Ιστορίες πειρατείας από τα Ομηρικά Έπη έως και τα χρόνια του Μπαρμπαρόσα στο Αιγαίο

Άγνωστες ιστορίες πειρατείας από τα Ομηρικά Έπη έως και τα χρόνια του Μπαρμπαρόσα στο Αιγαίο – Η ιστορία της πειρατείας, η οποία άρχισε σχεδόν ταυτόχρονα με τη ναυτιλία και το εμπόριο.

Η εκπομπή “Μηχανή του Χρόνου” καταγράφει τους πιο δραστήριους λήσταρχους των θαλασσών και τα χτυπήματά τους, τις απαγωγές και τις ομηρίες, που είχαν σκοπό να εισπράξουν λύτρα για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων. Ένα από το πιο διάσημα θύματα των πειρατών στα νερά του Αιγαίου υπήρξε o Ιούλιος Καίσαρας.
Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος για την πειρατεία, η «Μηχανή του χρόνου» ξεκινά με την άγνωστη ναυτική περιπέτεια του Ομηρικού Οδυσσέα, περιγράφει την άλωση της Θεσσαλονίκης από τον εξισλαμισμένο πειρατή Λέοντα Τριπολίτη και καταλήγει στον αδίστακτο Μπαρμπαρόσα που ερήμωσε τα νησιά του Αιγαίου και πέτυχε να γίνει αρχιναύαρχος του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή.
Η εκπομπή εξηγεί με παραδείγματα τη διαφορά μεταξύ πειρατή και κουρσάρου και παρουσιάζει τους Ιωαννίτες Ιππότες που χρησιμοποίησαν τη θρησκεία ως πρόσχημα για να μπορούν να χτυπούν αντίπαλα πλοία και να λεηλατούν τα εμπορεύματα.
https://dailymotion.com/video/x58wvjt?autoPlay=1
Στην εκπομπή μιλούν οι ιστορικοί Αλεξάνδρα Κραντονέλλη, Σωτήρης Μετεβέλης, Δημήτρης Μπελέζος, Ηλίας Κολοβός και David J. Starkey από το Πανεπιστήμιο του Χαλ, η καθηγήτρια Ναυτιλιακής Ιστορίας Τζελίνα Χαρλαύτη, η Διευθύντρια του Μουσείου Ύδρας Ντίνα Αδαμοπούλου, ο ερευνητής Λεωνίδας Γουργουρίνης, ο δημοσιογράφος Ιωάννης Θεοδωράτος, οι συγγραφείς Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου και Κατερίνα Καριζώνη, ο Κυριάκος Σάσσαρης, η λέκτορας Νομικής Πανεπιστημίου Μάλτας Joan Abela και ο αναπληρωτής καθηγητής ΕΜΠ Νίκος Μπελαβίλας.
Η Ιστορία της Πειρατείας 2ο μέρος ~ Οι Έλληνες κουρσάροι του Αιγαίου
Τις ανεξερεύνητες ιστορίες των Ελλήνων πειρατών και κουρσάρων από τις αρχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι και τη σύσταση του ελληνικού κράτους, παρουσιάζει η «Μηχανή του χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο. Η εκπομπή στο δεύτερο μέρος της έρευνας για την πειρατεία στο Αιγαίο ξεκινά από τις αρχές του 17ου αιώνα.
https://youtu.be/kyKRolGbBqM
Αρκετοί Έλληνες την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, λόγω της οικονομικής ανέχειας, έγιναν ληστές των θαλασσών. Η πειρατεία επηρέασε σε σημαντικό βαθμό τη δόμηση των παράλιων οικισμών και έβαλε σε δοκιμασία τις τοπικές οικονομίες. Οι Μανιάτες πρωταγωνίστησαν αρχικά ως πειρατές της στεριάς και έγιναν γνωστοί ως «κακαβούληδες». Προκαλούσαν με διάφορα τεχνάσματα ναυάγια και λεηλατούσαν τα εμπορεύματα. Διάσημος πειρατής της Μάνης ήταν ο μονόφθαλμος Σάσσαρης, του οποίου η ιστορία τραγουδιέται μέχρι σήμερα, στο μοιρολόι του κουρσάρου.
Στις Κυκλάδες υπήρχαν μερικά από τα πιο γνωστά αραξοβόλια των πειρατών. Τους χειμερινούς μήνες οι πειρατές διασκέδαζαν εκεί και αρκετοί έκαναν οικογένειες. Ο πειρατής που απέκτησε τη μεγαλύτερη φήμη ήταν ο Ιωάννης Κάψης, που παντρεύτηκε την αγαπημένη του στη Μήλο και αυτοανακηρύχτηκε βασιλιάς του νησιού. Η εκπομπή εξηγεί τα δυσδιάκριτα όρια ανάμεσα στην πειρατεία και τον κούρσο, δηλαδή τις νόμιμες επιδρομές κατά αντίπαλων πλοίων.
Ο Λάμπρος Κατσώνης για παράδειγμα, όσο χτυπούσε οθωμανικά πλοία υπό τη ρωσική σημαία ήταν νόμιμος, αλλά όταν έχασε την αναγνώριση της Ρωσίας, έγινε πειρατής. Η «Μηχανή του χρόνου» παρουσιάζει τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξαν αρκετοί Έλληνες πειρατές στην Επανάσταση του 1821. Ο Κολοκοτρώνης, όπως και άλλοι γνωστοί αγωνιστές του ’21, υπήρξαν στα νιάτα τους πειρατές. Η πολεμική εμπειρία που απέκτησαν συνέβαλε τα μέγιστα στην επιτυχή έκβαση του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα.
Η έρευνα αναδεικνύει τον καθοριστικό ρόλο του Ιωάννη Καποδίστρια και του ναύαρχου Ανδρέα Μιαούλη στην εξάλειψη της πειρατείας με τη σύσταση του ελληνικού κράτους. Σύμφωνα με αρκετούς ιστορικούς, η συγκεκριμένη απόφαση του κυβερνήτη, δεν ήταν μόνο το κύκνειο άσμα για την πειρατεία αλλά και για τον ίδιο.
Στην εκπομπή μιλούν οι ιστορικοί Αλεξάνδρα Κραντονέλλη, Σωτήρης Μετεβέλης, Δημήτρης Μπελέζος, Ηλίας Κολοβός και David J. Starkey από το Πανεπιστήμιο του Χαλ. Μιλούν ακόμα, η λέκτορας Νομικής του Πανεπιστημίου Μάλτας Joan Abela, ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας Εmrah Saga Gurkan, ο καθηγητής του ΕΜΠ Νίκος Μπελαβίλας, η καθηγήτρια Ναυτιλιακής Ιστορίας Τζελίνα Χαρλαύτη και η διευθύντρια του Μουσείου Ύδρας Ντίνα Αδαμοπούλου.
Επίσης, συμμετέχουν ο μικροναυπηγιστής Ευάγγελος Γρυπιώτης, ο ερευνητής Λεωνίδας Γουργουρίνης, ο δημοσιογράφος Ιωάννης Θεοδωράτος, οι συγγραφείς Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου και Κατερίνα Καριζώνη, ο κάτοικος Μάνης Κυριάκος Σάσσαρης και ο κάτοικος Μήλου Θοδωρής Κοπακάκης.