Βασίλης Δημ. Χασιώτης : Η Σφαγή των Νηπίων και Τα Πάθη των Χριστουγέννων
Τότε ο Ηρώδης, ιδών ότι ενεπαίχθη υπό των μάγων, εθυμώθη σφόδρα, και αποστείλας εφόνευσε πάντας τους παίδας τους εν Βηθλεέμ, και εν πάσι τοις ορίοις αυτής, από δύο ετών και κατωτέρω, κατά τον καιρόν τον οποίον εξηκρίβωσε παρά των μάγων.
Κατά Ματθαίον ευαγγέλιο, β, 16
Η Σφαγή των Νηπίων, η Σφαγή των Αθώων, (είτε εκλάβουμε το περιστατικό ως ιστορικό γεγονός είτε ως συμβολικό μύθευμα), αποτελεί την διαλεκτική γέφυρα που ενώνει το Ανθρώπινο και το Θείο, στην πιο τραγική τους μορφή και σχέση : αυτή του Θανάτου και της Ανάστασης της Ζωής.
Η Σφαγή των Αθώων, αποτελεί για τα Χριστούγεννα, το αντίστοιχο Πάθος του Πάσχα.
Η Ζωή δεν δίνεται ως Δωρεά αλλά ως Έπαθλο του Αγώνα του Δίκαιου. Ιδού το Μήνυμα της Σφαγής των Αθώων.
Από την Γέννηση του Θεανθρώπου ως την Σταύρωσή Του και την Ανάσταση, οικοδομείται το Νόημα και το Περιεχόμενο του Νέου Υποδείγματος της Ζωής.
Τα Χριστούγεννα, (η Γέννηση δηλαδή του Χριστού), είναι παρόντα σε κάθε βήμα τούτης της διαλεκτικής που χτίζει το Νόημα, το Περιεχόμενο και το Υπόδειγμα της Ζωής που επαγγέλλεται. Βρίσκεται στην Ανοχή μπρος στον συνάνθρωπο, ισότιμο ή και κατώτερο από άποψη φυσικής δύναμης, το ράπισμα του οποίου αντιμετωπίζεται με πρόθεση διαλόγου ώστε να μην επαναληφθεί. Δεν είναι εθισμός στο ράπισμα, διότι είναι Αυτός ο ίδιος Άνθρωπος, που με αποφασιστικότητα θα πάρει στο χέρι του το φραγγέλιο (μπρος στις συνέπειες του οποίου ωχριά η ανεκτικότητα στο ράπισμα) και θα επιτεθεί εναντίον των Εμπόρων της Ζωής του Ανθρώπου. Δεν τους επιτίθεται επειδή εμπορεύονται μέσα στο Ναό, στον «Οίκο του Θεού». Ο «Οίκος του Θεού», δεν είναι ένα άθροισμα οικοδομήσιμων υλικών που έχουν τοποθετηθεί κατάλληλα το ένα πάνω στο άλλο για να φτιάξουν ένα οικοδόμημα. Ο «Οίκος του Θεού» είναι μια Κιβωτός Νοημάτων και Ιδεών που οικοδομούν το Νόημα της Ζωής του Ανθρώπου. Το φραγγέλιο εκδίωξε κάτι πολύ χειρότερο από τη φυσική υπόσταση των εμπορευμάτων που συναλλάσσονταν μέσα στο Ναό, και των Εμπόρων. Επιτέθηκε εναντίον μιας ύπουλης διείσδυσης των Εμπόρων της Ζωής και του Αγοραίου Υποδείγματος της Ζωής που εκπροσωπούν μέσα στον ίδιο τον «Οίκο» του Αντίπαλου Υποδείγματος, ώστε να το αλώσουν εκ των έσω. Τι τους εμπόδιζε άλλωστε να στήσουν το παζάρι τους έξω από τον Ναό και όχι εντός του; Το ίδιο και όταν θα δώσει την εντολή στον μαθητή Του να βάλει το μαχαίρι στη θήκη του. Ήταν η άρνηση να υπερασπιστεί, ένα κιότεμα; Όχι ασφαλώς! Ήταν η άρνηση να αποφύγει την Μεγάλη Θυσία, τον Σταυρό. Αυτό που φαίνονταν ως «παράδοση» και «υποταγή», δεν είχε καμία σχέση με ό,τι επρόκειτο να ακολουθήσει και που ήταν η ολοκλήρωση του Νοήματος της Ζωής όπως την δίδασκε. Ότι η ΖΩΗ του ΑΝΘΡΩΠΟΥ, δεν είναι δωρεά αλλά Αγώνας προκειμένου να παραμείνει τέτοια : δηλαδή, μια Ζωή Ανθρώπινη και όχι μια Ζωή Αγοραία όπως εκείνη που πήγαν να εγκαθιδρύσουν -και εξακολουθούν να επιχειρούν- οι Έμποροι της Ανθρώπινης Ζωής. Εμπόριο της Ζωής του Ανθρώπου, δεν είναι μονάχα να εκμεταλλεύεσαι τον Άνθρωπο ως εμπόρευμα. Είναι, πολύ χειρότερο, να τον κάνεις να ξεχάσει πως υπάρχει οτιδήποτε άλλο που θα μπορούσε να νοηματοδοτήσει το Περιεχόμενο της Ζωής του Ανθρώπου διαφορετικά απ’ ό,τι του έχουν επιβάλλει ως αντίληψη, με χίλιους δυό τρόπους, οι Έμποροι της Ζωής. Η διαλεκτική σχέση της Γέννησης και του Θανάτου πάνω στον Σταυρό, άρα των Χριστουγέννων και της Σταύρωσης, επίσης θα εντοπιστεί και στη Δίκη του Χριστού από τον Αρχιερέα και στη συνέχεια από τον Πόντιο Πιλάτο. Στον τελευταίο, εκεί όπου ο Πιλάτος του υπενθυμίζει, όταν ο Χριστός αρνούνταν να απαντήσει στις ερωτήσεις του προκειμένου να υπερασπιστεί τον εαυτό Του, αρνούμενος στην ουσία να αρνηθεί το Τέλος της Αποστολή Του, πως ήταν στο χέρι του να του γλυτώσει τη ζωή ή να τον στείλει στον θάνατο, ο Χριστός του απαντά πώς «Δεν έχεις ουδεμίαν εξουσίαν κατ’ εμού, εάν δεν σοι ήτο δεδομένον άνωθεν» (Κατά Ιωάννην ευαγγέλιο, ιθ, 11). Τι λέει εδώ, στον εκπρόσωπο της πλέον κραταιάς Αυτοκρατορίας της εποχής, και του Αυτοκράτορα; «Δεν έχεις ουδεμίαν εξουσίαν κατ’ εμού», που ως απλή δήλωση, συνιστά έγκλημα καθοσιώσεως κατά του Αυτοκράτορα-Θεού. Ήδη με τη δήλωση αυτή, κάτι που ο Πιλάτος αδυνατεί να συλλάβει, ίσως διότι θεωρεί πως μονάχα ένας «τρελός» θα μπορούσε να αμφισβητήσει την εξουσία του Αυτοκράτορα, ο Χριστός θέτει τα θεμέλια της Νέας Εξουσίας του Ανθρώπου που οικοδομείται πάνω στο Νέο Νόημα και Υπόδειγμα Ζωής, που γρήγορα θα διέβρωνε τα σάπια θεμέλια της Παλαιάς Αυτοκρατορίας της οποίας ήταν υπήκοος. Η εικόνα του Νέου Νοήματος και Υποδείγματος της Ζωής του Ανθρώπου που προσωποποιείται στον Χριστό που στέκεται με το ακάνθινο στεφάνι στο κεφάλι και το αίμα να στάζει στο μέτωπό Του, μπρος στον εκπρόσωπο της Αυτοκρατορίας της Παρακμής, που αρνείται να «υπογράψει» μια απλή μεταμέλεια η οποία θα του έσωζε τη ζωή, αποτελεί το προτελευταίο σκαλί πριν τον Σταυρό, διαλαλώντας την αλήθεια που ήθελε να κληροδοτήσει στην Ανθρωπότητα, πως η Υπόθεση της Υπεράσπισης της Ζωής του Ανθρώπου, δεν αποτελεί δωρεά, αλλά, μαχητό Δικαίωμα, που οικοδομείται και εξασφαλίζεται με τον Αγώνα.
Ακόμα, τούτη η Θυσία και τούτος ο Αγώνας, δεν γίνονται με άλλο Σκοπό και άλλο Στόχο, εξόν από την εγκαθίδρυσης του Νοήματος και του Περιεχομένου της Ζωής του Ανθρώπου. Κανένα άλλο κίνητρο δεν υπάρχει εξόν από την Καθαρή Συνείδηση που είναι στρατευμένη στην Αποστολή αυτή. Κάθε άλλη σκέψη, πέρα απ’ αυτή, υποθάλπει το δηλητηριώδες φίδι που θα δαγκώσει σε πρώτη ευκαιρία. Ο Χριστός αναμφίβολα, αν ήθελε άλλου είδους μηνύματα να στείλει στην Ανθρωπότητα, ασφαλώς και θα άδραχνε την ευκαιρία να αρπάξει την κοσμική εξουσία, μιας και διέθετε αρκετούς πιστούς οπαδούς και ίσως την πλειοψηφία των πιο μαχητικών τμημάτων του λαού που επεδίωκε την αποτίναξη του ρωμαϊκού ζυγού.
Η ίδια η «ιδιότητα» του «Θεανθρώπου», δίνει ένα Μήνυμα Ανθρώπινο και όχι Θεϊκό , σε ό,τι αφορά το Αίτημα της Υπεράσπισης του Νοήματος και του Περιεχομένου της Ζωής του Ανθρώπου. Η «ιδιότητα» του «Θεανθρώπου», αποτελεί το Σημείο Συνάντησης του Θείου, του Υπερβατικού και του Ανθρώπινου, του Γήινου. Ο Θεάνθρωπος δεν καλεί τον Άνθρωπο να κάνει πράγματα έξω από τις δυνατότητές του. Ενεργεί όπως ο κοινός άνθρωπος. Εμφανίζει ενίοτε τις ίδιες αδυναμίες και τις ίδιες φοβίες, όπως το «παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο», και το «Θεέ μου, Θεέ μου, ίνα τι με εγκατέλειπες», όμως, τούτες οι Στιγμές Αδυναμίας, δεν αναιρούν την Αποφασιστικότητα της Θέλησης να εγκαθιδρυθεί το Νόημα και το Περιεχόμενο της Ζωής του Ανθρώπου, ακριβώς όπως μια γυναίκα που γεννά φυσιολογικά, θα υποστεί τις ωδίνες του τοκετού με καρτερία, και θα αποζημιωθεί πλήρως με το άκουσμα του κλάματος του παιδιού που θα φέρει στο κόσμο ζωντανό. Ο Άνθρωπος δεν καλείται να αγωνιστεί για ένα Νόημα και Περιεχόμενο Ζωής που δεν είναι του κόσμου τούτου και που βρίσκεται πέραν των δυνατοτήτων του. Ο Πόνος και η Δυστυχία που του επιβάλλεται από την Αθλιότητα, είναι υπέρτερα του Πόνου και της Θυσίας που απαιτεί ο Αγώνας για την Ανατροπή της Βασιλείας της Αθλιότητας. Επί πλέον, ενώ η Υποταγή στην Αθλιότητα επιφέρει Πόνο και Δυστυχία διαρκή, ο Πόνος της Θυσίας για να ανακτηθεί η Ζωή του Ανθρώπου, ασφαλώς, δεν έχει αυτή τη διάρκεια. Διάρκεια, από τη στιγμή της Ανάκτησης της Ζωής του Ανθρώπου θα έχει η επιφυλακή και η προσοχή να μην επιτραπεί η Επιστροφή της Αθλιότητας, κάτι που έχει συμβεί και συμβαίνει δυστυχώς συχνά.
Οι Ρίζες του Δικαίου τρέφονται από τον Αγώνα του Ανθρώπου για να επιβάλλει την Ανθρώπινη Ζωή, με Ξίφος σε τούτο τον Αγώνα την Δικαιοσύνη και Ασπίδα την Αποφασιστικότητά του να υπερασπιστεί το Έπαθλο της Ανθρώπινης Ζωής που δεν έχει ακόμα κατακτήσει, έχει όμως διανύσει αρκετό δρόμο στον Αγώνα του προς αυτή την κατεύθυνση, παρότι οι κίνδυνοι μιας μεγάλης Οπισθοδρόμησης και Προδοσίας του Νοήματος και του Περιεχομένου της Ζωής του Ανθρώπου, καιροφυλακτούν και είναι υπαρκτοί. Άλλωστε, το Νόημα της Ζωής που κληροδοτήθηκε από τα Χριστούγεννα, τη Σταύρωση και την Ανάσταση, έρχεται να συμπληρώσει τον Αγώνα προς αυτή τη κατεύθυνση που προϋπήρχε. Στην αρχαία Ελληνική (και όχι μόνο, κυρίως όμως σ’ αυτή) Φιλοσοφία και Σκέψη, θα βρει κανείς υψηλές νοηματοδοτήσεις και περιεχομενοποιήσεις που αφορούν τη Ζωή του Ανθρώπου. Όμως είναι ο Χριστιανισμός, τουλάχιστον εκεί που επικράτησε, έδωσε στη Ζωή του Ανθρώπου, το μέγεθος της Θυσίας και του Αγώνα που απαιτεί η οικοδόμηση του Οράματος και εν συνεχεία της Ζωής αυτής ως Πραγματικότητας και υπό μια έννοια, ανάστησε και τα αρχαία Οράματα της Ζωής του Ανθρώπου της, εκεί όπου υπήρχαν και είχαν πέσει στη λησμονιά.
Η Σφαγή των Αθώων, η Σφαγή των Νηπίων, υποδηλώνει την Αποφασιστικότητα του Κτήνους να υπερασπίσει την Εξουσία του. Εφόσον δεν μπορεί να εντοπίσει τον Εχθρό που απειλεί τη βασιλεία του, επιστρατεύει τη Συλλογική Ευθύνη : εξολοθρεύει όλο τον πληθυσμό στον οποίο ανήκει και κατά πάσα πιθανότητα κρύβεται ο Εχθρός. Γιατί όμως τα Νήπια και όχι οι γονείς τους ή και οι γονείς τους; Διότι είναι η Απόλυτη Αθωότητα του Απόλυτου Δικαίου -του Δικαίου που δεν κάνει καμία έκπτωση στο Νόημα και το Περιεχόμενο της Ζωής του Ανθρώπου, εκείνης που αποτελεί τον αντίποδα του Αγοραίου Νοήματος και Περιεχομένου της- που απειλεί το Κτήνος και που ταυτόχρονα είναι η πιο αδύναμη από άποψη φυσικής. Η Απόλυτη Αθωότητα του Δικαίου είναι Ιδέα και ως τέτοια δεν μπορεί να καταπολεμηθεί με τα συμβατικά όπλα και τη φυσική δύναμη. Μονάχα μια άλλη Ιδέα θα μπορούσε να την καταπολεμήσει, αν υπήρχε, όμως, δεν υπάρχει. Συνεπώς το Δίκαιο του Ανθρώπου που απειλεί την Εξουσία του Κτήνους, μπορεί μονάχα είτε να διαβρωθεί διαβρώνοντας την ατομική και κοινωνική ηθική όσων θεωρούνται υπερασπιστές του, είτε να καταπολεμηθεί άμεσα και βίαια είτε και τα δύο.
Το κοινό ανάμεσα στη Σφαγή των Νηπίων και του Σταυρού πάνω στον οποίο ακούγεται το τελευταίο Τετέλεσται του Θεανθρώπου είναι ο Φόρος Αίματος στον Αγώνα κατά των Απειλών της Ζωής και της Οικοδόμησης του Νέου Νοήματος της Ζωής. Εκεί που η διαλεκτική αυτή σχέση ενοποιείται σε μια νέα σχέση, είναι η Ανάσταση η οποία επαγγέλλεται όχι το Τέλος της Βασιλείας του Κτήνους αλλά ότι ο Άνθρωπος μπορεί τελικώς, αν όχι να το νικήσει, αν όχι να το αχρηστεύσει, τουλάχιστον να το καταστήσει αδύναμο να τον απειλήσει ξανά.
Η Ανάσταση χτίζει τη Νέα Διαλεκτική της Ελπίδας, όχι ως προσμονή μα ως μια Πραγματικότητα δημιουργημένη απ’ τον Αγώνα του Ανθρώπου και στη περίπτωσή μας ως μιας Πραγματικότητας η οποία κατέβαλε βαρύ φόρο αίματος, ως εάν να θέλει να υπογραμμίσει την μεγάλη αξία της ΖΩΗΣ, όταν αυτή την τιμολογούμε όχι με αγοραία μέτρα και σταθμά αλλά με την ίδια ανεκτίμητη αξία του ίδιου του Ανθρώπου. Την Ανάσταση στο επίπεδο της Οικοδομούμενης σε Πραγματικότητα Ελπίδας, μπορούμε να τη δούμε σε κάθε ιστορικό βήμα της Ιστορίας του Ανθρώπου και της Ανθρωπότητας. Το δικό μας 1821, είναι ένα πολύ πρόχειρο παράδειγμα.