Του Άγγελου Ν. Πάκλαρα, Θεολόγου
Ανατρέχοντας κανείς και διαβάζοντας τα πολλά κείμενα που έχουν κατά καιρούς γραφεί δια τον πολυκύμαντο βίο του αοιδίμου Πατριάρχου Μαξίμου, είναι άξιο μνείας να αναφερθεί εις το χρονικό της επιγείου ζωής του, έστω και μετά απο τόσες δεκαετίες…
Ο μακαριστός Οικ. Πατριάρχης Μάξιμος ο Ε, (Βαπορτζής) εγεννήθη την 26η Οκτωβρίου 1897 εν Σινώπη Πόντου.
Με την εισήγηση και προτροπή του γέροντος του Μητροπολίτου Καστορίας Γερμανού Καραβαγγέλη εισήχθη και απεφοίτησε από την θεολογική Σχολή της Χάλκης.
Εχειροτονήθη διάκονος εις τις 16.5.1918 υπό του μητροπολίτου Καλλιουπόλεως και Μαδύτου Κωνσταντίνου Κο’ι’δάκη (μετέπειτα Πλωμαρίου και είτα Κίτρους) εις τον Ι.Ναόν Ζωοδόχου Πηγής Βαλουκλή.
Εν συνεχεία υπηρέτησε ως αρχιδιάκονος εις την Ι.Μητρόπολη Χαλκηδόνος, πατριαρχικός διάκονος της σειράς, γραμματέας της εφορείας της θεολογικής Σχολής της Χάλκης και κωδικογράφος του Οικ.Πατριαρχείου.
Τη 1η Ιανουαρίου του έτους 1928 χειροτονείται πρεσβύτερος και αρχιμανδρίτης υπο του Οικ.Πατριάρχου Βασιλείου εις τον Πατριαρχικό Ναό του Αγ.Γεωργίου.
Εις τις 8.2.1930, επί Πατριάρχου Φωτίου χειροτονείται Μητροπολίτης Φιλαδελφείας ενώ στις 28.6.1932 πράγεται εις Μητροπολίτη Χαλκηδόνος.
Αρχιερεύς ων, είχε συλληφθεί υπο των τουρκικών αρχών και περιορίσθη εις την Προύσσαν “δια λόγους ασφαλείας”.
Έπειτα απο την κοίμηση του Πατριάρχου Βενιαμίν εις τις 20.2.1946 εις ηλικίαν 50 ετών εξελέγη υπο της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, Οικουμενικός Πατριάρχης. Η ενθρόνισίς του ετελέσθη εις τον Πατριαρχικό Ναό την επομένη 21η Φεβρουαρίου, της ποιμαντορικής ράβδου ενεχειρισθέντος εις αυτόν, υπο του μητροπολίτου Δέρκων Ιωακείμ.
Επι πατριαρχείας του εδόθηκε το νοσοκομείον Βαλουκλή εις την ομογένειαν, ενώ μεγίστη ήτο η βοήθεια του εις τον ελληνοτουρκικό διάλογο δια καίρια ζητήματα του Πατριαρχείου. Κατόρθωσε δε να απαλλαγούν απο την φορολογία πολλά φιλανθρωπικά καταστήματα της Ελληνικής Ορθοδόξου κοινότητος.
Παραλλήλως επέτυχε να μεταγραφεί η θεολογική Σχολή της Χάλκης και πάλι εις το όνομα του Οικ.Πατριαρχείου.
Επί των ημερών του, ο τότε πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας Ισμέτ Ινονού, τη προτάσει του Πατριάρχου Μαξίμου, επεσκέφθη την θεολογική Σχολή της Χάλκης.
Παρά όμως την έντονο δράσιν του και το μεγαλειώδες έργον του, αρχές του 1947, προσεβλήθη υπό αγχώδους μελαγχολίας.
Δια το γεγονός αυτό μετέβη κατά πρώτον εις την Ελλάδα και ύστερον εις την Ελβετίαν προς αποκατάστασιν της υγείας του, απο όπου δυστυχώς επέστρεψε δίχως να κατορθώσει να θεραπευθεί.
Δύο μόλις έτη μετά, εις τις 18.10.1948 υπέβαλλε οικειοθελώς την παραίτησιν του από τον πατριαρχικό θρόνο, λόγω και των πολλών υποτροπών της ασθενείας του.
Διεδίδοντο βέβαια και οι φήμες οτι πλην της υγείας του, υπήρχαν και πολιτικοί λόγοι που τον ηνάγκασαν να παραιτηθή, ενας δε εξ αυτών και οι ιδιαίτερες φιλικές και αδελφικές σχέσεις που διατηρούσε με το πατριαρχείο της Μόσχας.
Σε συνάντηση που είχε ο μακαριστός πατριάρχης Μάξιμος με τον γνωστό ποιητή Σεφέρη εν Αθήναις, ο τελευταίος είχε γράψει διά τον Πατριάρχη “θα μπορούσες να αγγίξεις την πλήξη που έβγαινε από αυτόν τον άνθρωπο ως αχνός…μέσα σ’ αυτό το βλέμμα του υπήρχαν άπειρες σκοτεινιασμένες καμάρες, στενάχωρα σοκάκια, συμπιεσμένες και μωλωπισμένες ψυχές.”
Μετά την παραίτηση του μετέβη εκ νέου εις την Ελβετίαν. Επιστρέψας, του εδόθη τιμητικώς υπό της Ι.Συνόδου ο τίτλος του Μητροπολίτου Εφέσου, έχων δε και δικαίωμα ψήφου εν τη Συνόδω.
Έκτοτε εφησύχαζε εις την οικίαν του, εν Χαλκηδόνι υπομένων καρτερικώς τον σταυρόν της δοκιμασίας του επί 24 περίπου έτη, ” περιπατών έκαστον απόγευμα εις την παραλίαν της Χαλκηδόνος ίνα αναπαυθεί η ψυχή αυτού”, όπως χαρακτηριστικά εγράφη εις μία απο τις πολλές βιογραφίες του.
Δεχόταν δε ελάχιστες επισκέψεις αδελφών του. Εκοιμήθη από οξεία βρογχοπνευμονία, πάμπτωχος και μόνος, τέλη Δεκεμβρίου του έτους 1971 εν Ελβετία, ενώ την τιμία σορόν του υπεδέχθη εν Κωνσταντινουπόλει ο μητροπολίτης Κολωνίας Γαβριήλ.
Η εξόδιος ακολουθία του ετελέσθη εις τον πατριαρχικόν Ναόν την 4ην Ιανουαρίου 1972, προεξάρχοντος του μητροπολίτου Χαλκηδόνος Μελίτωνος, αφού ο Οικ.Πατριάρχης Αθηναγόρας, ήτο και αυτός ήδη ασθενής.
Ετάφη μετά των άλλων Πατριαρχών εν τη Ι.Μονή Ζωοδόχου Πηγής Βαλουκλή.
Ο τότε υπογραμματέας της Συνόδου του Οικ.Πατριαρχείου, Φίλιππος, είχε γράψει διά τον μακαριστό Πατριάρχη: “είχεν ακλόνητον πίστιν εις τον Θεόν, καλοσύνην, αγαθότητα ψυχής, αγάπη προς τον πλησίον, ήτο ιεροπρεπής και σοβαρός.”
Εμείς ευχόμεθα η αγία ψυχή του να επαναυπαύεται εν ηρεμία και γαλήνη εν κόλποις Αβραάμ. Να έχουμε την μακαρίαν ευχή του.
Είη η μνήμη αυτού, αγήρατος, πανσέβαστος και αιωνία.
Πηγαί: Οικ.Πατριαρχείον, εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος, περιοδικό Εκκλησία, Μάιος 1947, Β.Σταυρίδη ” Οι Οικ.Πατριάρχαι 1860 έως σήμερον, βικιπαίδεια.