«Ως Αληθώς», Χαρίτα Μάντολες
Για Του Εσταυρωμένου Ιησού μας, τα καθέκαστα των αγίων παθών Του, τα ακούμε κάθε χρόνο στην κατανυκτική ακολουθία με τα 12 ευαγγέλια και τους μελωδικότατους ύμνους στις εκκλησιές μας. Για της Εσταυρωμένης μας Κύπρου τα φρικτά πάθη, ένα καινούργιο, συγκλονιστικότατο βιβλίο έχει ήδη κυκλοφορήσει. Και είναι συγκλονιστικότατο, γιατί είναι απολύτως προσωπογραφικό: Του άχραντου προσώπου της μαρτυρικής αλλά αγονάτιστης Χαρίτας Μάντολες: – Της Εσταυρωμένης από την εισβολή του Αττίλα, Χαρίτας Μάντολες, που δεν έπαψε, ακόμα και καρφωμένη στον φρικτότερο σταυρό, να μάχεται. Για τους Αγνοούμενους. Για τη Λευτεριά. Και για την Επιστροφή στις σκλαβωμένες πατρογονικές εστίες. Και στο τουρκοκρατούμενο σπίτι της, στο χωριό Ελιά της Κερύνειας, με το γιασεμί που φύτεψε δίπλα απο την αγιωμένη πλέον καγκελόπορτα ο Αγνοούμενος από 21.7.1974 Αντρέας της, πατέρας των δύο παιδιών της. Το βιβλίο “Ως Αληθώς ” της Ευρυδίκης Περικλέους – Παπαδοπούλου, που αποτελεί αφιέρωμα στην Χαρίτα Μάντολες, σύμβολο του αγώνα των συγγενών των αγνοουμένων, στο Γολγοθά και στον αγώνα της για διακρίβωση της τύχης των δικών της ανθρώπων, αλλά και κάθε αγνοούμενου της Κύπρου και της Ελλάδας. “Φώναξε ενάντια στην τουρκική κατοχή και την προσφυγιά. Τα οδοφράγματα ήταν το δεύτερο της σπίτι, και η παρουσία της σε κάθε αντικατοχική εκδήλωση επιβεβλημένη. Το βιβλίο «Ως Αληθώς», αναδεικνύει τον πόνο και την οδύνη που σκόρπισε η βαρβαρότητα των κατακτητών, τον εξευτελισμό και την ταπείνωση. Μέσα από τις σελίδες του, υμνείται ο καταλυτικός ρόλος της Κύπριας γυναίκας, της κάθε Χαρίτας συζύγου, μάνας και αδελφής, και της δύναμης που μπορεί να αντλήσει από τον πόνο, προσφέροντας στήριγμα στη διατήρηση της οικογένειάς της.
Η οδύσσεια της Ελληνοκύπριας Χαρίτας Μάντολες ξεκίνησε το πρωϊνό της 20ης Ιουλίου, 1974, στο χωριό Ελιά της επαρχίας Κυρηνείας, λίγο μετά την τουρκική εισβολή. Όταν οι Τούρκοι μπήκαν στο χωριό, συνέλαβαν τους κατοίκους που είχαν απομήνει και τους οδήγησαν σε έναν ελαιώνα, λίγο έξω από το χωριό. Εκεί, τους πυροβόλησαν εν ψυχρώ. Η Χαρίτα Μάντολες, κρατώντας το παιδί της σφικτά στην αγκαλιά της έπεσε στο χώμα, και προσποιήθηκε ότι ήταν νεκρή λίγο πριν την βρούνε οι σφαίρες. Έτσι γλίτωσε τη ζωή του παιδιού της. Η Χαρίτα Μάντολες είδε μαζί με τις αδελφές της να εκτελούνται εν ψυχρώ από Τούρκους στρατιώτες ο πατέρας της Νεόφυτος Δαμασκηνός, ο σύζυγο της Ανδρέα Σ. Μάντολες και οι δύο γαμπροί της, Θεόδωρος Αχιλλέως και Φοίβος Κ. Κυπριανού, ενώ με την γενναιότητα της κατάφερε να σώσει το μικρό της αγοράκι.
Όμως ο σύζυγος της πυροβολήθηκε, ενώ προσπαθούσε να προστατέψει το άλλο τους παιδί πίσω από την πλάτη του. Όταν οι πυροβολισμοί τελείωσαν, η Χαρίτα Μάντολες σηκώθηκε και έτρεξε προς τον σύζυγο της και το άλλο τους παιδί. Ο σύζυγος της ήταν αιμόφυρτος στο έδαφος, ευτυχώς όμως το παιδί γλύτωσε τον θάνατο προστατευμένο πίσω από την πλάτη του πατέρα του.
Οι Τούρκοι την άφησαν να πάρει το παιδί της, όμως δεν την άφησαν να μείνει κοντά στον σύζυγο της. Τότε ήρθαν άνδρες από τα Ηνωμένα Έθνη και πήραν τους ζωντανούς και τους μετάφεραν στις ελεύθερες περιοχές. Άφησαν πίσω τους δώδεκα άτομα που πυροβολήθηκαν εν ψυχρώ. Από τότε κανείς δεν γνώριζε αν κάποιοι τραυματίστηκαν και βρίσκονταν κάπου, ή αν ήταν όλοι νεκροί. Από τότε άρχισε ο Γολγοθάς αυτής της γυναίκας που μόνη και αβοήθητη, ξεκίνησε ένα αγώνα ενάντια στη τουρκική κατοχή και την εξεύρεση των δικών της ανθρώπων. Επί ολόκληρα χρόνια, η Χαρίτα Μάντολες πάλεψε για την Κύπρο, για τους χαμένους δικούς της, και το χαμένο χωριό της. Ενώ οι άλλοι Κύπριοι ζούσαν μέσα στη λήθη που έφερε ο πουπουλένιος νεοπλουτισμός τους, αυτή η απλή γυναίκα νυχτοξημερωνόταν στα οδοφράγματα και διαφώτιζε τους τουρίστες, καλώντας τους να μην επισκέπτονται τα κατεχόμενα. Έτρεχε στις πρεσβείες και τα μέγαρα των μεγάλων δυνάμεων, στην Κύπρο και το εξωτερικό, να μάχεται για την Κύπρο και τους αγνοούμενους μας. Η Χαρίτα Μάντολες πάλεψε μόνη για όλους εμάς που το μόνο που ξέρουμε να κάνουμε είναι να ζούμε στη καλοπέραση και να μιμούμαστε τους Ευρωπαίους και τους Αμερικάνους. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι είναι αυτοί που μας μύησαν στο υλισμό που μας έφερε τη λησμονιά και την εθνική απαλλοτρίωση. Η Χαρίτα Μάντολες πάλεψε έχοντας σαν μοναδικό της όπλο την Ελληνική ψυχή της και είναι αυτή η Ελληνική ψυχή της που μας ταρακουνάει εμάς τους υπόλοιπους από τον ύπνο της ψεύτικης αγαλλίασης. Μετά απο 34 και κάτι χρόνια η Χαρίτα Μάντολες πληροφορήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη ότι τα οστά του συζύγου της και των άλλων χωριανών της βρέθηκαν σε ομαδικό τάφο. Της έστειλαν ότι απέμεινε από τα λείψανα του συζύγου της- δύο πόδια και ένα χέρι. Χωρίς κρανίο, χωρίς κορμί, αυτά δεν βρέθηκαν. Μετά από 34 χρόνια τον έθαψε καθώς αρμόζει σε ένα ορθόδοξο χριστιανό.
«Τον άντρα μου τον σκότωσαν οι Τούρκοι, έπεσε κάτω, δεν με άφησαν να τον αγγίξω να δω αν ήταν νεκρός ή ζωντανός, το μωρό μου όμως ήταν πάνω στο σβέρκο του πληγωμένο, έτρεχαν τα αίματα του, φώναζε ‘μπάμ μπάμ παπά μου’, κοιτούσε με τα ματάκια του γουρλωμένα, γύρω-γύρω, δεν περπατούσε, κι Τούρκοι δεν με άφηναν να το πιάσω. Εγώ φώναζα, θέλω τον γιό μου, θέλω τον μωρό μου, το μωρό μου, οι Τούρκοι με έσπρωχναν πίσω. Κουράστηκε ένας Τούρκος να με ακούει και έπιασε το μωρό από το χεράκι και μου το πέταξε μακριά μέσα στα αγκάθια. Τον διεκδίκησα και τον πήρα, αν δεν τον διεκδικούσα θα ήταν αγνοούμενος ο γιος μου. Γι αυτό λέω, πρέπει να διεκδικούμε και πρέπει να αφήσουμε την πολυθρόνα και τον καναπέ και να βγούμε έξω στους δρόμους να πάμε εκεί στο προεδρικό και να φωνάξουμε εμείς θέλουμε δίκαιη λύση, απελευθέρωση του τόπου μας, οι ρίζες μας είναι εκεί, εμένα στο χωριό μου την Ελιά, στον Καραβά, στην Όρκα, στην Κερύνεια μας. Θέλουμε να καταδικαστούν όσοι τους εσκοτώσαν».
«Η κόρη μου έσιει τωρά κόρην που σπουδάζει, αλλά λαλεί ότι κρατεί την ακόμα ο παπάς της που το σιέρι» – «Να μεν έρκεται κανένας στες κηδείες. Εν λέσιν λέξη για τους ανθρώπους που εχάσαμεν, λαλεί μόνο ο καθένας τα δικά του. Εξευτελίζουν μας».
«Μα να μου πουν εμένα, ότι ο άνδρας μου επέθανεν που φυσικά αίτια; Μα η σφαίρα που ήβραν πάνω του ύστερα που 36 χρόνια εν φυσικά αίτια»; Λόγια που βγένουν απο μέσα, λόγια γεμάτα πίκρα, απογοήτευση, θυμό. Λόγια που καρφώνοντε σαν πρόκες, και δεν εχεις τι να πείς.
Στο πρόσωπο της Χαρίτας Μάντελες απεικονίζεται η συμφορά που φέρνει ο πόλεμος σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. «Με αυτή την έννοια η τραγική μορφή της αποκτά οικουμενικό χαρακτήρα. Το ατομικό γίνεται συλλογικό, πανανθρώπινο».
Ντίνος Ορφανός ΤΡιμίκλινη
Email: [email protected]
