δική της αξία, όταν διατυπώνεται όχι από έναν κλασικό πολιτικό ή οικονομολόγο αλλά από έναν πανεπιστημιακό κλινικό ψυχολόγο με εξειδίκευση στην Πολιτική Ψυχολογία ο οποίος μάλιστα την τεκμηριώνει ως το πλέον φιλοσοφικό φάρμακο για την υπέρβαση της κρίσης, με αποσπάσματα από την αρχαία ελληνική γραμματεία. Τότε το ενδιαφέρον αποκτά και μια διάσταση όχι μόνο πολιτικής αλλά και πολιτιστικής θεώρησης.
Ας εμβαθύνουμε λοιπόν στα λεχθέντα του Γεωργίου Σφακιανάκη, από το Πανεπιστήμιο Κρήτης ο οποίος μεταξύ άλλων υπογραμμίζει ότι “Παν των πραγμάτων μέτρον ο άνθρωπος”, την αναγκαιότητα οριοθέτησης των αγορών στον πραγματικό τους ρόλο αλλά και την επιστροφή του ανθρώπου στην επικοινωνία με ηθικούς κανόνες και αρχές.
Επισημαίνει την πρωτοπορία και πάλι της χώρας μας σε αυτήν την απαραίτητη διόρθωση, με την δυναμική και το σθένος που προωθεί και προτάσσει η ελληνική κυβέρνηση πετυχαίνοντας την ανταπόκριση των λαών. Μια κινητοποίηση ελπιδοφόρα για το μέλλον που έθεσε σε τροχιά η ελληνική κραυγή με την απλή αλήθεια της διεκδίκησης του “ΔΙΚΑΙΟΥ”.
«Γιατί οι αρχές του αγαθού, του καλού, του δικαίου δεν χρειάζονται άλλη εξήγηση, αρκεί να τις παρουσιάσεις», κάτι που δεν συνέβαινε μέχρι τώρα και τώρα άλλαξε και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Μας δίνει μεγάλη ελπίδα για το μέλλον” τονίζει .
Θεωρεί σημαντικό το γεγονός ότι οι άνθρωποι συμμετέχουν ξανά στα κοινά, φεύγουν από το περιθώριο και ξαναμπαίνουν μπροστά, όπως ήταν στη δεκαετία του ’70, όταν οι νέοι άνθρωποι ασχολούνταν με τα πολιτικά, έκαναν όνειρα, είχαν οράματα, ιδέες που προσπαθούσαν να βιώσουν και να τα περάσουν στην κοινότητα. “Δυστυχώς, από το ’90 και μετά υπήρξε ένα δυσάρεστο κομμάτι, σταματήσαμε και αποσυρθήκαμε από την πολιτική και γι’ αυτό οδηγηθήκαμε σε αυτό το σημείο”, επισημαίνει ο Γ. Σφακιανάκης στην η οποία έχει ως εξής:
Ερ: Η εκλογή της νέα κυβέρνησης φαίνεται ότι πυροδότησε αλλαγές στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό πολιτικό γίγνεσθαι. Ζούμε μια πολιτική κρίση με το κοινό να παρακολουθεί σαν σε αγώνα τένις τι διαδραματίζεται μεταξύ της Ελλάδας και της ΕΕ καθώς και τι εσωτερικές αλλαγές και κρίσεις που δρομολογούνται.
Απ: Η διαπίστωσή σας λαμβάνει χώρα όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά είναι ευρωπαϊκό-παγκόσμιο πρόβλημα και η κρίση στην πολιτική δεν είναι τίποτε άλλο παρά η κρίση που μεταφέρεται από τους ανθρώπους, από τις ανθρώπινες σχέσεις, από την ηθική κρίση, αλλά κυρίως στο πολύ σοβαρό πρόβλημα των τελευταίων δεκαετιών είναι ότι αφήσαμε την πολιτική το policy και έχουμε στραφεί στην οικονομία. Δηλ., η οικονομία παίζει τον καθοριστικό ρόλο πια για τις ανθρώπινες σχέσεις.
Η πολιτική όπως ξεκίνησε από την Αρχαία Ελλάδα, από την πόλη, ήταν οι σχέσεις των ανθρώπων, η επικοινωνία, η αλήθεια, η δικαιοσύνη, όλες αυτές οι αρχές που διέπουν ένα υγιές πολιτικό σύστημα. Αυτό λοιπόν που συνέβη και που σήμερα λέγεται οικονομίες της αγοράς -δείκτες, πιστωτικοί οίκοι, οίκοι αξιολόγησης- είναι ένα παιχνίδι όπου η πολιτική έχει φύγει από τη σφαίρα της, το χώρο της. Κι όταν απομακρύνεται, τότε έχουμε όλα αυτά τα φαινόμενα με την κρίση και την δυσκολία που υπάρχει σήμερα και που η νέα ελληνική κυβέρνηση την αντιμετωπίζει σε όλο της το εύρος, γιατί προσπαθεί να αντιρροπήσει το λόγο και τις αρχές σε ένα σύστημα που δυστυχώς μέχρι τώρα είναι αυτό που διέπει τις αγορές και υπακούουν οι άνθρωποι.
Στην πραγματικότητα, όμως, όπως γνωρίζουμε από την Αρχαία Ελλάδα, “παν των πραγμάτων μέτρον ο άνθρωπος, των μεν όντων ως έστιν, των δε ουκ όντων ως ουκ έστιν”.Όταν χάνουμε τον άνθρωπο, τότε τι σημασία έχουν οι αγορές και τα χρήματα; Πρώτα έχει σημασία ο άνθρωπος, οι ανάγκες του, η ισορροπία του, κυρίως το επίπεδο ζωής που εξασφαλίζει. Αυτό που σήμερα είναι το αίτημα, είναι ότι από ένα επίπεδο και κάτω κανείς συμπολίτης μας δεν πρέπει να ζει. Γατί δεν μπορούμε να ευτυχούμε ή να δυστυχούμε μόνοι μας, όπως έλεγε ο Γιουνκ, κάθε συναίσθημα, κάθε συμπεριφορά, όπως έλεγε ο Καντ είναι παγκόσμιος κανόνας. Ο κανόνας, μας αγγίζει όλους και αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε. Εκεί ακριβώς χρειάζεται σήμερα να προσπαθήσουμε, να ξαναγυρίσουμε στην Αγορά, στον τόπο συνάντησης των ανθρώπων, στην επικοινωνία μέσα από έναν ηθικό κώδικα και από αρχές.
Ερ: Βλέπετε μεταστροφή προς αυτή την κατεύθυνση; Ο κόσμος στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες συνηγορεί υπέρ της πολιτικής που προσπαθεί να προωθήσει η ελληνική κυβέρνηση στην ΕΕ. Είναι μια συλλογή αντίδραση με ηθικά κριτήρια.;
Απ: Πρέπει να υπάρξει διόρθωση. Αυτό που έχει συνειδητοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση είναι πια ένα ώριμο αίτημα το οποίο βλέπουμε να έχει ανταπόκριση και ευρωπαϊκά και πέρα από τον Ατλαντικό. Δηλ., νέοι άνθρωποι, επιστήμονες, αλλά και απλοί άνθρωποι και αυτό δείχνει ότι υπάρχει μεγάλη συναίνεση και νομιμοποίηση της πολιτικής που ασκείται από την ελληνική κυβέρνηση, ότι δηλαδή βρίσκεται στον παλμό του κόσμου και στο αίτημα των ανθρώπων να επιστρέψουν ξανά, ώστε η πολιτική, ο διάλογος και όλα αυτά που μπορούν να εξασφαλίσουν μια υγιή κατάσταση στο πολιτικό σύστημα, να εξυγιανθεί.
Γιατί σήμερα μοιάζει να είμαστε δεσμώτες, όπως στην παραβολή που έλεγε ο Πλάτων στην Πολιτεία στο 5ο βιβλίο, όπου γεννιόμαστε με δεσμά της ανάγκης, βλέπουμε τεχνητές σκιές και είδωλα και πιστεύουμε ότι αυτός είναι ο κόσμος. Αν λυθούμε από τον κόσμο αυτό, που μας έχουν δείξει, τις ανάγκες, τις μετοχές, τις αξίες, τα κέρδη κ.λ.π. και σπάσουμε αυτά τα δεσμά, θα δούμε πέρα από αυτά και θα μπορέσουμε και να συνειδητοποιήσουμε, αλλά και ταυτόχρονα να δώσουμε στους ανθρώπους τη δυνατότητα να κατανοήσουμε ότι υπάρχουν και άλλες αρχές και άλλες αξίες και να αντιρροπήσουμε αυτό το φαύλο κύκλο που λέγεται οικονομία της αγοράς και υπακούουν οι κυβερνήσεις.
Πιστεύω ότι όπως η Ελλάδα πάντοτε, ακόμη και στον Α’ και το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ακόμη και σε πολλά άλλα γεγονότα ήταν στην πρωτοπορία, γιατί οι Έλληνες, όπως έλεγε ο Θαλής ο Μηλίσιος, είναι το απορείν και το θαυμάζειν, δηλ. να μη δέχονται τα πράγματα, αλλά να ενίστανται, αυτή η απορία και η προσπάθεια για αλλαγή είναι ένα ώριμο κομμάτι των καιρών μας που πιστεύω ότι οι ευρωπαϊκοί λαοί θα το διεκδικήσουν και με την Ελλάδα σαν απαρχή,θα έχουμε κάτι πολύ δυναμικό και πολύ σημαντικό. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι. Όπως έλεγε ο Μάρκος Αυρήλιος, είμαστε αυτό που σκεφτόμαστε. Άρα, οι θετικές, οι αισιόδοξες σκέψεις, ο αγώνας των ανθρώπων αυτή τη στιγμή για να ξεπεραστεί αυτό το φαινόμενο πιστεύω ότι θα έχει ανταπόκριση και στην Ευρώπη και κυρίως θα αναταράξει αυτά τα ύδατα και θα δείξει ότι τίποτε δεν είναι δεδομένο και ότι μπορούμε να αγωνιζόμαστε ξανά.
Ερ: Είναι δυνατή η οριοθέτηση του χρηματοπιστωτικού σύστηματος σε έναν ρόλο μικρότερο από αυτόν που έχει σήμερα όπως να επιβάλει πολιτικές και να ασκεί εξουσία;
Απ: Είναι ένα σύστημα που πρέπει όμως να προσαρμοστεί, να μπει ένας έλεγχος σε αυτό. Δεν μπορεί να είναι ανεξέλεγκτο, να επιτάσσει πολιτική. Όπως έλεγε ο Πλάτων, ο μεγαλόκοσμος του σύμπαντος είναι ο μικρόκοσμος της πόλης και της ψυχής. Δεν μπορούμε από ένα μέρος να διαστρέφουμε το όλον και να χάνεται το όλον μπροστά σε κάποια μεγέθη, τα οποία είναι απρόσωπα και ουσιαστικά δεν οδηγούν κάτι. Όπως ξεκινάμε από τον Προμηθέα και τον Επιμηθέα με την αιδώ και τη δίκη, όταν οι άνθρωποι αποφασίζουν να ζήσουν, σε μια κοινότητα και βάζουν κάποιες αρχές, αυτό γίνεται για το καλό των όλων, για να ζήσουν, να ευημερήσουν και να έχουν αξιοπρεπή ζωή. Γι’ αυτό ο καθένας αφήνει την προσωπική του ελευθερία και την καταθέτει στην πόλη. Γιατί η πόλη θα πρέπει να φροντίσει για όλους, όχι για μια ομάδα ανθρώπων ή για να αυξηθεί το κεφάλαιο ή να βγει μεγαλύτερο το έλλειμμα. Γιατί τι είναι το έλλειμμα -μικρότερο ή μεγαλύτερο- μπροστά στη δυστυχία των ανθρώπων; Στα τρομακτικά γεγονότα που βλέπουμε, στις αυτοκτονίες νέων ανθρώπων; Στο να βλέπω τους φοιτητές μου να νιώθουν απόγνωση για το τι θα κάνουν στο μέλλον; Αυτό είναι καταστροφή της κοινωνίας που πρέπει να σταματήσει. Γιατί μετά και οι αγορές θα καταστραφούν, δεν θα υπάρχει κάτι υγιές να τις στηρίξει. Θα οδηγηθούμε δυστυχώς σε φαινόμενα τα οποία θα αλλοτριώσουν τον άνθρωπο και θα οδηγήσουν πλέον την κοινότητα σε δρόμο χωρίς επιστροφή.
Είναι ο καιρός να το κατανοήσουμε, ένα ώριμο αίτημα που η κυβέρνηση το δίνει πάρα πολύ όμορφα στην Ευρώπη. Βλέπω από τους συναδέλφους και στη Ρώμη, αλλά και πέρα από τον Ατλαντικό, ότι αυτό που γίνεται στην Ελλάδα έχει απήχηση γιατί έχει μέσα του αλήθεια. «Γιατί οι αρχές του αγαθού, του καλού, του δικαίου δεν χρειάζονται άλλη εξήγηση, αρκεί να τις παρουσιάσεις», κάτι που δεν συνέβαινε μέχρι τώρα και τώρα άλλαξε.