Ερωτήσεις -απαντήσεις για την Αφρικανική Πανώλη των Χοίρων

Μετά την προειδοποίηση της Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για εξάπλωση της Αφρικανικής Πανώλης των Χοίρων (ΑΠΧ), με εισαγωγή ζώων στη χώρα μας, το Reader αναζήτησε τις απαντήσεις στις πιο συχνές ερωτήσεις για νόσο των ζώων.

Τι προκαλεί την ΑΠΧ;
Ο αιτιολογικός παράγοντας της νόσου είναι ένα μεγάλος και πολύπλοκος ιός, ο ιός της αφρικανικής πανώλης των χοίρων (ASFV)
Είναι η ΑΠΧ πρόβλημα μόνο στην Αφρική;
Όχι. Το 2007, η ΑΠΧ αναφέρθηκε στη Γεωργία. Η εισαγωγή της εκεί σχετίστηκε με υπολείμματα μαγειρείων από πλοία που ήλθαν από τη Νοτιοανατολική Αφρική. Η ΑΠΧ προχώρησε γρήγορα, εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα, καθώς και στο υπόλοιπο της περιοχής του Καυκάσου (Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία) και σε μέρη της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ορισμένα κρούσματα αναφέρθηκαν πολύ κοντά στα σύνορα της ΕΕ (συμπεριλαμβανομένων ενός περιστατικού στην Ουκρανία και ενός άλλου πρόσφατα στη Λευκορωσία ), γεγονός που καθιστά τη νόσο αυτή σημαντική απειλή για την χοιροτροφία όχι μόνο της Ευρώπης αλλά και πέραν αυτής. Η νόσος περιγράφηκε για πρώτη φορά στην Κένυα, και ενδημεί στις περισσότερες χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, συμπεριλαμβανομένης και της Μαδαγασκάρης. Η πρώτη εξάπλωση της ΑΠΧ έξω από την Αφρική εμφανίστηκε στην Πορτογαλία το 1957, ως αποτέλεσμα διατροφής κάποιων χοίρων κοντά στο αεροδρόμιο της Λισσαβόνας με απορρίμματα τροφών από αεροσκάφη. Η ΑΠΧ έχει αναφερθεί σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, και ήταν ενεργός στην Ισπανία και την Πορτογαλία για περισσότερο από 3 δεκαετίες, μέχρι να εκριζωθούν με επιτυχία στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Πάντως, η ΑΠΧ υπάρχει σήμερα στη Σαρδηνία.
Συνήθως μετά από πόσο καιρό εκδηλώνεται η νόσος σε ένα ζώο από τη στιγμή προσβληθεί;
Η συνήθης περίοδος επώασης είναι 3 με 15 ημέρες. Στην οξεία μορφή της νόσου είναι 3-4 ημέρες.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Είναι μια ιδιαίτερα μεταδοτική ασθένεια που εμφανίζεται σε χοίρους όλων των ηλικιών, χωρίς προτίμηση φύλου. Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο χαρακτηριστικό (παθογνωμονικό) σύμπτωμα που μπορεί να κινήσει υποψίες παρουσίας ΑΠΧ. Η ασυνήθιστα υψηλή θνησιμότητα χοίρων σε όλες τις ηλικιακές ομάδες θα πρέπει να οδηγήσει σε ισχυρή υποψία ΑΠΧ, αν και παρόμοια συμπτώματα δίνει και η CSF (κλασική πανώλη των χοίρων).
Από τη στιγμή που εμφανιστεί, η νόσος μπορεί να λάβει τέσσερις μορφές: υπεροξεία, οξεία, υποξεία και χρόνια. Οι υπεροξείες και οξείες μορφές μπορούν να έχουν τα ακόλουθα συμπτώματα:
• αιφνίδιος θάνατος των ζώων, με λίγα συμπτώματα
• υψηλός πυρετός (40,5 – 42 °C)
• ερυθρότητα του δέρματος (ορατό μόνο σε χοίρους ανοιχτόχρωμων φυλών), συνήθως πιο εμφανές στις άκρες των αυτιών, την ουρά, στα άκρα, το κάτω μέρος του στήθους και της κοιλιάς
• μειωμένη όρεξη, νωθρότητα, κυάνωση και ασυντόνιστη κινητικότητα 24 – 48 ώρες πριν από το θάνατο
• έμετος, διάρροια (συχνά αιματηρή) και οφθαλμικό έκκριμα
• θάνατος σε 6 -13 ημέρες, ή μέχρι και σε 20 ημέρες
• αποβολές
• το ποσοστό θνησιμότητας συχνά προσεγγίζει το 100% (στους εκτρεφόμενους χοίρους)
Πώς μεταδίδεται ο ιός;
Άμεσα (μέσω επαφής μεταξύ ασθενών και υγιών ζώων) ή έμμεσα με:
• διατροφή με σκουπίδια που περιέχουν μολυσμένο χοιρινό κρέας και / ή χοίρεια προϊόντα (ο ιός της ΑΠΧ μπορεί να παραμείνει μολυσματικός για 3-6 μήνες σε μη μαγειρεμένα προϊόντα χοιρινού κρέατος)
• βιολογικούς φορείς (μαλακοί κρότωνες του γένους Ornithodoros) που παρασιτούσαν πριν σε μολυσμένους ξενιστές και
• μολυσμένα αντικείμενα (εγκαταστάσεις, οχήματα, ρούχα, …).
Πηγές του ιού είναι:
• Αίμα, ιστοί, εκκρίσεις και απεκκρίσεις των ασθενών και των νεκρών ζώων
• Ζώα που έχουν επιβιώσει από προηγούμενη μόλυνση με τον ιό
• Μαλακά τσιμπούρια του γένους Ornithodoros (αρθρόποδα, φυσικός ενδιάμεσος ξενιστής), που έχουν μολυνθεί προηγουμένως με τον ιό
• Το περιβάλλον: ο ιός μπορεί να παραμείνει στα κόπρανα χοίρων πάνω από 6-10 ημέρες, σε προϊόντα χοίρειου κρέατος για αρκετούς μήνες και στο κατεψυγμένο κρέας για πολλά χρόνια
Ποια ζώα μπορούν να μολυνθούν (φορείς);
Οι κατοικίδιοι χοίροι (Sus domesticus) και ο Ευρωπαϊκός αγριόχοιρος συνήθως εκδηλώνουν νόσο. Οι αφρικανικοί αγριόχοιροι προσβάλλονται αφανώς και δρουν ως ξενιστές του ιού στην Αφρική.
Μπορούν να εμβολιαστούν τα ζώα;
Δεν υπάρχει σήμερα διαθέσιμο εμβόλιο. Η πρόληψη (σωστά μέτρα βιοασφάλειας και υγιεινής) και ο κατάλληλος έλεγχος των πιθανών εστιών (έγκαιρη υποβολή εκθέσεων, αυστηρά μέτρα καραντίνας, άμεση θανάτωση) εξακολουθούν να αποτελούν τα καλύτερα μέτρα.
Ποια είναι η καλύτερη θεραπεία;
Δεν υπάρχει καμία διαθέσιμη θεραπεία. Επομένως, τα μέτρα βιοασφάλειας είναι ουσιαστικής σημασίας. Για παράδειγμα, αποφύγετε τη διάθεση υπολειμμάτων μαγειρείου, να χρησιμοποιείτε διαφορετικά ρούχα εργασίας, να κάνετε απομόνωση των νεοεισερχόμενων ζώων και να περιορίζετε με περίφραξη την επαφή μεταξύ των διαφόρων ομάδων ζώων.
Υπάρχουν άλλες ασθένειες που μπορεί να μοιάζουν με ΑΠΧ;
Ναι, όπως οι εξής: Κλασική πανώλη των χοίρων (CSF), αναπαραγωγικό και αναπνευστικό σύνδρομο του χοίρου (PRRS), ερυθρά, σαλμονέλωση, παστερέλλωση, στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις, λεπτοσπείρωση, δηλητηρίαση με δικουμαρόλη, λοίμωξη από κυκλοϊό, σύνδρομο δερματίτιδας και νεφροπάθειας των χοίρων (PDNS) και πολυσυστημικό σύνδρομο απίσχνασης των απογαλακτισμένων χοίρων (PMWS). Είναι απαραίτητο να σταλούν δείγματα στο εργαστήριο για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση της ΑΠΧ.
Μπορεί οι άνθρωποι να μολυνθούν με τον ιό;
Όχι.
Αν δω ένα ύποπτο κρούσμα, τι πρέπει να κάνω;
Επικοινωνήστε με τον κτηνίατρό σας και / ή τον επίσημο κρατικό κτηνίατρο στην περιοχή σας. Η αναφορά κάθε υποψίας της νόσου είναι υποχρεωτική, γι’ αυτό να καλείτε ακόμη και σε περίπτωση αμφιβολίας! Οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες θα λάβουν και να υποβάλουν μια πλήρη σειρά δειγμάτων από τα ύποπτα ζώα, και θα τα στείλουν στο εθνικό εργαστήριο αναφοράς για εξέταση, και ιδίως:
• Αίμα σε EDTA (0,5%) που λαμβάνονται κατά την έναρξη της λοίμωξης
• Δείγματα σπλήνα, λεμφαδένων, αμυγδαλών και νεφρών και ψύξη τους (4 °C)
Τι θα συμβεί αν δεν αναφέρω ένα ύποπτο περιστατικό;
Η ασθένεια μπορεί να εξαπλωθεί εύκολα σε όλα τα ζώα της εκτροφής σας και σε άλλες εκτροφές της περιοχής σας, με καταστροφικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις.
Ποιες θα είναι οι ενέργειες των κτηνιατρικών υπηρεσιών προκειμένου να ελεγχθεί το περιστατικό;
Σε περίπτωση εμφάνισης της νόσου, είναι απαραίτητο να γίνει ταχεία ευθανασία όλων των χοίρων και καταστροφή των σφαγίων, των κρεατοσκευασμάτων και απορριμάτων, σε συνδυασμό με σχολαστικό καθαρισμό και απολύμανση. Ο ιός είναι ευαίσθητος σε δωδεκυλ-θειικά άλατα και θέρμανση (60 °C, 30 λεπτά), και όχι τόσο σε σήψη, φορμαλδεΰδη και αλκαλικά απολυμαντικά. Κατάλληλα απολυμαντικά για τον ιό της ΑΠΧ περιλαμβάνουν υδροξείδιο του νατρίου (2%), καυστική σόδα (2%), απορρυπαντικά και υποκατάστατα φαινόλης, υποχλωριώδες νατρίο ή ασβεστίο (2-3% διαθέσιμο χλώριο) και οι ενώσεις ιωδίου. Τα στερεά απόβλητα πρέπει να απομακρύνονται και να θάβονται ή να καταστρέφονται πριν από την απολύμανση του μολυσμένου υλικού. Μετά την καταστροφή των ασθενών ζώων, δεν πρέπει να μπουν για τουλάχιστον 40 ημέρες νέα ζώα στις απολυμασμένες εγκαταστάσεις.
Από τον Σπύρο Κ. Κρήτα, Αναπληρωτή καθηγητή Τμήματος Κτηνιατρικής ΑΠΘ και το φυλλάδιο του προγράμματος ASFORCE της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Περισσότερες πληροφορίες στο www.asforce.org
[reader.gr]