Αλέξανδρος Ι. Νομικός
Ιατρός-Παθολογοανατόμος
Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών
Επιμελητής Β’ Ασκληπιείο Βούλας
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ), είναι ο βασικός πυλώνας περίθαλψης στη χώρα μας. Η οικονομική κρίση, ως επί το πλείστον, αλλά και μια σειρά δομικών μεταβολών, δευτερευόντως, έχουν βαθμιαία συντελέσει στην δημιουργία πληθώρας δυσλειτουργιών, που υπονομεύουν τη λειτουργία του και έχουν οδηγήσει την πορεία του σε οριακό σημείο. Τα προβλήματα του ΕΣΥ, μπορούν να διακριθούν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες και οι συνέπειες από την έλλειψη αντιμετώπισής τους, είναι οδυνηρές τόσο για τους εργαζομένους όσο και για το κοινωνικό σύνολο.
Η πρώτη μεγάλη κατηγορία, αφορά την έλλειψη προσωπικού είτε λόγω μαζικών συνταξιοδοτήσεων, είτε λόγω έλλειψης των απαιτούμενων προσλήψεων. Η έλλειψη προσωπικού δύναται να οδηγήσει σε ιατρικά λάθη, μιας και ιατροί, αλλά και μη ιατρικό προσωπικό, συχνά υπερβαίνουν εαυτόν προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις ολοένα και αυξανόμενες υποχρεώσεις τους. Επισημαίνεται πως πρόσφατα παραπέμφθηκε η χώρα μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για παραβίαση του 48ωρου εργασίας στους νοσοκομειακούς ιατρούς και απειλείται με υψηλότατο πρόστιμο για το λόγο αυτό.
H δεύτερη μεγάλη κατηγορία, σχετίζεται με τις εξαιρετικά χαμηλές αποδοχές των ιατρών, αλλά και των υπολοίπων εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία, τόσο σε σχέση με το εξωτερικό, όσο και σε σύγκριση με την προ μνημονίου εποχή. Μια ιδιαίτερα σημαντική επίπτωση της πολύ μεγάλης μείωσης των αποδοχών των ιατρών, είναι και η μαζική φυγή νέων ιατρών στις χώρες του εξωτερικού, που έχει ως αποτέλεσμα, αφενός μεν την μεγάλη συρρίκνωση του αριθμού των ειδικευομένων, αφετέρου δε την έλλειψη μελλοντικά μιας νέας γενιάς ιατρών στην οποία θα έπρεπε να μεταλαμπαδευτούν οι γνώσεις και οι εμπειρίες των παλαιοτέρων.
Η τρίτη κατηγορία σχετίζεται με το μείζον ζήτημα των εφημεριών. Κατάκοποι και άθλια αμειβόμενοι ιατροί, σε συνθήκες έντασης και χωρίς πολλές φορές στήριξη από συναδέλφους άλλων ειδικοτήτων ή και εμπειρότερων συναδέλφων της ίδιας ειδικότητας, λόγω αντιεπιστημονικών περικοπών στα προγράμματα εφημέρευσης (ιδίως στις Εργαστηριακές ειδικότητες), καλούνται να αντεπεξέλθουν σε τεράστιο φόρτο εργασίας. Οι εφημερίες δεν είναι χόμπι, ούτε απόλαυση για τους ιατρούς και τους υπόλοιπους εργαζομένους στο χώρο της υγείας, αλλά υποχρέωση και τεράστια ευθύνη, με πειθαρχικές και ποινικές κυρώσεις σε περίπτωση πλημμελούς εκτέλεσης των καθηκόντων τους, ακόμη και αν αυτά εκτελούνται από ανθρώπους που έχουν ξεπεράσει κάθε όριο αντοχής.
Το ΕΣΥ πρέπει σε κάθε περίπτωση να στηριχθεί από την πολιτεία, πριν η κατάσταση καταστεί μη αναστρέψιμη. Θα πρέπει όχι μόνον να ενισχυθεί με μαζικές, αλλά και στοχευμένες προσλήψεις (και όταν ομιλεί κανείς για προσλήψεις δεν αναφέρεται σε επικουρικό, αλλά σε μόνιμο προσωπικό) το υπάρχον έμψυχο δυναμικό, αλλά να αποκατασταθούν και οι τεράστιες μισθολογικές αδικίες, που υπέστησαν οι εργαζόμενοι που το υπηρετούν.
Εξυπακούεται πως πρέπει τάχιστα να ολοκληρωθούν οι προσλήψεις των συναδέλφων, που εκκρεμούν ήδη επί αρκετά έτη.
Εξάλλου, είναι απαραίτητη η άμεση αποπληρωμή των δεδουλευμένων εφημεριών και η θεσμοθέτηση ενός σταθερού συστήματος καταβολής των (ούτως ή άλλως) πενιχρά αμειβομένων εφημεριών.
Επιπλέον, πρέπει να ληφθούν στοχευμένα μέτρα περιορισμού και εξάλειψης της διαφθοράς στο ΕΣΥ, χωρίς βέβαια να πέφτει ο πέλεκυς επί δικαίων και αδίκων.
Τέλος, καθίσταται αναγκαία η αναμόρφωση του κρατικού προϋπολογισμού προκειμένου να χρηματοδοτηθεί επαρκώς το σύστημα και να αναστραφεί η κατάσταση.
Το ΕΣΥ, διαγιγνώσκει, θεραπεύει, αλλά και εκπαιδεύει τους νεότερους υγειονομικούς, ιατρούς και μη. Το κέρδος από την αναμόρφωση του ΕΣΥ δεν είναι χρηματικό, γιατί η δημόσια υγεία δεν αποτιμάται με χρήματα, αλλά είναι η παροχή σωστής περίθαλψης σε όλους, ανεξαρτήτως των οικονομικών τους δυνατοτήτων, σύμφωνα άλλωστε και με την φιλοσοφία, αλλά και την νομοθεσία ίδρυσής του.