Ο μύθος του"επιτυχημένου Ιρλανδικού μνημονιου"κι οι πόλεις φαντάσματα #Ghost_Estate

ΟΙ ΠΟΛΕΙΣ-ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΙΡΛΑΝΔΙΑΣ
Ghost Estate Ireland
Παρά την οικονομική ανάπτυξη, έπειτα από το τριετές Μνημόνιο της, η πρώην «Κέλτικη Τίγρης», η Ιρλανδία συνεχίζει να διαθέτει -μαζί μ’ ένα δυσθεόρατο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος που αθροιστικά ξεπερνούν το 400% του ΑΕΠ της- ένα τεράστιο απόθεμα άδειων κατοικιών και νεόκτιστων συγκροτημάτων -δημιουργήματα της «κατασκευαστικής φούσκας» της δεκαετίας 2000-2010- που θα χρειαστει πολλά χρόνια ώστε να αποκτήσουν και πάλι ενοίκους. Ως τότε θα παραμένουν ιδανικά σκηνικά ταινιών «χολιγουντιανών θρίλερ». Αυτές είναι οι πόλεις-φαντάσματα της Ιρλανδίας κι αυτή είναι η παράξενη ιστορία τους…
 
Γράφει ο Γιώργος Στάμκος ([email protected])
Αν βγει κανείς λίγο έξω από το Δουβλίνο, την πρωτεύουσα της Ιρλανδίας, δε θα δει μόνο την υπέροχη, καταπράσινη αλλά μονίμως βροχερή ιρλανδική ύπαιθρο, αλλά και εικόνες που μοιάζουν σκηνικό ταινιών του Χόλιγουντ. Θα συναντήσει αμέτρητα άδεια συγκροτήματα κατοικιών, νεόκτιστα αλλά κενά προάστια και μια ατέλειωτη σειρά από τις λεγόμενες “πόλεις-φαντάσματα” -απομεινάρια μιας απίστευτης κατασκευαστικής “φούσκας” της περιόδου 2000-2007, που θυμίζουν πλέον ταινίες επιστημονικής φαντασίας όπως αυτές που ένας θανατηφόρος ιός εξαφανίζει τους περισσότερους ανθρώπους αλλά αφήνει ανέπαφα τα κτίρια…
 
Στην Ιρλανδία σχεδόν πάντα βρέχει ή το πάει για βροχή. Οι δρόμοι είναι μονίμως βρεγμένοι, οι φράκτες είναι βρεγμένοι και τα νεόκτιστα σπίτια είναι βρεγμένα, μόνον που δεν υπάρχει ψυχή μέσα σ’ αυτά. Μουσκεμένες ταμπέλες διαφημίζουν “Χωριά του Μέλλοντος”, που δεν έχουν ολοκληρωθεί ποτέ και τώρα είναι έρημα και ρημάζουν. Εκεί που πριν υπήρχαν πράσινα λιβάδια και καλλιεργούνταν πατάτες ή έβοσκαν αγελάδες, μέσα σε λιγότερο από μία δεκαετία ξεφύτρωσαν δεκάδες χιλιάδες πολυτελείς κατοικίες που έφτασαν να πουλιούνται ένα εκατομμύριο ευρώ η κάθε μία (!), προορισμένες υποτίθεται να αγοραστούν από Ιρλανδούς δημοσίους υπαλλήλους, ευκατάστατους αλλοδαπούς και, φυσικά, πλούσιους Ιρλανδούς της διασποράς.
 
Οι περισσότερες από αυτές όμως δεν πουλήθηκαν ποτέ, άλλες δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ, ενώ οι πιο πολλοί κατασκευαστές τους χρεοκόπησαν. Άλλωστε τα σπίτια αυτά στην ουσία δε φτιάχτηκαν για να κατοικηθούν από ανθρώπους, αλλά μόνον για να κερδηθούν χρήματα.
Πως συνέβη όμως αυτό; Κατά την περίοδο της άνθησης της ιρλανδικής οικονομίας και κυρίως από το 2002 ως το 2007, όταν η Ιρλανδία αποκαλούνταν και “Κέλτικος Τίγρης”, οι ιρλανδικές τράπεζες, όπως η Anglo Irish, χορηγούσαν αφειδώς χαμηλότοκα δάνεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ σε ιρλανδικές κατασκευαστικές εταιρείες και σε εργολάβους για να κτίσουν σπίτια και συγκροτήματα τα οποία τελικά μετά την Κρίση του 2008 κατάντησαν φαντάσματα. Κανείς πλέον δεν αγόραζε και οι τιμές κατέρρευσαν. Οι εργολάβοι χρεοκόπησαν και μαζί τους και το πιο δυναμικό κομμάτι της ιρλανδικής οικονομίας. Γι’ αυτή την καταστροφή ευθύνονταν κυρίως οι τράπεζες που δάνειζαν χωρίς πραγματικά να νοιάζονται αν ποτέ τα δάνεια τους ξοφληθούν.Ένας Ιρλανδός μεγαλοεργολάβος, που σήμερα είναι χρεοκοπημένος, αποκάλυψε πως τη μοναδική φορά που είδε έναν τραπεζίτη της Anglo Irish Bank να ΤΑΡΑΖΕΤΑΙ ήταν όταν εξόφλησε ένα δάνειο προς αυτήν -με χρήματα, εννοείται που δανείστηκε από άλλη τράπεζα!
 
Σήμερα η εικόνα που παρουσιάζουν τα 350.000 περίπου άδεια σπίτια-φαντάσματα της Ιρλανδίας, σε μια χώρα με πληθυσμό λίγο πάνω από τέσσερα εκατομμύρια, είναι αποκαρδιωτική και μακάβρια. Από μακριά, τα σπίτια αυτά μοιάζουν ψεύτικα. Λες και είναι κουκλόσπιτα για μεγάλους. Κατά κάποιο τρόπο ήταν πράγματι μέρος ενός παιχνιδιού για μεγάλους που όμως στο τέλος στράβωσε. Μια ολόκληρη γενιά φτωχών Ιρλανδών μεγάλωσε με το “αμερικανικό όνειρο” να αποκτήσει μεγάλα και πολυτελή σπίτια. Όταν αυτή η ευκαιρία εμφανίστηκε με την είσοδο της χώρας στο Ευρώ το 2002 και τον πακτωλό των χαμηλότοκων δανείων, σχεδόν οι πάντες ήθελαν να αποκτήσουν το σπίτι των ονείρων τους. Ακόμη κι ένας οδοκαθαριστής μπορούσε να πάρει στεγαστικό δάνειο εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ αγοράζοντας ένα σπίτι που το 2000 μπορεί να κόστιζε 150.000 ευρώ αλλά το 2007 (χρονιά κορύφωσης των τιμών) έφτασε να κοστίζει μισό εκατομμύριο ευρώ. Απληστία και καπιταλιστικός τζόγος ταυτόχρονα. Σήμερα, μετά την κρίση, την ανώμαλη προσγείωση και το σκάσιμο της φούσκας, το ίδιο σπίτι δεν κοστίζει πάνω από εκατό χιλιάδες ευρώ. Αλλά όσο κι αν πουλιέται κανείς πλέον δεν αγοράζει. Πρόκειται για σκηνικό απόλυτης καταστροφής (κάτι αντίστοιχο ζούμε και στην Ελλάδα αλλά όχι στην ίδια κλίμακα)..
Αποτέλεσμα είναι αυτές οι τρομακτικές «πόλεις-φαντάσματα» της Ιρλανδίας, δηλαδή ολόκληρα οικοδομικά συγκροτήματα, κυρίως στη δυτική και βόρεια χώρα, που χτίστηκαν κατά την εποχή της «φούσκας» και μετά το ξέσπασμα της κρίσης έμειναν ακατοίκητα.. Ολόκληρα οικοδομικά συγκροτήματα περιμένουν μάταια αγοραστές και ενοίκους και παραμένουν ημιτελή ή ακατοίκητα. Ακόμη κι αν και τα ονόματά τους παραπέμπουν σε ονειρεμένους παραδείσους, όπως το συγκρότημα «Paradise Valley», παρουσιάζουν στην πραγματικότητα μια φρικιαστική εικόνα, ενώ παρακμάζουν, γεμίζουν σταδιακά χόρτα και ραγίσματα, οι κουζίνες και τα παράθυρά τους ξηλώνονται από τους πλιατσικολόγους, μουχλιάζουν από την υγρασία και σε λίγο καιρό θα μοιάζουν με απομεινάρια του τυφώνα Κατρίνα.
Το μακάβριο αυτό σκηνικό αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για την ιρλανδοελβετή φωτογράφο Valerie Anex, η οποία στο φωτογραφικό της άλμπουμ Ghost Estates, αποτυπώνει με τις φωτογραφίες της μια από τις πιο ορατές όψεις της παρακμής στην πατρίδα της. Η Valerie Anex, φωτογραφίες της οποίας φιλοξενούμε, μεγάλωσε στην Ελβετία αλλά το 2010 επέστρεψε στην Ιρλανδία για να αποτυπώσει με την κάμερα της μια σειρά από μετα-αποκαλυπτικές εικόνες. Η ίδια αναφέρει πως τουλάχιστον 1.300 συγκροτήματα «κατοικιών – φαντασμάτων», υπάρχουν αυτή την στιγμή στην Ιρλανδία και μοιάζουν “σαν να είναι βγαλμένες κατευθείαν από ταινία του Τιμ Μπάρτον”. Άλλωστε η πραγματικότητα μιμείται την τέχνη και το παράξενο …
 
H Ιρλανδία είναι μια απόκοσμα γοητευτική χώρα και οι Ιρλανδοί ένας παράξενος και ιδιότροπος λαός. Όταν τους ρωτάς αν πιστεύουν στις νεράιδες συνήθως σου απαντούν αρνητικά. Αν όμως τους ζητήσεις να ξεπατώσουν τον “Νεραϊδόκυκλο” από το κτήμα τους είναι σίγουρο πως δεν θα το κάνουν. Αν όμως συνεχιστεί αυτή η κατάσταση οι “Νεραϊδόκυκλοι” θα γεμίσουν τους κήπους και τα πεζοδρόμια αυτών των “πόλεων-φαντασμάτων” και οι Νεράϊδες και τα Στοιχεία θα είναι πλέον οι μόνοι ένοικοι τους…
https://zenithmag.wordpress.com/