Κάρολος Κουίντος: Απόγονος τριών ηγεμονικών δυναστειών της Ευρώπης

Ο Κάρολος Ε΄ (ολλανδικά: Keizer Karel V‎, 24 Φεβρουαρίου 1500 – 21 Σεπτεμβρίου 1558), γνωστός και ως Κάρολος Κουίντος (λατινικά: Carolus Quintus‎), δηλ. πέμπτος, ήταν κυβερνήτης της Ισπανικής Αυτοκρατορίας ως Κάρολος Α’ (ισπανικά: ‘Carlos I de España’‎) από το 1516 και αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ως Κάρολος Ε’ από το 1519, ενώ κυβερνούσε και τα εδάφη του πρώην δουκάτου της Βουργουνδίας από το 1506.

Το 1556 παραιτήθηκε χάριν του νεότερου αδελφού του, Φερδινάνδου Α’, ο οποίος τον διαδέχθηκε στον θρόνο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και του γιου του Φιλίππου Β’, ο οποίος έγινε βασιλιάς της Ισπανίας.
Ως απόγονος τριών ηγεμονικών δυναστειών της Ευρώπης, του Οίκου των Αψβούργων· του Οίκου των Βαλουά-Βουργουνδίας και του Οίκου της Τρασταμάρα, έγινε ηγεμόνας των κτήσεων των Αψβούργων στην κεντρική Ευρώπη, των Βουργουνδικών Κάτω Χωρών και των βασιλείων της Καστίλλης και Αραγωνίας. Ήταν επίσης κυρίαρχος εκτεταμένων περιοχών της Κεντρικής, Δυτικής, και Νότιας Ευρώπης καθώς και των ισπανικών αποικιών στην Αμερική και την Ασία.
Ο Κάρολος ήταν ο πρεσβύτερος γιος του Φιλίππου του Ωραίου και της Ιωάννας της Τρελής. Από την πλευρά του πατέρα του ήταν εγγονός του αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού Α΄ και από την πλευρά της μητέρας του εγγονός των Καθολικών Βασιλέων Φερδινάνδου της Αραγωνίας και Ισαβέλλας της Καστίλλης. Όταν ο Φίλιππος πέθανε το 1506, ο Κάρολος έγινε κυβερνήτης των Βουργουνδικών Κάτω Χωρών και συμβασιλέας της μητέρας του στην Ισπανία μετά τον θάνατο του Φερδινάνδου το 1516. Καθώς ο Κάρολος ήταν το πρώτο πρόσωπο που κυβέρνησε την Καστίλη-Λεόν και την Αραγωνία ταυτόχρονα ιδίω δικαιώματι, έγινε ο πρώτος Βασιλιάς της Ισπανίας (η συμβασιλεία της μητέρας του Ιωάννας ήταν τυπική μόνο, δεδομένης της ψυχικής της αστάθειας).[5]
Το 1519, ο Κάρολος διαδέχθηκε τον παππού του, Μαξιμιλιανό, ως Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και Αρχιδούκας της Αυστρίας. Από αυτό το σημείο και μετά, το βασίλειο του Καρόλου, το οποίο έχει περιγραφεί ως «η αυτοκρατορία στην οποία ο ήλιος δεν δύει ποτέ», κάλυπτε τέσσερα εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα στην Ευρώπη, την Άπω Ανατολή και την Αμερική.[6]
Μεγάλο μέρος της βασιλείας του Καρόλου αφιερώθηκε στους Ιταλικούς Πολέμους εναντίον των Γάλλων βασιλέων Φραγκίσκου Α΄ και Ερρίκου Β΄, οι οποίοι πόλεμοι, αν και εξαιρετικά πολυέξοδοι, ήταν στρατιωτικά επιτυχείς λόγω του αήττητων Ισπανικών σχηματισμών (tercio) και των προσπαθειών των πρωθυπουργών του Μερκουρίνο Γκαττινάρα και Φρανθίσκο ντε λος Κόμπος υ Μολίνα. Οι δυνάμεις του Καρόλου ανακατέλαβαν το Μιλάνο και τη Φρανς-Κοντέ από την Γαλλία μετά την αποφασιστική νίκη των Αψβούργων στη Μάχη της Παβίας το 1525,[7] η οποία ώθησε τον Φραγκίσκο να δημιουργήσει τη Γαλλοοθωμανική συμμαχία. Ο αντίπαλος του Καρόλου Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής κατέκτησε την Ουγγαρία το 1526 αφού νίκησε τους Χριστιανούς στην Μάχη του Μοχάτς. Παρ’ όλα αυτά, η Οθωμανική προέλαση ανακόπηκε όταν οι Τούρκοι απέτυχαν να καταλάβουν τη Βιέννη το 1529.
Καθοριστικός ήταν ο ρόλος του Καρόλου στον αγώνα κατά της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης. Ήρθε σε αντιπαράθεση με τους Διαμαρτυρόμενους πρίγκιπες της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που με αφορμή τον Προτεσταντισμό επεδίωκαν ευρύτερη αυτονομία, και συνεκάλεσε την Σύνοδο του Τριδέντου (Τρέντο) που υπήρξε η απαρχή της Αντιμεταρρύθμισης. Από τις κορυφαίες εκφράσεις του αντιμεταρρυθμιστικού πνεύματος της Συνόδου ήταν η επί βασιλείας του Καρόλου ίδρυση του Τάγματος των Ιησουϊτών.
Επί της βασιλείας του επίσης η Ισπανία κατέκτησε το Μεξικό και το Περού και πραγματοποιήθηκε ο πρώτος περίπλους της Γης από τον Μαγγελάνο.
Παραπομπές
1. Ημερομηνία παραίτησης του Καρόλου. Στις 24 Φεβρουαρίου 1558, το σώμα των εκλεκτόρων που συνήλθε στη Φρανκφούρτη αποδέχθηκε την αυτοκρατορική παραίτηση του Καρόλου Ε’ και ανακήρυξε ως αυτοκράτορα τον Φερδινάνδο.
2. Kenneth Meyer Setto, The Papacy and the Levant 1204-1571, σελ. 716, The American Philosophical Society (1984)
3. Hastings Robinson, The Zurich Letters, τόμος 3, μέρος 1, σελ. 182, The Parcer Society
4. George Edmundson, History of Holland, BiblioBazaar (2008)
5. William S. Maltby, Charles V. History 1450-1789.
6. Maximilian I, Luminarium.org. Excerpted from Encyclopædia Britannica, 11th Ed. Vol XVII. Cambridge: Cambridge University Press, 1910. 923.
7. Blockmans, Emperor Charles V, 60, 68; Guicciardini, History of Italy, 363–364; Oman, Art of War, 211.
[wikipedia]