Κύριο άρθρο του Economist
Πώς οι αλλαγές στην τεχνολογία και στη γεωπολιτική ανατροφοδοτούν την παγκόσμια απειλή
Τα τελευταία 25 χρόνια έχουν χαθεί πολλές ζωές εξαιτίας του πολέμου. Ακόμα κι αν οι εμφύλιοι και οι θρησκευτικές συγκρούσεις έπληξαν τη Συρία, την κεντρική Αφρική, το Αφγανιστάν και το Ιράκ, μια καταστροφική σύγκρουση μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων του κόσμου παρέμενε σχεδόν αδιανόητη. Όχι πια.
Την περασμένη εβδομάδα το Πεντάγωνο εξέδωσε τη νέα στρατηγική εθνικής άμυνας που τοποθετεί την Κίνα και τη Ρωσία πάνω από τους Τζιχαντιστές ως την κύρια απειλή για την Αμερική. Αυτή την εβδομάδα ο αρχηγός του γενικού επιτελείου της Βρετανίας προειδοποίησε για ρωσική επίθεση. Ακόμη και τώρα η Αμερική και η Βόρεια Κορέα είναι επικίνδυνα κοντά σε μια σύγκρουση που κινδυνεύει να παρασύρει και την Κίνα ή και να κλιμακωθεί σε παγκόσμια πυρηνική καταστροφή.
Οι ισχυρές, μακροπρόθεσμες αλλαγές στη γεωπολιτική και η εξέλιξη και ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών εξουδετερώνουν την εξαιρετική στρατιωτική κυριαρχία που η Αμερική και οι σύμμαχοί της απολάμβαναν. Συγκρούσεις, ισάξιες σε κλίμακα και ένταση με τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αποτελούν πλέον μια εύλογη πιθανότητα. Ο κόσμος δεν είναι έτοιμος.
Η θλίψη του πολέμου
Ο ορατός κίνδυνος είναι ο πόλεμος στην κορεατική χερσόνησο, ίσως και φέτος. Ο Ντόναλντ Τράμπ έχει δεσμευθεί να αποτρέψει τον Kim Jong Un, τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας, από το να μπορεί να χτυπήσει την Αμερική με βαλλιστικούς πυραύλους με πυρηνικά όπλα, μια ικανότητα που οι πρόσφατες δοκιμές υποδεικνύουν ότι μπορεί να έχει μέσα σε μήνες, αν όχι ήδη. Μεταξύ πολλών σχεδίων έκτακτης ανάγκης, το Πεντάγωνο εξετάζει ένα προληπτικό χτύπημα εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων χώρας. Παρά τη χαμηλή εμπιστοσύνη στην επιτυχία μιας τέτοιας ενέργειας, πρέπει να είναι έτοιμο να εκτελέσει τη διαταγή του προέδρου εάν τη δώσει.
Ακόμη και μια περιορισμένη επίθεση θα μπορούσε να προκαλέσει πόλεμο. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι το πυροβολικό της Β. Κορέας μπορεί να βομβαρδίσει τη Σεούλ, την πρωτεύουσα της Νότιας Κορέας, με 10.000 ριπές ανά λεπτό. Τα αεροσκάφη, τα μικρά υποβρύχια και οι κομάντος θα μπορούσαν να αναπτυχθούν με χρήση βιολογικών, χημικών και ακόμη και πυρηνικών όπλων. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι θα χάνονταν, πολλοί περισσότεροι εάν γίνει χρήση πυρηνικών.
Ο Economist έχει υποστηρίξει ότι η προοπτική μιας τέτοιας φρίκης σημαίνει ότι, αν αποτύχει η διπλωματία, η Βόρεια Κορέα θα πρέπει να περιοριστεί και να αποθαρρυνθεί. Ο κ. Trump και οι σύμβουλοί του μπορεί να έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Β. Κορέα είναι τόσο απερίσκεπτη για να προκαλέσει πυρηνικό ατύχημα, ώστε είναι προτιμότερο να διακινδυνεύσουν τον πόλεμο στην κορεατική χερσόνησο σήμερα παρά ένα πυρηνικό χτύπημα σε μια αμερικανική πόλη αύριο.
Ακόμη και αν η Κίνα παραμείνει έξω από έναν δεύτερο Κορεατικό πόλεμο, τόσο η ίδια όσο και η Ρωσία εισέρχονται σε μια φάση μεγάλου ανταγωνισμού σε ισχύ με τη Δύση. Οι φιλοδοξίες τους θα είναι ακόμη πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν απ’ ότι η Βόρεια Κορέα. Τρεις δεκαετίες πρωτόγνωρης οικονομικής ανάπτυξης έδωσαν στην Κίνα τον πλούτο να μεταμορφώσει τις ένοπλες δυνάμεις της και έδωσε στους ηγέτες της την αίσθηση ότι έφτασε η στιγμή. Η Ρωσία, παραδόξως, χρειάζεται να επιβεβαιώσει τη δύναμη της μετά από μακροπρόθεσμη παρακμή. Οι ηγέτες της έχουν δαπανήσει πολλά για να αποκαταστήσουν τη σκληρή δύναμη της Ρωσίας και είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν κινδύνους για να αποδείξουν ότι αξίζουν σεβασμό και μια θέση στο τραπέζι.
Και οι δύο χώρες έχουν επωφεληθεί από τη διεθνή τάξη που η Αμερική δημιούργησε και εγγυήθηκε. Βλέπουν όμως τους πυλώνες – τα καθολικά ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου – ως κάτι που επιβλήθηκε για να εξηγήσει την ξένη εμπλοκή και να υπονομεύσει τη δική τους νομιμότητα. Βλέπουν εαυτόν ως ρεβιζιονιστικά κράτη έτοιμα να αμφισβητήσουν το status quo και να δουν τις περιφέρειές τους ως σφαίρες επιρροής στις οποίες πρέπει να κυριαρχήσουν. Για την Κίνα, αυτή είναι η Ανατολική Ασία. Για τη Ρωσία, η Ανατολική Ευρώπη και η Κεντρική Ασία.
Ούτε η Κίνα ούτε η Ρωσία επιθυμούν μια άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση με την Αμερική που σίγουρα θα χάσουν. Αλλά χρησιμοποιούν την αυξανόμενη δύναμη τους με άλλους τρόπους, ιδίως εκμεταλλευόμενοι μια “γκρίζα ζώνη” όπου η επιθετικότητα και ο εξαναγκασμός λειτουργούν ακριβώς στο όριο που θα μπορούσε να διακινδυνεύσει μια στρατιωτική αντιπαράθεση με τη Δύση. Στην Ουκρανία, η Ρωσία έχει συνδυάσει τη δύναμη, την παραπληροφόρηση, τον κυβερνοπόλεμο και τον οικονομικό εκβιασμό με τρόπους που οι δημοκρατικές κοινωνίες δεν μπορούν να αντιγράψουν και βρίσκουν δύσκολο να αποκηρύξουν. Η Κίνα είναι πιο επιφυλακτική, αλλά έχει στο παρελθόν επιβιώσει και κατακτήσει “αβαθή” σε αμφισβητούμενα ύδατα.
Η Κίνα και η Ρωσία αξιοποίησαν τις στρατιωτικές τεχνολογίες που εφευρέθηκαν από την Αμερική, όπως χτυπήματα ακριβείας μεγάλης εμβέλειας και όπλα ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, για να αυξήσουν δραματικά το κόστος επέμβασης εναντίον τους. Και οι δύο έχουν χρησιμοποιήσει στρατηγικές ασύμμετρου πολέμου για να δημιουργήσουν δίκτυα “άρνησης πρόσβασης”. Η Κίνα επιδιώκει να απωθήσει τις αμερικανικές ναυτικές δυνάμεις μακριά στον Ειρηνικό, όπου δεν μπορούν πλέον να σχεδιάσουν με ασφάλεια την εξουσία στην Ανατολική και τη Νότια Κίνα. Η Ρωσία θέλει ο κόσμος να γνωρίζει, από την Αρκτική έως τη Μαύρη Θάλασσα, ότι έχει μεγαλύτερη πολεμική ισχύ από τους εχθρούς της – και ότι δεν θα διστάσει να τη χρησιμοποιήσει.
Εάν η Αμερική επιτρέψει στην Κίνα και τη Ρωσία να εγκαθιδρύσουν περιφερειακές ηγεμονίες, είτε συνειδητά είτε επειδή η πολιτική της είναι πολύ δυσλειτουργική για να αποφασίσει να απαντήσει, θα τους έχει δώσει το πράσινο φως για να επιδιώξουν τα συμφέροντά τους με ωμή βία. Όταν αυτό δοκιμάστηκε τελευταία, το αποτέλεσμα ήταν ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος.
Τα πυρηνικά όπλα, σε μεγάλο βαθμό μια πηγή σταθερότητας από το 1945, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο. Τα πολεμικά συστήματα τους είναι ευάλωτα σε πειρατικές κυβερνοεπιθέσεις ή στην «τύφλωση» των δορυφόρων από τους οποίους εξαρτώνται. Μια χώρα υπό μια τέτοια επίθεση θα μπορούσε να βρεθεί υπό πίεση να επιλέξει μεταξύ της απώλειας του ελέγχου των πυρηνικών όπλων ή της χρήσης τους.
Ακροπόλεις ματαιοδοξίας
Τι πρέπει να κάνει η Αμερική; Σχεδόν 20 χρόνια στρατηγικής ολίσθησης έχουν πέσει στα χέρια της Ρωσίας και της Κίνας. Οι ανεπιτυχείς πόλεμοι του Τζωρτζ Μπους ήταν ένας περισπασμός για να αναζητηθεί στο εσωτερικό στήριξη για τον παγκόσμιο ρόλο της Αμερικής. Ο Μπαράκ Ομπάμα ακολούθησε μια εξωτερική πολιτική περιορισμού και ήταν ανοικτά επιφυλακτικός όσον αφορά την άσκηση σκληρής εξουσίας. Σήμερα, ο κ. Trump λέει ότι θέλει να κάνει και πάλι την Αμερική μεγάλη, αλλά το κάνει ακριβώς με λάθος τρόπο. Αποφεύγει τις πολύπλευρες οργανώσεις, αντιμετωπίζει τις συμμαχίες ως ανεπιθύμητες αποσκευές και θαυμάζει ανοιχτά τους αυταρχικούς ηγέτες των αντιπάλων της Αμερικής. Είναι σαν ο κ. Trump να επιδιώκει να εγκαταλείψει η Αμερική την υπεράσπιση του συστήματος που δημιούργησε και να μετατραπεί όπως η Ρωσία και η Κίνα, σε άλλη μια εύθυμη ρεβιζιονιστική εξουσία.
Η Αμερική πρέπει να δεχτεί ότι είναι ο πρωταρχικός δικαιούχος του διεθνούς συστήματος και ότι είναι η μόνη δύναμη με την ικανότητα και τους πόρους να την προστατεύσει από τους συνεχείς κινδύνους. Η δύναμη της επίμονης και συνεπούς διπλωματίας είναι ζωτικής σημασίας, αλλά πρέπει να συνοδευτεί από τη επιβολή της σκληρής δύναμης που σέβονται η Κίνα και η Ρωσία. Η Αμερική διατηρεί άφθονη σκληρή δύναμη, αλλά χάνει γρήγορα την αιχμή της στρατιωτικής τεχνολογίας που ενέπνεε εμπιστοσύνη στους συμμάχους της και φοβόταν οι εχθροί της.
Για να συνοδεύσει με τη διπλωματία της, η Αμερική πρέπει να επενδύσει σε νέα συστήματα βασισμένα στη ρομποτική, την τεχνητή νοημοσύνη, τα μεγάλα δεδομένα (big data) και τα όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας. Ο Ομπάμα συνειδητοποίησε με καθυστέρηση ότι η Αμερική χρειαζόταν μια συντονισμένη προσπάθεια να ανακτήσει την τεχνολογική της πρωτοπορία, αλλά κανείς δεν εγγυάται ότι θα είναι η πρώτη που θα καινοτομήσει. Ο κ. Trump και οι διάδοχοί του πρέπει να διπλασιάσουν την προσπάθεια τους.
The best guarantor of world peace is a strong America. Fortunately, it still enjoys advantages. It has rich and capable allies, still by far the world’s most powerful armed forces, unrivalled war-fighting experience, the best systems engineers and the world’s leading tech firms. Yet those advantages could all too easily be squandered. Without America’s commitment to the international order and the hard power to defend it against determined and able challengers, the dangers will grow. If they do, the future of war could be closer than you think.
Ο καλύτερος εγγυητής της παγκόσμιας ειρήνης είναι μια ισχυρή Αμερική. Ευτυχώς, εξακολουθεί να έχει πλεονεκτήματα. Έχει πλούσιους και ικανούς συμμάχους, ακόμα με διαφορά τις πιο ισχυρές ένοπλες δυνάμεις του κόσμου, την απαράμιλλη εμπειρία του πολέμου, τους καλύτερους μηχανικούς συστημάτων και τις κορυφαίες εταιρείες τεχνολογίας παγκοσμίως. Ωστόσο, αυτά τα πλεονεκτήματα θα μπορούσαν πολύ εύκολα να σπαταληθούν. Χωρίς τη δέσμευση της Αμερικής στη διεθνή τάξη και την επιβολή της δύναμης για να την υπερασπιστεί ενάντια σε αποφασισμένους και ικανούς αμφισβητίες, οι κίνδυνοι θα αυξηθούν. Αν το κάνουν, ένας μελλοντικός πόλεμος μπορεί να είναι πιο κοντά από ότι νομίζουμε.
Μετάφραση από Economist
infiltr8or