του Χάρη Κάτανα*
Γεωπολιτική – γεωστρατηγική και γεωοικονομία είναι «παιχνίδια» για δυνατούς λύτες. Ιστορικά οι εξελίξεις πάντα έδειχναν την σοβαρότητα αυτών των πολιτικών συσχετισμών, και πόσο αυτοί καθορίζουν την πορεία ολόκληρου του πλανήτη. Το γεωπολιτικό «παιχνίδι» είναι γεμάτο από συμφέροντα, εξαρτήσεις και «λυκοφιλίες».
Η γεωοικονομία είναι το βούτυρο στο ψωμί των Μεγάλων Δυνάμεων, και η Ελλάδα λόγω της γεωπολιτικής της θέσης, βρίσκεται στο επίκεντρο των παγκόσμιων συμφερόντων. Δεν βρίσκεται πολύ μακριά, η ιστορία των αγωγών και η πτώση του Σινούκ στο Αιγαίο πέλαγος, όπου επιβάτης ήταν ο Πατριάρχης Αλεξάνδρειας. Όλα αποτέλεσαν μόνο την αρχή, αλλά γιατί; Απλά γιατί είχε έρθει η εποχή όπου είχε μπει επί τάπητος ο καθορισμός της ΑΟΖ. Βεβαιωμένη πλέον η ύπαρξη υδρογονανθράκων στα Ελληνικά ύδατα (και όχι μόνο) και παρότι ο πλούτος αυτός έπρεπε να θεωρείται στα «συν» για την χώρα μας, από την άλλη οπτική γωνία ίσως να δείχνει και ως «κατάρα». Και όλα αυτά, εξαιτίας του διαμορφούμενου εκρηκτικού τοπίου, και φυσικά πάντοτε από τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων.
Το διεθνές δίκαιο μπορεί θεωρητικά να είναι με το μέρος της Ελλάδας, αλλά παράλληλα χρειάζεται δημιουργία ευρύτερων συμμαχιών και αν χρειαστεί ακόμη και αλλαγή «προσανατολισμού». Όσοι ασχολούνται με τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς και την διπλωματία ξέρουν ότι στις διακρατικές σχέσεις και συναλλαγές, ποτέ δεν υπάρχουν φιλίες, αλλά μόνο συμφέροντα. Η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται στην κρισιμότερη ίσως στιγμή της ιστορίας της, λόγω των γεωστρατηγικών και γεωοικονομικών δρώμενων στην νοτιοανατολική Μεσόγειο. Επιπλέον δυσχεραίνει το όλο κλίμα η κακή πολιτική και πνευματική ηγεσία σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ήπειρο. Μην ξεχνάμε ότι η Ευρώπη που γέννησε τεράστιες πολιτικές προσωπικότητες του περασμένου μισού του αιώνα, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να συγκριθούν εκείνοι οι πολιτικοί «όγκοι» σε σχέση με τους σημερινούς ηγέτες πολλών χωρών μελών της Ευρώπης.
Με δεδομένη δε, την κρίση των τελευταίων ετών και τον τραπεζικό πνιγμό της κοινωνίας αλλά κυρίως του επιχειρηματικού κόσμου, την μόνη ελπίδα ανάκαμψης της οικονομίας δηλαδή, η κατάσταση βρίσκεται σχεδόν εκτός ελέγχου πλέον.
Ο Αριστοτέλης Ωνάσης έλεγε πολύ συχνά: «Πρέπει να πάψουμε να πιστεύουμε πως η θάλασσα θα ηρεμήσει. Πρέπει να μάθουμε να ταξιδεύουμε κυρίως, με ισχυρούς ανέμους». Πως θα αντιμετωπίσουμε αυτούς τους ισχυρούς ανέμους, σε τι είδους σκάφος είμαστε επιβάτες, και κυρίως ποιος είναι ο καλύτερος καπετάνιος για να ακολουθήσουμε σε αυτές τις γεωπολιτικές διαδρομές που ζούμε;
Σκοπός λοιπόν της σημερινής αλλά και της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας της χώρας μας, είναι να επικαιροποιεί απόψεις, συσχετισμούς, και κυρίως τα συμφέροντά της. Στερεότυπα στη γεωπολιτική – γεωοικονομία δεν υπάρχουν. Η ιστορία μας διδάσκει ξεκάθαρα πως η «ενέργεια» διαχρονικά υπήρξε η αιτία πολλών πολέμων. Η αναζήτηση ενεργειακών πόρων από τους Γερμανούς στην Μέση Ανατολή ήταν μια από τις αιτίες του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με ανάλογα συμφέροντα και πάλι από τους Γερμανούς, η ανθρωπότητα έζησε και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Ενεργειακοί» επίσης ήταν και οι πόλεμοι το 1990 στον Περσικό κόλπο, στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και την «Αραβική Άνοιξη». Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως καθοριστικός είναι και ο ρόλος του δολαρίου στην πετρελαϊκή αγορά. Όσοι προσπάθησαν να εξορύξουν πετρέλαιο σε δικό τους εθνικό νόμισμα, απλά εξαφανίστηκαν πολιτικά και φυσικά. (Σαντάμ Χουσείν – Γκαντάφι). Τελικά η γεωστρατηγική θέση της Ελλάδος, καθώς και ο αποδεδειγμένος πλούτος που κρύβει στα σωθικά της είναι «ευχή ή κατάρα»; Πρωταγωνιστές σε αυτό το γεωστρατηγικό «παιχνίδι» οι ΗΠΑ, Ρωσία και Γερμανία προσπαθούν να βάλουν το δάχτυλο στο μέλι με πολλούς και διάφορους τρόπους. Η Ελλάδα σε σχέση με τις σημερινές συνθήκες πάντα, έχει την ατυχία να βρίσκεται στο πιο κομβικό σταυροδρόμι της Ευρασίας.
* π. Βουλευτή Ν. Κοζάνης