Η περίπτωση της Αμφίπολης
Του Δημήτρη Γαρούφα*
Η Αμφίπολη το καλοκαίρι του 2014 απασχόλησε την παγκόσμια κοινή γνώμη με την αποκάλυψη του ταφικού μνημείου στην τοποθεσία «Καστά».Μπορεί να υπήρξαν υπερβολές στην επικοινωνιακή διαχείριση του θέματος, αλλά σε κάθε περίπτωση υπάρχει ήδη ένα μνημείο με περίβολο 497 μέτρων, ύψους 3 μέτρων και αξιόλογα ευρήματα στο εσωτερικό (αγάλματα, μοναδικό ψηφιδωτό δάπεδο κλπ) που το καθιστούν μοναδικό σε παγκόσμιο επίπεδο.
Μετά από αυτά θα περίμενε κάποιος ότι θα υπήρχε σπουδή να ολοκληρωθεί η ανασκαφική έρευνα σε όλο τον τύμβο και να επιδιωχθεί να είναι σύντομα επισκέψιμο το μνημείο, για το οποίο υπάρχει ενδιαφέρον επίσκεψης από εκατομμύρια ανθρώπων από τα πέρατα της γης ,με παράλληλη προβολή και των άλλων μνημείων της Αμφίπολης(αρχαίο Γυμνάσιο, τα τείχη που περιγράφει ο Θουκυδίδης, Ελληνιστικές οικίες, παλαιοχριστιανικές Βασιλικές στην αρχαία ακρόπολη κλπ.) που είναι πολύ σημαντικά.
Δυστυχώς η επίσκεψη του υπουργού Πολιτισμού κ.Ξυδάκη (έγκριτου δημοσιογράφου) δεν έδωσε πολλές ελπίδες ότι η πολιτεία θα κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση κι΄ αντίθετα από δηλώσεις του δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι μάλλον σταματούν οι ανασκαφές ,ότι τώρα θα γίνει μελέτη των ευρημάτων κι΄ ότι στο μέλλον πρέπει να γίνει μελέτη αξιοποίησης της πανέμορφης περιοχής …
Ο κ. Ξυδάκης μάλλον κινείται σε λάθος κατεύθυνση.. Το σωστό θα ήταν να βοηθήσει το Υπουργείο Πολιτισμού για ολοκλήρωση του ανασκαφικού έργου από την κ. Περιστέρη και για δημιουργία προϋποθέσεων να γίνει το συντομότερο δυνατόν επισκέψιμο το μνημείο για να υπάρχει και οικονομική ωφέλεια για τη χώρα. Για ένα μνημείο που για μήνες απασχόλησε την παγκόσμια κοινή γνώμη και υπάρχει ενδιαφέρον επίσκεψης από εκατομμύρια ανθρώπους από χώρες του εξωτερικού είναι λάθος να το παραμερίζεις σαν να λες «ξεχάστε το».Θα περιμέναμε ακόμη από τον κ.Ξυδάκη να διαθέσει κονδύλια για αποκάλυψη του αρχαίου θεάτρου της Αμφίπολης, την αναστύλωση των παλαιοχριστιανικών μνημείων και την σύνδεση μνημείων και χώρων, όπου συνέβησαν ιστορικά γεγονότα, που λεπτομερώς περιγράφει ο Θουκυδίδης, υπό μορφή αρχαιολογικών περιπάτων.
Καταγόμενος από την Αμφίπολη γνωρίζω την περιοχή, ενώ ως φοιτητής την περίοδο θερινών διακοπών εργαζόμουν στις ανασκαφές και θυμάμαι πάντα τον αρχαιολόγο Δ. Λαζαρίδη να μας μιλά γι΄ αυτό τον τύμβο στον οποίο πίστευε ότι είχε ταφεί η Ρωξάνη και ο γιος του Μ. Αλεξάνδρου ,τον αγώνα μας να γίνει αρχαιολογικό Μουσείο και να αναπτυχθεί σωστά η περιοχή με επίκεντρο την αρχαία Αμφίπολη. . Το επισημαίνω αυτό γιατί αρχές της δεκαετίας του 1960 η τότε κυβέρνηση ( της ΕΡΕ) είχε εξαγγείλει εγκατάσταση βιομηχανίας φωσφορικών λιπασμάτων στο Λιμάνι της Αμφίπολης( που δεν υλοποιήθηκε) ενώ στα τέλη της δεκαετίας του 1970(με κυβέρνηση της Ν.Δ) και αρχές δεκαετίας του 1980(με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ) η ΜΕΤΒΑ είχε προτείνει να μεταφέρεται σιδηρομετάλλευμα από Χαλκιδική στην περιοχή του Λιμανιού της Αμφίπολης και μετά από κάποια επεξεργασία…. να μεταφέρεται στο εξωτερικό, να γίνει διαλυτήριο πλοίων κλπ. Αγωνιστήκαμε τότε(στην άτυπη επιτροπή που είχε συγκροτηθεί και συμμετείχα ως νέος δικηγόρος συντάσσοντας και τα σχετικά έγγραφα, μετείχε αν θυμάμαι καλά και ο Α. Ανδρέου ως Δήμαρχος Σερρών) μαζί με τους προέδρους αρκετών κοινοτήτων του Στρυμωνικού κόλπου(Αμφίπολης, Ν.Κερδυλλίων, Ασπροβάλτας, Βρασνών, Σταυρού κλπ.) για να αποτραπεί η υλοποίηση τέτοιων προτάσεων γιατί θα υπήρχαν καταστρεπτικές συνέπειες για τις αρχαιότητες και το περιβάλλον και η περιοχή ήθελε άλλου είδους ανάπτυξη ,αντέδρασε έντονα και η αρχαιολογική υπηρεσία κι΄ εγκαταλείφθηκαν αυτές οι προτάσεις.
Για την αξιοποίηση της περιοχής είχε γίνει μια αξιόλογη μελέτη από τον Α. Τρίτση όταν ήταν υπουργός ΠΕΧΩΔΕ ,που δεν υλοποιήθηκε( ενδεικτικά αναφέρω ότι στο πρόγραμμα πολεοδομικής ανασυγκρότησης πρόβλεπε αξιοποίηση του λιμανιού για τουριστικά σκάφη, πλωτό τον Στρυμώνα μέχρι κάποιο σημείο, λειτουργία τελεφερίκ από Ροδολίβος μέχρι την κορυφή του Παγγαίου, αξιοποίηση των χωριών του Παγγαίου ως παραδοσιακών οικισμών και στόχευση το 2000 να έχει η υπό δημιουργία νέα Αμφίπολη 20.000 κατοίκους..).
Νομίζω ότι από τον Δήμο Αμφίπολης και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας μπορούν να γίνουν άμεσα κάποιες κινήσεις με σύνδεση της Αμφίπολης με τα Πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης ( είχα συζητήσει παλιότερα με τον τότε πρύτανη Η. Κουσκουβέλη για λειτουργία σε μόνιμη βάση τα καλοκαίρια κύκλου μεταπτυχιακών μαθημάτων του τμήματος Διεθνών Σπουδών του ΠΑΜΑΚ στην Αμφίπολη και με χαρά είδα να προωθείται ) αλλά και του εξωτερικού ,την ένταξη στο πλαίσιο του «Φεστιβάλ Αμφίπολης» και εκδηλώσεων με θεματολογία από την ιστορία της περιοχής αλλά και του Μακεδονικού Ελληνισμού (στις 6-7-2012 με πρότασή μου ο Δήμος Αμφίπολης είχε διοργανώσει ημερίδα με θέμα τα μηνύματα του έργου του Θουκυδίδη για κατανόηση και διαμόρφωση της σύγχρονης πραγματικότητας, ενώ πριν χρόνια είχαν παρουσιασθεί από το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών με θεατρικό αναλόγιο τα ιστορικά γεγονότα της περιοχής όπως τα περιγράφει ο Θουκυδίδης ) και παράλληλα την εκπόνηση και υλοποίηση μελέτης για αξιοποίηση της περιοχής με επίκεντρο την αρχαία Αμφίπολη, με προβολή των μνημείων, της ιστορίας και φυσικής ομορφιάς σε συνδυασμό με τη λειτουργία της Αμφίπολης ως πνευματικού και πολιτιστικού κέντρου με εκδηλώσεις επιπέδου , με στόχο ποιοτικό τουρισμό και σωστή ανάπτυξη.
• Δικηγόρος-πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
