Μεσογαίας Νικόλαος: Τα ιδιώματα της Παναγίας

Το πρόσωπο της Παναγίας κατέχει εξέχουσα θέση μέσα στη ζωή, στην πίστη και στη θεολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Γι᾽ αυτό και η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι βαθειά χαραγμένη μέσα στις καρδιές μας, μέσα στις συνήθειές μας, μέσα στις παραδόσεις μας και ριζωμένη μέσα στη θεολογική αλήθεια της αγίας μας Εκκλησίας.
Το πρώτο ιδίωμα που έχει η Παναγία είναι ότι είναι Θεοτόκος. Δεν ήταν κάποια που κάποτε κάποιον γέννησε, αλλά είναι αυτή η οποία γέννησε μέσα στην ιστορία και γεννά μυστικώς μέσα στην Εκκλησία τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν. Είναι η μητέρα του Θεού. Πως τα οικονόμησε έτσι ο Θεός και έκανε αυτήν την ασύλληπτη για τη διάνοιά μας κίνηση, δηλαδή να συσταλεί Ίδιος, να σμικρύνει, να κενωθεί και ο Θεός να ενδυθεί την παχύτητα της ανθρώπινης φύσεως, και ο άχρονος να εισέλθει μέσα στην ιστορία! Καί όλα αυτά μέσα από το άγιο σώμα της υπεραγίας Θεοτόκου.
Υπάρχει κι ένα άλλο στοιχείο που αποτελεί επίσης ιδίωμά της• η Παναγία, ενώ δεν έχει θεότητα στη φύση της, έχει θεικότητα στη ζωή της, παρουσιάζει χαρακτηριστικά θεικά. Η φύση της είναι όπως η δική μας φύση, ανθρώπινη φύση. Η Παναγία δεν είναι Θεός, αλλά είναι άνθρωπος, όμως άσπιλος, αμόλυντος, άφθορος, άχραντος άνθρωπος, μοναδικός κατά την χάρι και την αγιότητα. Είναι η Κεχαριτωμένη, πλήρης δηλαδή της χάριτος του Θεού. Δι’ αυτής εισήλθε η χάρις στον κόσμο και «παρήλθεν η σκιά του νόμου της χάριτος ελθούσης». Αυτό είναι το ένα.
Η Παναγία όμως ανέβασε και τον άνθρωπο σε θεία κατάσταση. Κατέστησε δυνατή την θέωση του ανθρώπου, του έδωσε τη δυνατότητα να ενώσει αυτήν την στεγνή, στενή, στυφή ανθρώπινη φύση του με τη θεία φύση, να γίνει «κοινωνός θείας φύσεως»∙ να την μπολιάσει με τα θεικά χαρακτηριστικά του προσώπου του Θεού και Λόγου. Αυτό η Παναγία το δέχθηκε με τον καλύτερο τρόπο. Γι᾿ αυτόν ακριβώς το λόγο και δεν ονομάζεται μόνον Θεοτόκος, αλλά ονομάζεται και Παναγία. Έχει δηλαδή στη ζωή και στο πρόσωπό της ως δεύτερη φύση, το σύνολο της χάριτος και της αγιότητος στην ακρότατη και τελειότερη τους μορφή.
Η Παναγία αποτελεί το μεθόριον της κτιστής και της ακτίστου φύσεως, αποτελεί το σύνορο, εκεί που συναντάται, εκεί που εφάπτεται κατά κάποιο τρόπο ο κτιστός, ο φτιαχτός από τα χέρια του Θεού κόσμος με την άκτιστη φύση του Θεού. Οι άγγελοι μπορεί να μην είναι υλικοί, αλλά είναι κτιστοί. Η Παναγία ήλθε μεν στον κόσμο σωματικώς με θαυμαστό τρόπο, άρα έχει υλικότητα∙ είναι όμως και πνευματική και μάλιστα είναι υπερτέρα των αγγέλων κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, διότι στο πρόσωπό της συναντάται η άκτιστη με τη κτιστή φύση.
Σφραγίζοντας στις καρδιές μας την μεγάλη αυτή εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, είναι απόλυτη ανάγκη να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε την Παναγία στη ζωή μας. Να μην είναι μια απλή μορφή ετεροκοσμική στα μάτια μας ούτε μια εικόνα καρφωμένη στον τοίχο, αλλά να γίνει η δική μας ψυχή μια εικόνα ζωγραφισμένη πάνω στη δική της εικόνα. Να κάνουμε την προσευχή μας σ᾿ αυτήν και να προσδοκούμε τις απαντήσεις για τα προβλήματα και τις καθημερινές μας ανάγκες. Κυρίως όμως να τις αναθέτουμε τη ζωή μας. Η σχέση μας μαζί της να είναι σχέση εμπιστοσύνης προς το πανάγιο πρόσωπό της.
Να μην αρκεσθούμε στο να αποτελέσει ένα ηθικό πρότυπο φυσικών αρετών, αλλά να φροντίσουμε να είναι μυστικό πρότυπο πνευματικών χαρισμάτων. Όλοι μας έχουμε υποστεί την καλή αλλοίωση που η ίδια η Παναγία επετέλεσε πάνω σ᾿ όλο το ανθρώπινο γένος, γιατί την επετέλεσε πάνω στην ανθρώπινη φύση. Δεν μας μένει τίποτα άλλο παρά να παύσουμε να ζούμε τόσο γήινα και να κοιτάξουμε να γίνουμε κι εμείς δεκτικοί του Θεού στην καρδιά μας, να γίνουμε κι εμείς χωρητικοί του Θεού, να χωρέσει μέσα μας ο Θεός∙ να ξεχειλώσει, να πλατυνθεί ο ψυχικός μας κόσμος, και μέσα σ᾿ αυτή την διευρυμένη, πλατυσμένη καρδιά να μπορέσει να χωρέσει ο αχώρητος Θεός.
Εύχομαι σ᾿ όλους, αγαπητοί μου αδελφοί, με αυτό το πνεύμα να υπάρχει ουσιαστική καρποφορία στις προσευχές και τις Παρακλήσεις αυτών των ημερών και η Παναγία και να μας λυτρώσει από τις ανάγκες, τις θλίψεις, τους πόνους, τις καθημερινές δυσκολίες, κυρίως όμως να αποτελέσει για τον καθένα αυτό το μυστικό πρότυπο της εν χάριτι και εν πνεύματι άλλης ζωής. Αμήν.