Το ιταλικό "πείραμα" και ο ΣΥΡΙΖΑ

του Μιχάλη Ψύλου (ΕΠΙΚΑΙΡΑ)
Ιντριγκες, όπερα ,δράμα και πειράματα: Η ιταλική πολιτική ζωή είχε ανέκαθεν πολλά από αυτά τα χαρακτηριστικά!Τα τελευταία χρόνια μάλιστα το πολιτικό εργαστήρι που φέρει το όνομα Ιταλία έχει πολλά να διδάξει. Ο Ματέο Ρέντσι ,ένας πρώην Χριστιανοδημοκράτης, ηγείται σήμερα της κεντρο-αριστερής κυβέρνησης της χώρας ,αλλά και του Δημοκρατικού κόμματος –της μετεξέλιξης του πάλαι ποτέ Ιταλικού Κομμουνιστικού κόμματος.
Ενας άλλος 40χρονος, ο Ματέο Σαλβινι, που ηγείται σήμερα της εθνικιστικής Λέγκας του Βορρά, φιλοδοξεί να καταστεί ο πολιτικός που θα ενώσει την ιταλική κεντροδεξιά με συνθήματα κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης και βάζοντας στην άκρη το αυτονομιστικό προφίλ του κόμματος. Σύμφωνα με τον Σαλβίνι «ο ιταλός πρωθυπουργός Ρέντσι είναι ένας ανόητος υπηρέτης των Βρυξελλών» .Η μετάλλαξη αυτή έχει οδηγήσει τη Λέγκα από ένα περιθωριακό βορειοιταλικό κόμμα του 3% σε μια πανεθνική δύναμη διεκδικεί πρωταγωνιστικό ρόλο. . Η αλλαγή πλεύσης της Λέγκας του Βορρά απέφερε μάλιστα αμέσως καρπούς καθώς στις τελευταίες περιφερειακές εκλογές στην πάλαι ποτέ κομμουνιστοκρατούμενη Εμίλια Ρομάνα πήρε το 30% των ψήφων.
Σαφή αντι-ευρωπαικό προσανατολισμό έχει και το κίνημα των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο που τάσσεται υπέρ της εξόδου της Ιταλίας από την ευρωζώνη ,ενώ με ανάλογα συνθήματα κινείται και ο παλαίμαχος πλέον πρώην πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι . Ο Καβαλιέρε επαναλαμβάνει συνεχώς την ανάγκη εξόδου της Ιταλίας από την ευρωζωνη και προτείνει μάλιστα ως πρώτο βήμα την κυκλοφορία ενός παράλληλου εθνικού νομίσματος, προκειμένου να επανέλθει «η νομισματική κυριαρχία της χώρας. Οι απόψεις αυτές του Μπερλουσκόνι είχαν εξοργίσει εδώ και χρόνια το Βερολίνο και γι’ αυτόν ουσιαστικά το λόγο ανατράπηκε με παρέμβαση των Γερμανών το 2011
Με απλά λόγια στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης τα τρία από τα τέσσερα μεγαλύτερα κόμματα διεκδικούν στον έναν ή τον άλλο βαθμό την έξοδο της Ιταλίας από το ευρώ.
Δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα La Repubblica έδειξε ότι η Ιταλία είναι πλέον η ευρωσκεπτικιστική χώρα της ευρωζώνης. Μόλις το 27% των Ιταλών δηλώνουν ότι έχουν εμπιστοσύνη στις Βρυξέλλες. Το ποσοστό αυτό ανεβαίνει μάλιστα στο 40% μεταξύ των ψηφοφόρων της Forza Italia , της Λέγκας του Βορρά και του Κινήματος των Πέντε αστέρων. Οι διαθέσεις είναι ακόμη χειρότερες σε ότι αφορά το ευρώ: Το ενιαίο νόμισμα θεωρείται στην Ιταλία ως η κύρια και πιο προφανής αιτία της οικονομικής δυσπραγίας. Μόνο το 10% των πολιτών θεωρούν το ευρώ ως μια βολική επιλογή ενώ το ένα τρίτο ζητά επιστροφή στη λιρέτα. Και όπως προειδοποίησε το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel «στις δημοκρατίες η αντιπολίτευση γίνεται κάποτε κυβέρνηση»
Πρόταση Γκρίλο σε ΣΥΡΙΖΑ και Podemos
Ο Μπέπε Γκρίλο απηύθυνε μέσω του Blog του έκκληση για κοινό μέτωπο του Κινήματος των Πέντε Αστέρων.ΣΥΡΙΖΑ και Podemos ενάντια στην λιτότητα στην Ευρώπη και για την εξεύρεση ευρωπαικής λύσης στο θέμα του χρέους.. «Θα ήταν σκόπιμο –γράφει ο Γκρίλο –να πραγματοποιηθεί ένα συνέδριο των δυνάμεων στην Ευρώπη που αγωνίζονται για την αναδιάρθρωση του χρέους .Θα πρέπει επίσης να καλέσουμε τους ευρωπαίους να βγουν στους δρόμους για να στηρίξουν την ελληνική κυβέρνηση .Το χρέος των χωρών της Μεσογείου δεν μπορεί να αποπληρωθεί,ξεκάθαρα και απλά. Η. Αθήνα, δεν πρέπει να μείνει μόνη της, χρειάζεται μια ισχυρή υποστήριξη απέναντι στην αυστηρότητα του Βερολίνου και τους δράκους της ΕΕ»
Αναμφίβολα οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ διαφέρουν σημαντικά από εκείνες του Μπέπε Γκρίλο σε πολλά θέματα. Ο Αλέξης Τσίπρας έχει εκφράσει την αντίθεσή του στο Κίνημα των Πέντε Αστέρων.Ειχε μάλιστα κατηγορήσει τον Μπέπε Γκρίλο πριν τις ευρωεκλογές ότι η προεκλογική εκστρατεία των Πέντε Αστέρων ήταν γεμάτη ύβρεις. «Ο Γκρίλο δεν αποτελεί μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση στην Μέρκελ» είχε τονίσει ο Ελληνας πρωθυπουργός. Αλλωστε ,στο Ευρωπαικό Κοινοβούλιο ο ΣΥΡΙΖΑ ανήκει στο κόμμα της Ευρωπαικής Αριστεράς ενώ το Κίνημα των Πέντε Αστέρων μετέχει στην ομάδα των Αντι-Φεντεραλιστών .Σε μια περίοδο όμως που η ελληνική κυβέρνηση αναζητεί συμμαχίες για να μπορέσει να αντισταθεί στις πιέσεις του Βερολίνου , μπορεί να αναζητηθεί ένας κοινός τόπος σε διάφορα θέματα με προοδευτικές έστω και ιδιόμορφα, δυνάμεις, που αγωνίζονται ενάντια στις πολιτικές λιτότητας που επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είναι κατανοητό ότι η ελληνική κυβέρνηση θέλει να συμπήξει μέτωπο με τον ιταλό πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι προκειμένου να ενισχύσει τις συμμαχίες της στην ΕΕ και να προκαλέσει ρήγμα στην γερμανική Ευρώπη. Όπως αποδείχτηκε όμως ,ο Ρέντσι ,όπως και ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ το μόνο που ήθελαν ήταν να χρησιμοποιήσουν την νεα ελληνική κυβέρνηση σαν μοχλό πίεσης στο Βερολίνο για μια ήπια χαλάρωση της λιτότητας σε Γαλλία και Ιταλία και όχι φυσικά την κατάργησή της.
Μπορεί ο Ρέντσι να είναι σύμμαχος της Ελλάδας;
Το ερώτημα είναι όμως πόσο στενός σύμμαχος μπορεί να είναι ο Ρέντσι , όταν ακολουθεί πολιτική κατάργησης των εργατικών δικαιωμάτων θωρακίζοντας το δικαίωμα των εργοδοτών να απολύουν εργαζόμενους στο πλαίσιο, υποτίθεται, των προσπαθειών για ανάκαμψη της ιταλικής οικονομίας. Οι αντεργατικές μεταρρυθμίσεις Ρέντσι έχουν προκαλέσει άλλωστε κύμα διαμαρτυριών, απεργιών και διαδηλώσεων στην Ιταλία .
Όπως τονίζει ο Ιταλός ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής ,Λεοπόλντο Νάσια, «οι πολιτικές λιτότητας που επιβάλλονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένουν στο επίκεντρο της οικονομικής πολιτικής της Ιταλίας, παρά τις συνεχείς αλλαγές των πρωθυπουργών. Επτά χρόνια από την έναρξη της κρίσης και τριάμισι από τα πολιτικά σοκ που προκάλεσαν διαδοχικά, οι κυβερνήσεις του Μάριο Μόντι, του Ενρίκο Λέτα και του Ματέο Ρέντσι έχουν αποτύχει να βγάλουν την Ιταλία από την ύφεση. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της Ιταλίας συνεχίζει να μειώνεται» λέει ο ιταλός ερευνητής.«Την ίδια ώρα το χρέος αυξήθηκε τα τελευταία τρία χρόνια από 116% στο 132% του ΑΕΠ. Η βιομηχανική παραγωγή παρέμεινε σταθερή επί Λέτα και Ρέντσι, αλλά αν τη συγκρίνουμε με το 2008, πριν από την κρίση, η μείωση ξεπερνά το 20%. Ο Ρέντσι έκλεισε ήδη ένα χρόνο στην κυβέρνηση αλλά δεν έκανε τίποτα για την οικονομία ούτε για τις τσέπες των Ιταλών.ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά ένα εκατομμύριο τα τελευταία τρία χρόνια και σήμερα ξεπερνά τα 3,3 εκατ. Με τα τελευταία αντεργατικά μέτρα που υιοθέτησε μάλιστα η κυβέρνηση Ρέντσι το κόστος εργασίας μειώθηκε για τις επιχειρήσεις και η αγορά εργασίας έγινε πιο «ευέλικτη» για τους εργοδότες και ελάχιστα προστατευμένη για τους εργαζόμενους».
Οι ψηφοφόροι απομακρύνονται από τα συμβατικά κόμματα
«Οι εξελίξεις σε όλη την Ευρώπη δείχνουν πάντως ότι στις εκλογές όλο και μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού στρέφεται μακριά από τη συμβατική πολιτική» λέει ο Βρετανός δημοσιογράφος Μάθιου Φλίντερς . Παρά τις μεγάλες διαφορές τους «κόμματα όπως το Podemos στην Ισπανία, το Κίνημα Πέντε Αστέρων στην Ιταλία ή ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα προσφέρουν ένα πραγματικά ανανεωμένο μοντέλο της δημοκρατίας προσελκύοντας ψηφοφόρους ως κόμματα αμφισβήτησης της δεσπόζουσας οικονομικής ελίτ η οποία δεν υπόκειται σε κανέναν δημοκρατικό έλεγχο» σημειώνει ο Βρετανός δημοσιογράφος. Η επικεφαλής του βρετανικού ινστιτούτου Policy Network ,Κλόντια Σουόλιτς σημειώνει ότι αναδύονται σήμερα δυνάμεις « που δεν αυτοκαθορίζονται ως αριστερές ή δεξιές ,αλλά αγωνίζονται για να επιστρέψει η δημοκρατία στη βούληση του λαού. Η άποψή τους είναι ότι η δημοκρατία έχει πέσει θύμα απαγωγής από ένα αυτοεξυπηρετούμενο και μη αντιπροσωπευτικό πολιτικό σύστημα».
O Κριστομπαλ Ροβίρα –Καλτβάσερ,αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Ντιέγο Πορτάλες στο Σαντιάγο της Χιλής σημειώνει : «Είτε μας αρέσει είτε όχι, οι λαϊκιστές σε όλο τον κόσμο θέτουν εύλογα ερωτήματα σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση της δημοκρατίας, ιδιαίτερα καθώ τα μέτρα λιτότητας επιβάλλονται απ` έξω ,από διεθνείς οργανισμούς…. Αντί να χαρακτηρίζουν κάποιοι τους λαϊκιστές ως ανόητους , θα πρέπει να προβληματιστούν σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ο λαϊκισμός βοηθά να δοθεί φωνή στις κοινωνικές ομάδες που δεν αισθάνονται ότι εκπροσωπούνται από το σύστημα”.