Της Θούλης-Χρυσάνθης Σιδηροπούλου
23 Ιουνίου 1996. Από τότε πέρασε καιρός. Και μέσα σε αυτό το διάστημα η Ελλάδα, πότε ακούσια και πότε εκούσια, έφτασε στο οριακό εκείνο σημείο της αυτογνωσίας, οικονομικής δοκιμασίας και πολιτικής συνειδητοποίησης μαζί, που προϋποθέτει να ωριμάσει κάθε λαός για να αναλάβει την ευθύνη ώστε να μπει στη νέα ιστορική του φάση.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ άλλοτε ο μεγάλος Έλληνας πολιτικός ηγέτης Ανδρέας Παπανδρέου δικαιώνεται με απόλυτο τρόπο για τις απόψεις, τις θέσεις, τις επιλογές του, την πολιτική του.
Και γι’ αυτό ανάμεσα στην τόση αλαζονεία του νεοφιλελευθερισμού –κυρίαρχου κατεστημένου τα τελευταία τουλάχιστον 30 χρόνια, που ιδιωτικοποίησε τα κέρδη και κοινωνικοποίησε τις ζημίες σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο, καθώς δημιούργησε μια ολική κρίση που λειτουργεί ως «θανατηφόρα κηλίδα», μολύνοντας και νεκρώνοντας κάθε τομέα με τον οποίο έρχεται σε επαφή, συρρικνώνοντας δημοκρατίες, δικαιώματα και ελευθερίες– ξεσπάει στο εθνικό επίπεδο μια σιωπηλή λαϊκή άμυνα, μεστή και οργανική, με στραμμένο το πρόσωπό της προς το αύριο, που είναι όμως πάντα ταυτισμένο με το όραμα του Ανδρέα Παπανδρέου για ένα έθνος ανεξάρτητο, δυνατό και ακέραιο, για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση και χωρίς αλλοτρίωση, για μια ζωή με χαμόγελο, χωρίς πολέμους και δίχως άγχος.
Και αν το ΠΑΣΟΚ που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου με τη Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη δεν έλκυε την πολιτική και κομματική του καταγωγή από ένα σοσιαλιστικό κίνημα με παράδοση και αξιοσημείωτη ιστορική παρουσία, δεμένο και ζυμωμένο με τις λαϊκές μάζες, το νέο αυτόνομο ρεύμα του πολιτικού και κοινωνικού ριζοσπαστισμού, που διαμορφώνεται ξανά σήμερα στην ελληνική κοινωνία ανταγωνιστικά με τους κλασικούς φορείς του σύγχρονου κατεστημένου και σε μια ανεξάρτητη τροχιά με την πολιτική και πρακτική της παραδοσιακής Αριστεράς και την καθήλωση μιας κυβερνώσας «χαμένης Αριστεράς», έχει απόλυτη διαχρονική ταύτιση και αντιστοιχία με το πατριωτικό κίνημα του Ανδρέα Παπανδρέου, που ανακαλύπτεται και οριοθετείται στην παρούσα συγκυρία όχι μόνο ως πρότυπο, αλλά και ως μητρικός κομματικός μηχανισμός.
Διαμέσου των αντιθέσεων του καπιταλισμού
Στις 18 Οκτωβρίου του 1981 ο Ανδρέας Παπανδρέου στάθηκε συνεπής στο ραντεβού του με την Ιστορία. Το 48,5% και η ισχυρή αυτοδύναμη κυβέρνηση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος αποτελούν ένα δεδομένο αξεπέραστο, χωρίς προηγούμενο και χωρίς παράλληλη σύγκριση στον εθνικό και διεθνή χώρο. Η σημασία της νίκης των λαϊκών δυνάμεων ήταν μια πολυδιάστατη νίκη σε εθνικό, πολιτικό, κοινωνικό, ιδεολογικό, πολιτιστικό επίπεδο και ριζικής ανανέωσης.
Η ανάδειξη του ΠΑΣΟΚ εντοπίζεται βαθιά μέσα στις διαδικασίες και τις αντιθέσεις του καπιταλιστικού συστήματος στην Ελλάδα και αποτελεί καρπό της κοινωνικής και πολιτικής ωρίμανσης των λαϊκών δυνάμεων. Ως κίνημα με δυναμική προοπτική, ενσάρκωσε μια ανεπανάληπτη λαογέννητη μαζική πρωτοβουλία και ώθηση. Ως κίνημα με αυτόνομο ιδεολογικό λόγο, συνταύτισε τη στρατηγική του με την ιστορική αναγκαιότητα για ριζική αλλαγή στις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές δομές και σχέσεις. Με την ίδρυσή του έγινε πόλος δυναμικής συσπείρωσης πλατιών λαϊκών στρωμάτων με διαφορετική κομματική καταγωγή, αλλά με μια σταθερή φορά κοινωνικής συμπόρευσης και πολιτικής σύγκλισης. Το ΠΑΣΟΚ ήταν και θα σηματοδοτεί πάντα την αυτόνομη έκφραση του κοινωνικού πολιτικού ριζοσπαστισμού, που σαν φαινόμενο ταξικό έκανε ορμητικά την είσοδό του στη μεταπολίτευση του 1974 και από τότε συνεχίζει να καθορίζει και να βηματοδοτεί τις εξελίξεις στη χώρα μας.
Αλλά τη σημερινή όψη της πολύμορφης ανάγκης, που μας κυκλώνει στο παρόν και στο μέλλον αυτού του λαού και του τόπου, δεν μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε αν δεν εντάξουμε τις λαϊκές δυνάμεις σε σοσιαλιστική στρατηγική, που απαιτεί και την παρέμβαση του πολιτικού φορέα. Όπως το ΠΑΣΟΚ ως κομματικό σύνολο γεννήθηκε και σχηματίστηκε από τον συνδυασμό της υποκειμενικής πρωτοβουλίας –Διακήρυξη 3ης Σεπτέμβρη–, συμπυκνωμένης στην ύπαρξη-σύμβολο του Ανδρέα Παπανδρέου και της αυτόνομης πρωταγωνιστικής πρωτοβουλίας των ίδιων των μαζών.
Όπως το ΠΑΣΟΚ συγκροτήθηκε, πέρα από την κοινωνική, και με την πολιτική και ιδεολογική σύνθεση, όπως και με την παράλληλη διαμόρφωση των τριών υπαρκτών ρευμάτων μέσα στην ελληνική κοινωνία, που αντανακλούν τρεις διαφορετικές χρονικές φάσεις, τρεις διαφορετικές μορφές πάλης και αγωνιστικές εμπειρίες και τρεις διαφορετικές γενιές με έντονες πολιτικές και κοινωνικές διεργασίες –συμπορεύτηκαν, συνεκφράστηκαν, συναγωνίστηκαν και τελικά ενοποιήθηκαν το λαϊκό ρεύμα της Εθνικής και ΕΑΜικής Αντίστασης, το λαϊκό ρεύμα των δύο Ανένδοτων Δημοκρατικών Αγώνων και το δυναμικό και μαζικό αντιδικτατορικό κίνημα με αποκορύφωμα το Πολυτεχνείο–, έτσι και τώρα, κάτω από την αλληλοσυσχέτιση και υπό αυτό το πρίσμα, οφείλουμε να δούμε και να κατανοήσουμε την αναγκαιότητα της νέας ιστορικής συνάντησης και του εμποτισμού της κινητικότητας και του ριζοσπαστισμού των λαϊκών δυνάμεων με τις ιδέες του Σοσιαλισμού σε μια νέα ιστορική, πολιτική και κοινωνική σύνθεση και προαγωγή.
Ανεξίτηλο αποτύπωμα
Στο πλαίσιο, λοιπόν, της συνεχιζόμενης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, το όραμα της σοσιαλιστικής Αλλαγής για τις προοδευτικές νέες δυνάμεις, όχι μόνον στην Ελλάδα και την Ευρώπη αλλά σε παγκόσμια κλίμακα, είναι ο μοναδικός δημοκρατικός δρόμος προς τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας με τις αρχές και τις αξίες της ελευθερίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης, με τις αξίες του ουμανισμού και της ειρήνης. Κύρια σήμερα παρά ποτέ είναι αναγκαίες η συνοχή και η ενότητα της πλατιάς κοινωνικής συμμαχίας των μη προνομιούχων και εκμεταλλευόμενων Ελλήνων, των εργατών, των αγροτών, των μισθωτών, των μικρομεσαίων, της νέας γενιάς, των γυναικών, των ανέργων και των αστέγων.
Το ιστορικό αποτύπωμα του μεγάλου λαϊκού ηγέτη Ανδρέα Παπανδρέου παραμένει ανεξίτηλα χαραγμένο στο μέλλον του λαού και της πατρίδας, βρίσκοντας την ολοκληρωμένη περιγραφή του στους στόχους της εθνικής ανεξαρτησίας, της λαϊκής κυριαρχίας, της κοινωνικής απελευθέρωσης, καθώς και της θεμελίωσης μιας σοσιαλιστικής, αποκεντρωμένης και αυτοδιαχειριζόμενης κοινωνίας.
23 Ιουνίου 1996. Από τότε πέρασε καιρός. Και ανάμεσα στους επιγόνους του, μια μέρα, θα υψωθεί ο πρωτομάστορας πνευματικός τεχνίτης του οράματος της Αλλαγής και σπρωγμένος πια από το μεστό του ένστικτο θα στήσει την παγκόσμια κιβωτό του Ελληνισμού, όπως διαπαιδαγωγήθηκε και διδάχτηκε από τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Δημοσιεύθηκε στο τεύχος 395 του περιοδικού «Επίκαιρα» που κυκλοφορεί