Πολυνομοσχέδιο: Πόροι 8 δισ. ευρώ για φορολογικές και κοινωνικές παρεμβάσεις!

Δημοσιονομικός χώρος 8 δισ. ευρώ, που θα χρησιμοποιηθούν για στοχευμένες φορολογικές και κοινωνικές παρεμβάσεις την περίοδο 2018-2022, προβλέπεται στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα που κατατέθηκε στη Βουλή μαζί με το πολυνομοσχέδιο που περιλαμβάνει τα προαπαιτούμενα της τέταρτης αξιολόγησης.
του Σωτήρη Καψώχα
Το νομοσχέδιο έλαβε τη «βούλα» του Euroworking Group που συνεδρίασε στο Παρίσι, ενώ η κυβέρνηση δεσμεύτηκε για την ψήφισή του στις 14 Ιουνίου, προκειμένου από την επομένη να αρχίσει η μετάφραση-αποτίμηση από την Κομισιόν και τους υπόλοιπους πιστωτές (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας).
Παράλληλα, θα πρέπει να «τρέξουν» και οι παρεμβάσεις που δεν απαιτούν νομοθετική ρύθμιση, με στόχο να επιτευχθεί η πολιτική συμφωνία για την ομαλή ολοκλήρωση της τέταρτης αξιολόγησης στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου. Οπως έκανε γνωστό ο πρόεδρος της Βουλής, Νίκος Βούτσης, μετά τη Διάσκεψη των Προέδρων, το νομοσχέδιο-μαμούθ θα πρέπει να έχει ψηφιστεί και να έχει δημοσιευτεί στο ΦΕΚ με ημερομηνία 14 Ιουνίου ώστε να μην υπάρχει πρόβλημα στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου. Σημειωτέον ότι αναμένεται να ψηφιστεί με ονομαστική ηλεκτρονική ψηφοφορία.
Το Μεσοπρόθεσμο
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει και τον Μεσοπρόθεσμο Προϋπολογισμό 2019-2022, ο οποίος βασίζεται, σύμφωνα με το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, σε μέσο ρυθμό ανάπτυξης 2,16% για την περίοδο 2018-2022. Αναθεωρεί τον στόχο του ΑΕΠ για το 2018 από 2,3% (εκτίμηση Μαρτίου) σε 2% και προβλέπει επιτάχυνση αρχικά της ανάπτυξης στο 2,4% το 2019 και σταδιακή επιβράδυνση στη συνέχεια, προς άνοδο μόλις κατά 1,8% το 2022. Εκτιμά ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα θα ξεπεράσουν κατά πολύ τον μνημονιακό στόχο του 3,5% του ΑΕΠ, φτάνοντας έως το 5,19% του ΑΕΠ το 2022. Προβλέπει επίσης ότι η ανεργία θα επιβραδυνθεί στο 14,3% από 19,9% το 2018, όπως και έσοδα 86,8 δισ. ευρώ φέτος, 86,16 δισ. ευρώ το 2019 και 91,63 δισ. ευρώ το 2022 (θα αυξηθούν, δηλαδή, κατά 5,5 δισ. ευρώ την τετραετία 2019-2022). Αναμένεται δε μέση άνοδος των εισπράξεων άμεσων φόρων της τάξης του 3,9% μεταξύ 2018 και 2022 και μεταβολή των εισπράξεων έμμεσων φόρων με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 1,3%. Η μεγαλύτερη άνοδος στους άμεσους φόρους συνδέεται με τη μείωση του αφορολόγητου ορίου.
Φορολογικές διορθωτικές ρυθμίσεις
Πληθώρα διορθωτικών φορορυθμίσεων περιλαμβάνει το πολυνομοσχέδιο, το οποίο κατατέθηκε χωρίς τις διατάξεις που αλλάζουν τον ΕΝΦΙΑ, μια και θα υπάρξει ξεχωριστή τροπολογία τις επόμενες μέρες. Προ ημερών, ο υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος, ενημερώνοντας την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, είπε ότι οι αλλαγές στις αντικειμενικές δεν θα μεταβάλουν τον λογαριασμό του ΕΝΦΙΑ για το 67% των υπόχρεων.
Ενα ποσοστό της τάξης του 15% θα κληθεί να πληρώσει περισσότερα. Εξ αυτών, οι ιδιοκτήτες ακινήτων σε λαϊκές περιοχές στις οποίες θα αυξηθούν οι αντικειμενικές τιμές θα πρέπει να πληρώνουν έως 20 ευρώ περισσότερο τον χρόνο, με τον λογαριασμό να είναι πιο «βαρύς» για τις τουριστικές περιοχές, ενώ το 18% των ιδιοκτητών ακινήτων θα δει μειωμένο λογαριασμό από τον φόρο.
Κατά τα λοιπά, στο πολυνομοσχέδιο προβλέπονται διατάξεις οι οποίες αφορούν:
1. Πωλήσεις μετοχών: Φυσικά πρόσωπα τα οποία προχωρούν σε τρεις ή περισσότερες αγοραπωλησίες μετοχών στη διάρκεια ενός έτους δεν θα θεωρείται ότι γι’ αυτές τις πράξεις αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.
2. Καπνικά: Ορίζεται ότι οι εταιρείες παραγωγής καπνικών προϊόντων έχουν αντικειμενική ευθύνη στην περίπτωση που εντοπιστεί παρτίδα λαθραίων τσιγάρων άνω των 50.000 τεμαχίων. Το Δημόσιο θα θεωρεί αυταπόδεικτο στοιχείο τη συμμετοχή τους στο λαθρεμπόριο.
3. Φορολογική κατοικία: Επέρχονται διορθώσεις στρεβλώσεων αναφορικά με την αποφυγή διπλής φορολόγησης, με σαφέστερο προσδιορισμό της έννοιας της φορολογικής κατοικίας.
4. Χρηματοδοτική μίσθωση: Εναρμόνιση κανόνων με τα λογιστικά πρότυπα για την αντιμετώπιση προβλημάτων.
5. Φοροκίνητρα για ξένες παραγωγές: Τα φορολογικά κίνητρα που ισχύουν σήμερα για ξένες παραγωγές μεγάλου μήκους που προβάλλονται σε αίθουσες επεκτείνονται σε όλες τις ξένες παραγωγές οπτικοακουστικών μέσων.
6. Συνδεδεμένες επιχειρήσεις: Μέτρα για την πάταξη του φαινομένου υπερτιμολογήσεων – υποτιμολογήσεων μεταξύ συνδεδεμένων επιχειρήσεων.
7. Επιχειρηματικές δαπάνες: Επέρχονται διορθώσεις στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος αναφορικά με τον κατάλογο των μη εκπιπτομένων επιχειρηματικών δαπανών.
Επιχειρηματικά δάνεια
Με συνοπτικές διαδικασίες θα πωλούνται πλέον τα μη εξυπηρετούμενα επιχειρηματικά δάνεια στα funds, σύμφωνα με σχετική πρόβλεψη που υπάρχει στο προς ψήφιση πολυνομοσχέδιο. Συγκεκριμένα, αίρεται η υποχρέωση των τραπεζών να ενημερώνουν τους οφειλέτες και τους εγγυητές μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών δανείων 12 μήνες πριν από την πώλησή τους στα funds.
Ταυτόχρονα, αίρεται και η δυνατότητα που παρέχεται από το ισχύον καθεστώς στους οφειλέτες να διακανονίσουν τις οφειλές τους σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Δεοντολογίας. Το συγκεκριμένο μέτρο, δηλαδή η πώληση του δανείου χωρίς πρότερη ενημέρωση, ίσχυε μόνο για τους μη συνεργάσιμους οφειλέτες. Πλέον το μέτρο επεκτείνεται και στα μη εξυπηρετούμενα επιχειρηματικά δάνεια, ενώ εκτός νυμφώνος μένουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των φυσικών προσώπων.
Αυτή όμως δεν είναι η μοναδική αλλαγή που φέρνει το πολυνομοσχέδιο για τη λειτουργία των funds. Ακόμη προβλέπεται ότι οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις, οι οποίες λαμβάνουν ειδική άδεια από την Τράπεζα της Ελλάδος και εποπτεύονται από αυτή, δεν είναι απαραίτητο να εδρεύουν στην Ελλάδα, κάτι που εφαρμόζεται και σε εταιρείες που έλαβαν άδεια προτού τεθεί σε ισχύ το πολυνομοσχέδιο. «Αναγγελία της καταχώρισης γίνεται ατύπως προς τους οφειλέτες και τους εγγυητές με κάθε πρόσφορο μέσο, συμπεριλαμβανομένων των μέσων ηλεκτρονικής επικοινωνίας».
Εξωδικαστικός συμβιβασμός
Τη διαγραφή και την επανυποβολή των αιτήσεων όλων όσοι επιθυμούν να εντάξουν προς ρύθμιση και τις οφειλές του 2017 προβλέπουν οι αλλαγές στον εξωδικαστικό μηχανισμό που επέρχονται με το πολυνομοσχέδιο. Σημειώνεται ότι στον εξωδικαστικό θα εντάσσονται και οι οφειλές που γεννήθηκαν ή βεβαιώθηκαν και το 2017. Παράλληλα, επειδή δεν μπορούν να αγνοηθούν οι περιπτώσεις εκείνες που λόγω μεγάλου ύψους οφειλών του 2017 οι πιστωτές έκριναν είτε τον οφειλέτη μη βιώσιμο είτε την πρόταση ρύθμισης ασύμφορη, δεδομένου ότι η ικανότητα αποπληρωμής των παλαιών οφειλών περιορίστηκε από την ανάγκη άμεσης εξόφλησης των οφειλών του 2017, προβλέπεται η δυνατότητα επανυποβολής της αίτησης και επί διαδικασιών που περατώθηκαν ως άκαρπες, προκειμένου να συμπεριληφθούν οφειλές του 2017.
Με τις αλλαγές δίνεται επίσης η δυνατότητα στους ομόρρυθμους εταίρους να ρυθμίσουν και τις εξωεταιρικές τους οφειλές, δηλαδή τις προσωπικές τους οφειλές σε ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ και τράπεζες. Σε αυτή την περίπτωση η επιλεξιμότητά τους κρίνεται με βάση τα οικονομικά δεδομένα της εταιρείας, ενώ προβλέπεται η αποδέσμευση των τραπεζικών λογαριασμών που κατασχέθηκαν από το Δημόσιο (ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ) και ιδιώτες (τράπεζες, προμηθευτές) μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία υπογραφής της σύμβασης αναδιάρθρωσης, ούτως ώστε να μπορεί ο οφειλέτης να λάβει τα ποσά που είναι σε κατασχεμένο λογαριασμό. Παράλληλα, επεκτείνεται η προστασία του οφειλέτη από καταδιωκτικά μέτρα από 70 σε 90 μέρες από την ημερομηνία εξέτασης της αίτησης. Επίσης, επέρχεται η επέκταση της αναστολής μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης του Δημοσίου (ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ) και σε περίπτωση υποβολής αίτησης για διμερή διαπραγμάτευση και υποχρεούνται οι θεσμικοί πιστωτές (Δημόσιο και τράπεζες) να αιτιολογούν τη μη συμμετοχή τους στη διαδικασία, καθώς και την καταψήφιση προτάσεων ρύθμισης του οφειλέτη. Με τον τρόπο αυτό θα δίνεται η δυνατότητα στον οφειλέτη να άρει τους λόγους άρνησης των πιστωτών ή ακόμα και να τεκμηριώσει στους πιστωτές ότι οι λόγοι αυτοί δεν υφίστανται.
Πρώτη κατοικία
Η άρση του τραπεζικού απορρήτου είναι η σημαντικότερη τομή που επέρχεται με το πολυνομοσχέδιο με τα τελευταία προαπαιτούμενα στον νόμο Κατσέλη – Σταθάκη (Ν. 3869/2010). Πλέον, όπως ορίζεται, με την αίτηση υποβολής για την υπαγωγή στον νόμο θα κατατίθεται δήλωση του οφειλέτη ότι παρέχει άδεια σε οποιοδήποτε πιστωτικό ίδρυμα, στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή, να διαβιβάζει, έως τη συζήτηση της αίτησης, στους πιστωτές κατά των οποίων στρέφεται η αίτηση την κίνηση των τραπεζικών του λογαριασμών και των λοιπών τραπεζικών προϊόντων για τη χρονική περίοδο από πέντε έτη πριν από την άσκηση της αίτησης έως τη μέρα της συζήτησής της. Επίσης, θα δηλώνει ότι παρέχει άδεια προς τους πιστωτές κατά των οποίων στρέφεται η αίτηση, να προβαίνουν, αποκλειστικά για τον σκοπό δικαστικής και εξώδικης διαχείρισης της αίτησης, σε επεξεργασία και ανταλλαγή των δεδομένων που κατέχουν ή λαμβάνουν από τα πιστωτικά ιδρύματα.
Η διάταξη αποσκοπεί στην αποκάλυψη στρατηγικών κακοπληρωτών που είχαν μεγάλα ποσά κατατεθειμένα σε πιστωτικά ιδρύματα με τα οποία δεν είναι διάδικοι (δηλαδή, σε άλλες τράπεζες από αυτές που χρωστούν) αλλά και να αποτρέψει την άσκηση αιτήσεων από πρόσωπα με πτωχευτική ικανότητα, τα οποία επιδιώκουν να επωφεληθούν της αυτοδίκαιης αναστολής εκτέλεσης μέχρι τη μέρα επικύρωσης. Στο ίδιο πλαίσιο, προβλέπεται η μη υπαγωγή των οφειλετών στο προστατευτικό πλαίσιο του νόμου, σε περίπτωση που οι αιτήσεις υπαγωγής τους απορρίφθηκαν, είτε επειδή σκόπιμα κατέστησαν αφερέγγυοι (π.χ., οδηγήθηκαν σε χρεοκοπία, μεταβίβασαν περιουσία δολίως σε άλλα πρόσωπα) είτε επειδή σκόπιμα παραποίησαν την οικονομική τους κατάσταση (π.χ., απέκρυψαν περιουσία στην Ελλάδα και το εξωτερικό).
Ωστόσο, ορίζεται ότι η αποδοχή υπερχρεωμένης κληρονομιάς, ακόμα κι αν ο κληρονόμος γνώριζε την υπερχρέωση του κληρονομουμένου και απέβλεπε στην προστασία της κληρονομιαίας κύριας κατοικίας, δεν συνιστά από μόνη της δόλια περιέλευση σε αδυναμία πληρωμής, παρά θα πρέπει να συνδυάζεται με άλλα περιστατικά (π.χ., υπαιτιότητα του κληρονόμου για την υπερχρέωση του κληρονομουμένου). Πέραν των παραπάνω προβλέπονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:
Αυτόματη απόρριψη (έκπτωση) του οφειλέτη σε περίπτωση καθυστέρησης της καταβολής των δόσεων που ορίζονται με τη δικαστική απόφαση. Ειδικότερα, αν ο οφειλέτης καθυστερεί την εκπλήρωση των υποχρεώσεων από τη ρύθμιση οφειλών, με συνέπεια το συνολικό ύψος του ποσού σε καθυστέρηση να υπερβαίνει αθροιστικά την αξία τριών μηνιαίων δόσεων, διαδοχικών ή μη, ο θιγόμενος πιστωτής μπορεί να επιδώσει στον οφειλέτη εξώδικη όχληση, με την οποία να τον καλεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του εντός τριάντα ημερολογιακών ημερών. Αν ο οφειλέτης δεν συμμορφωθεί, εκπίπτει αυτοδικαίως από τη ρύθμιση έναντι όλων των πιστωτών.
Κατάργηση της αυτοδίκαιης (χωρίς προσωρινή διαταγή) προστασίας από μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης σε περίπτωση που οι οφειλέτες έχουν παραιτηθεί από δύο προηγούμενες αιτήσεις και υποβάλουν εκ νέου αίτηση.
Εάν η δίκη ματαιωθεί κατόπιν αίτησης του οφειλέτη και δεν ζητήσει νέα ημερομηνία εκδίκασης εντός 30 ημερών, τότε θα θεωρείται ότι παραιτήθηκε της αίτησης του για υπαγωγή στον νόμο.
Προστασία της πρώτης κατοικίας βάσει της εμπορικής της αξίας (και όχι της αντικειμενικής), εφόσον υφίσταται έκθεση ανεξάρτητου εκτιμητή ακινήτων που είναι εγγεγραμμένος στο οικείο μητρώο του υπουργείου Οικονομικών. Αν η εκτίμηση της εμπορικής αξίας έχει αποτέλεσμα να μην εξαιρεθεί η κύρια κατοικία από τη ρευστοποίηση, τότε η τιμή πρώτης προσφοράς κατά τον πλειστηριασμό της δεν θα μπορεί να είναι κατώτερη από το όριο αξίας κύριας κατοικίας που τίθεται ως προϋπόθεση για την προστασία της.
Δημοσιεύθηκε στο φύλλο 53 της «Νέας Σελίδας» την Κυριακή 10/6