Καφεΐνη και υγεία: Τι πρέπει να ξέρετε

Η καφεΐνη είναι φυσική ουσία που περιέχεται σε πολλά φυτά. Υπάρχει σε περισσότερα από 60 διαφορετικά είδη φυτών. Περιέχεται στα φύλλα, στους κόκκους ή στα φρούτα που παράγουν τα φυτά αυτά. Η καφεΐνη μπορεί επίσης να κατασκευαστεί με χημική σύνθεση και χρησιμοποιείται ως προσθετικό σε τρόφιμα, ροφήματα, ποτά και αναψυκτικά. Ο καφές, το τσάι, η σοκολάτα, το κακάο και πολλά αναψυκτικά (τύπου κόλα και άλλα) περιέχουν καφεΐνη.

Η καφεΐνη χρησιμοποιείται και καταναλώνεται ευρέως. Σε πολλά φάρμακα, που αγοράζονται χωρίς συνταγή υπάρχει καφεΐνη.
Περιέχεται σε φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση του πόνου (αναλγητικά), κατασταλτικά της όρεξης και σε φάρμακα εναντίον του κρυολογήματος.
Υπάρχουν διαθέσιμα στο εμπόριο τρόφιμα, ποτά και ροφήματα τα οποία ενώ κανονικά περιέχουν καφεΐνη, αυτή αφαιρείται με ειδική χημική επεξεργασία (αποκαφεϊνωση, ντεκαφεϊνε, decaffeination).
Ποιες είναι οι ιδιότητες της καφεΐνης;
Η καφεΐνη έχει σημαντικές ιδιότητες, που επηρεάζουν διάφορα συστήματα του οργανισμού. Επηρεάζει τον εγκέφαλο και είναι στην ουσία ένα διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι σε μέτριες δόσεις βελτιώνει τη μνήμη.
Η καφεΐνη επιδρά και στο ουροποιητικό σύστημα. Έχει διουρητική ιδιότητα. Θεωρείται, ότι σε ψηλές δόσεις λόγω της αυξημένης διούρησης μπορεί να προκαλεί αφυδάτωση. Για το λόγο αυτό όσοι πίνουν ροφήματα ή ποτά με ψηλές συγκεντρώσεις καφεΐνης θα πρέπει να παίρνουν και άφθονο νερό.
Επίσης η καφεΐνη μπορεί να προκαλεί μείωση της όρεξης.
Η καφεΐνη μετά από την εισδοχή της στο πεπτικό σύστημα απορροφάται και διανέμεται στον οργανισμό πολύ γρήγορα. Αφού εισέλθει και δράσει σε διάφορα όργανα, δεν παραμένει ούτε αποθηκεύεται στον οργανισμό, αλλά αποβάλλεται μετά από μερικές ώρες.
Η ευαισθησία του κάθε ατόμου στην καφεΐνη είναι διαφορετική. Αυτό σημαίνει, ότι για τον καθένα είναι διαφορετική η ποσότητα που χρειάζεται για να προκαλέσει θετικά αποτελέσματα στην αρχή και στη συνέχεια να δημιουργήσει ανεπιθύμητες παρενέργειες.
Η καφεΐνη χρησιμοποιείται για θεραπεία διαφόρων ειδών πονοκεφάλων, της ημικρανίας και των πονοκεφάλων τάσης.
Επίσης η καφεΐνη ανακουφίζει για σύντομο χρονικό διάστημα από την κούραση και τη νύστα.
Σύμφωνα με ορισμένα δεδομένα οι ψηλές δόσεις καφεΐνης πιθανόν να έχουν αντίθετο αποτέλεσμα και να προκαλούν πονοκέφαλο.
Επίσης στις ψηλές δόσεις είναι δυνατόν να προκαλεί παροδικά αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Επιπρόσθετα ορισμένοι γιατροί δεν συστήνουν στους ασθενείς με προβλήματα του ρυθμού της καρδίας να παίρνουν καφεΐνη λόγω κινδύνου αρρυθμιών.
Συμβουλές για τη σωστή χρήση της καφεΐνης
Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν χρειάζεται την καφεΐνη στη διατροφή. Ωστόσο η πρόσληψη μέτριων ποσοτήτων καφεΐνης δεν συσχετίζεται με οποιονδήποτε κίνδυνο για την υγεία.
Είναι καλό να γνωρίζετε τη συνήθη περιεκτικότητα ορισμένων κοινών ροφημάτων σε καφεΐνη. Ένα φλιτζάνι των πιο κάτω ροφημάτων περιέχει:
Καφές φίλτρου: 80 έως 115 mg
Στιγμιαίος καφές: 65 mg
Μαύρο τσάι: 40 έως 60 mg
Κακάο: 4 mg
Τενεκεδάκι αναψυκτικού (τύπου κόκα-κόλα): 35 έως 60 mg.
Οι ειδικοί θεωρούν ότι 250 mg καφεΐνης ημερησίως είναι μια μέτρια ποσότητα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Περισσότερα από 315 mg καφεΐνης ημερησίως θεωρούνται υπερβολική ποσότητα.
Επιτρέπεται στα παιδιά η καφεΐνη;
Στα παιδιά η καφεΐνη είναι καλό να αποφεύγεται.
Παρά το γεγονός ότι η μέτρια κατανάλωση καφέ στα παιδιά δεν δημιουργεί κινδύνους, εντούτοις συστήνεται προσοχή στο θέμα αυτό διότι μπορεί να επηρεάσει τη διατροφή τους.
Μπορεί για παράδειγμα αντί να παίρνουν ροφήματα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά όπως χυμούς και γάλα, να τα αντικαθιστούν με καφεϊνούχα ποτά. Παράλληλα επειδή η καφεΐνη έχει και ανορεξιογόνο δράση, μπορεί να επηρεάσει την όρεξή τους και να τη μειώσει.
Επιπρόσθετα στα παιδιά, που είναι πολύ ζωηρά ή που παρουσιάζουν υπερκινητικότητα, η καφεΐνη δεν πρέπει να δίνεται, διότι προκαλεί διέγερση.
Στην ουσία η καφεΐνη μπορεί να αποκλεισθεί πλήρως από τη διατροφή του παιδιού δεδομένου ότι δεν έχει καμιά θρεπτική ιδιότητα.
Παρενέργειες της καφεΐνης
Πολλοί γιατροί συστήνουν στις έγκυες γυναίκες, σε άτομα με στεφανιαία νόσο και σε αυτούς με έλκος στο στομάχι να αποφεύγουν την καφεΐνη.
Επίσης η καφεΐνη αλληλεπιδρά με άλλα φάρμακα και για αυτό είναι καλό, ο θεράπων ιατρός να ενημερώνεται ότι ο ασθενής παίρνει με οποιοδήποτε τρόπο καφεΐνη.
Η μέτρια χρήση της καφεΐνης δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στη υγεία.
Σε υπερβολικές δόσεις όμως μπορεί να προκαλεί ταχυκαρδία, παροδική αύξηση της αρτηριακής πίεσης, υπερβολική διούρηση, ναυτία και εμετούς, εντερικές διαταραχές, νευρικότητα και ανησυχία, άγχος και αγωνία, κατάθλιψη, τρεμούλιασμα και αϋπνία.
Ορισμένοι πιστεύουν ότι η χορήγηση καφεΐνης, σε άτομα που έχουν πάρει υπερβολικές ποσότητες αλκοόλης, μπορεί να τους συνεφέρει. Αυτό δεν είναι αληθές και η καφεΐνη δεν είναι αντίδοτο της αλκοόλης.
Να σημειωθεί επίσης ότι η απόσυρση της καφεΐνης από τη διατροφή κάποιου ο οποίος έπαιρνε υπερβολικές ποσότητες, πιθανόν να προκαλέσει προβλήματα.
Η απότομη στέρηση καφεΐνης προκαλεί πονοκεφάλους, ζαλάδες, νύστα, ευερεθιστότητα, ναυτία και εμετούς.
Για τους λόγους αυτούς η απόσυρση της καφεΐνης θα πρέπει να γίνεται σταδιακά για να αποφεύγεται το σύνδρομο στέρησης.
[medlook.net]