του Burak Bekdil, Gatestone Institute
Τα γεγονότα των τελευταίων δύο εβδομάδων φαίνεται να επιβεβαιώνουν ότι οι φιλοδοξίες του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για να ηγηθεί η Τουρκία μιας μουσουλμανικής κοινότητας δεν είναι ευπρόσδεκτες στον αραβικό κόσμο. Αυτό το αναδυόμενο χάσμα μεταξύ των σουνιτών ισλαμιστών – της Τουρκίας, της Σαουδικής Αραβίας και άλλων – είναι σημαντικό για τη Δύση.
Στην Τουρκία, επικρατεί μια εθνικιστική υστερία. Μοιάζει σαν ένας εθνικός ανταγωνισμός πατριωτισμού να έχει κατακτήσει την τουρκική φαντασία. Οι κραυγές του μαρτυρίου και της τζιχάντ ακούγονται σε όλη τη χώρα και από αυτές τις ιαχές του θανάτου δεν εξαιρούνται ούτε τα παιδιά. Υπάρχει μια ιστορία πίσω από αυτή την τζιχαντιστική ευφορία.
Το 2016, η Γενική Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας (Diyanet), η άρχουσα θρησκευτική αρχή στη χώρα, εξέδωσε παιδικά κωμικά βιβλία, διδάσκοντας στα παιδιά της χώρας πόσο ένδοξο είναι να γίνει κάποιος μάρτυρας του ισλάμ. Μια γελοιογραφία παρουσιάζει το διάλογο μεταξύ ενός πατέρα και του γιου του. «Πόσο θαυμάσιο είναι να γίνεις μάρτυρας», λέει ο πατέρας. Δεν πείθει, ο γιος ρωτάει: «Θα ήθελε κανείς να γίνει μάρτυρας;» “Ναι” ο πατέρας απαντά, “κάποιος θα ήθελε. Ποιος δεν θέλει να κερδίσει τον ουρανό;”.
Οι μαθητές, συμπεριλαμβανομένων των νηπιαγωγών, έχουν κληθεί να διεξάγουν στρατιωτικές πορείες και να απαγγέλλουν εθνικιστικά ποιήματα στα σχολεία. Ορισμένα κρατικά σχολεία έχουν αντικαταστήσει τα κουδούνια με οθωμανικές στρατιωτικές παρελάσεις.
Σε πρόσφατη πολιτική επίδειξη, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε συνέδριο του κόμματος του, είδε ένα κλαμμένο εξάχρονο κορίτσι με στρατιωτική στολή. Την ανέβασε στη σκηνή για να της πει ότι εάν πέθαινε ως μάρτυρας, το φέρετρο της θα καλυπτόταν με την τουρκική σημαία που είχε στην τσέπη της. “Είστε έτοιμοι για οτιδήποτε, έτσι δεν είναι;” Ρώτησε ο Ερντογάν. Το τρομοκρατημένο παιδί, τρομοκρατημένο ψέλλισε ένα “ναι” ξεσπώντας σε λυγμούς.
Ο ισλαμικός μιλιταρισμός του Ερντογάν, σε ένα έθνος που έχασε μια αυτοκρατορία πριν από έναν αιώνα, εξακολουθεί να βρίσκει εκατομμύρια οπαδούς. Σε άλλο συνέδριο στις 11 Μαρτίου, χίλιες οπαδοί με μπλέ μπερέδες κομάντο χαιρετούσαν τον Ερντογάν. Ο Πρόεδρος μίλησε για την απώλεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: “Η γη μας (της Τουρκίας) είναι 780.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και καταλήξαμε στα 18 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα”. “Πήγαινε μας στην Αφρίν”, είπε το πλήθος στον Ερντογάν, αναφερόμενο στον κουρδικό διωγμό στη βόρεια Συρία, που τώρα είναι ο στόχος μιας κακής στρατιωτικής στρατιωτικής εκστρατείας.
Ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ισμαήλ Καχραμάν, ένας από τους παλαιότερους πολιτικούς συμμάχους του Ερντογάν, είχε εξαγγείλει τζιχάντ ενάντια στους Κούρδους της Συρίας. «Χωρίς τζιχάντ, δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος», δήλωσε ο Καχράμαν στις 29 Ιανουαρίου, εννέα ημέρες μετά την έναρξη της επιχείρησης “Κλάδος Ελαίας”. Προφανώς για τους εξτρεμιστές μουσουλμάνους της Τουρκίας, πρόκειται για πόλεμο ανάμεσα σε «εμάς τους καλούς μουσουλμάνους» και τους «άπιστους».
Εντούτοις, η Μέση Ανατολή είναι πιο περίπλοκη από οτι πιστεύει ο Ερντογάν. Η ισχυρή ισλαμική ιδεολογία του Ερντογάν τον ώθησε να αντιστρέψει τα επικρατούμενα αντιαραβικά στερεότυπα στην τουρκική κοινωνία. Ενώ οι Άραβες είναι περήφανοι για την επανάστασή τους κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε συμμαχία με τις Δυτικές δυνάμεις στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Ερντογάν ισχυρίστηκε ότι «το γεγονός ότι οι Άραβες μας μαχαίρωσαν στην πλάτη είναι ψέμα». Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική από αυτή που θέλει να πιστεύει ο Ερντογάν.
Πρώτον, η Τουρκία διεξάγει μια στρατιωτική εκστρατεία στην Αραβική Συρία στοχεύοντας σε Κούρδους μουσουλμάνους που ισχυρίζεται ότι είναι τρομοκράτες. Ο Ερντογάν έχει υποσχεθεί ότι μετά τη Συρία, η στρατιωτική εκστρατεία θα στοχεύσει στο βόρειο Ιράκ.
Στο μεταξύ, οι “Άραβες φίλοι” του Ερντογάν δείχνουν σημάδια εχθρότητας, το ένα μετά το άλλο. Εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου, οι αιγυπτιακές αρχές αναθεωρούν τα ονόματα των οδών στο Κάιρο ενόψει εκκλήσεων για αλλαγή ονομασίας σε ιστορικά οθωμανικά τοπωνύμια. Η κίνηση έλαβε χώρα αφού ένας Αιγύπτιος ακαδημαϊκός αποκάλεσε τους Οθωμανούς κυβερνήτες “αποικιστές” και κατόπιν της μετονομασίας ενός δρόμου που έφερε το όνομα του Οθωμανού σουλτάνο Selim I. Ο αναπληρωτής κυβερνήτης του Καΐρου, Μοχάμεντ Αϊμάν, δήλωσε: “Είναι εντελώς παράλογο να ονομάζονται οι δρόμοι μας με οθωμανικά ονόματα όταν η χώρα μας έχει ανθρώπους που αξίζουν αυτή την τιμή πολύ περισσότερο”. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι πρωτοβουλίες δημόσιων και κοινωνικών μέσων ενημέρωσης στην Αίγυπτο άρχισαν να καλούν τους καταναλωτές να σταματήσουν να αγοράζουν τουρκικά προϊόντα.
Στις αρχές Μαρτίου, το μεγαλύτερο ιδιωτικό δίκτυο μέσων ενημέρωσης στη Μέση Ανατολή που εδρεύει στο Ντουμπάι, MBC, αποφάσισε να απαγορεύσει τις δημοφιλείς τουρκικές τηλεοπτικές σειρές από όλα τα κανάλια.
Το αραβικό χτύπημα στο τουρκικό δράμα είχε εξήγηση. Ο βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας, Mohammed bin Salman bin Abdulaziz Al Saud, δημιούργησε έναν νέο «άξονα του κακού» που προσδιορίζει τους τρεις πρώτους εχθρούς της χώρας: το Ιράν, την Τουρκία και τις ομάδες ισλαμιστών μαχητών, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, οι οποίες αγκαλιάζουν τον Ερντογάν. Ο Σαλμάν είναι τώρα ο κορυφαίος διπλωμάτης του Βασιλείου, υπουργός Άμυνας και κληρονόμος στο στέμμα.
Όλα αυτά είχαν απήχηση και στον Περσικό Κόλπο. Ένας ανώτερος αξιωματούχος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων δήλωσε ότι η πολιτική της Τουρκίας προς τα γειτονικά αραβικά κράτη δεν ήταν λογική και ενημέρωσε την Άγκυρα για το σεβασμό της κυριαρχίας τους. Ο ΥΠΕΞ κ. Anwar Gargash έγραψε στο Tweeter:
«Δεν είναι μυστικό ότι οι αραβοτουρκικές σχέσεις δεν βρίσκονται στην καλύτερη κατάσταση τους. Για να επιστρέψουμε στην ισορροπία, η Άγκυρα πρέπει να σεβαστεί την αραβική κυριαρχία και να ασχοληθεί με τους γείτονές της με σοφία και ορθολογισμό».
Υπάρχουν πολλά δεδομένα που ο Ερντογάν θα πρέπει να λάβει υπόψη εάν θέλει να απολαύσει τις ψεύτικες σχέσεις αγάπης του με τους αραβικούς γείτονές του. Αλλά οι φιλοδοξία του να καταστήσει την Τουρκία αρχηγό μιας μουσουλμανικής κοινότητας φαίνεται να τον έχει τυφλώσει. Δυστυχώς, υπάρχουν λίγες ενδείξεις ότι θα υιοθετήσει τη λογική αντί για τον περιφερειακό εκφοβισμό.
Συγκρίνοντας τον Ερντογάν με το δικτάτορα του Πακιστάν μεταξύ 1978 και 1988 Μουχάμαντ Ζία-Ουλ-Χακ (Zia ul-Haq), ο Χουσεΐν Χακκάι, πρώην πρεσβευτής του Πακιστάν στην Ουάσινγκτον, δήλωσε:
“Ο Ερντογάν ακολούθησε την Πακιστανική φόρμουλα μίξης του σκληρού εθνικισμού με τη θρησκεία. Ο Ζία επέβαλε ισλαμικούς νόμους με διάταγμα, τροποποίησε το σύνταγμα, περιθωριοποίησε τους κοσμικούς μελετητές και ηγέτες και δημιούργησε θεσμούς για τον εξισλαμισμό που θα επιζούσαν μετά από αυτόν. Ο Ερντογάν επιχειρεί να κάνει το ίδιο στην Τουρκία.”
* Ο Burak Bekdil, ένας από τους κορυφαίους δημοσιογράφους της Τουρκίας, πρόσφατα απολύθηκε από την κορυφαία εφημερίδα της Τουρκίας μετά από 29 χρόνια, γιατί έγραψε για λογαριασμό του Gatestone Institute τι συνέβαινε στην Τουρκία. Είναι μέλος του Φόρουμ της Μέσης Ανατολής.
Απόδοση-Μετάφραση: infiltr8or