Αλέξιος Στρατηγόπουλος – Ηγήθηκε της απελευθέρωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους

Ο Αλέξιος Στρατηγόπουλος γεννήθηκε τα τέλη του 12ου με αρχές του 13ου αιώνα. Ήταν στρατηγός της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας και είχε λάβει το αξίωμα του Μεγάλου Δομέστικου επί βασιλείας του Μιχαήλ Η´ του Παλαιολόγου.

Φωτογραφία: Μολύβδινη σφραγίδα του Αλέξιου Στρατηγόπουλου
Έμεινε γνωστός κυρίως λόγω της απελευθέρωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους, η οποία αποτέλεσε την πιο λαμπρή αλλά ταυτόχρονα και η τελευταία νικηφόρα στρατιωτική επιχείρησή του, καθώς στην συνέχεια ηττάται σε όλες τις επόμενες μάχες, με αποτέλεσμα να αιχμαλωτιστεί και να παραμείνει ταπεινωμένος μέχρι τον θάνατό του.
Γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, είχε αποκτήσει έναν γιο, τον Κωνσταντίνο, ο οποίος τυφλώθηκε αργότερα από τον Θεόδωρο Β’ Λάσκαρη. Στις γραπτές πηγές εμφανίζεται όταν λαμβάνει ηγετικό ρόλο και ανακηρύσσεται στον βαθμό του στρατηγού.
Κατά την εκστρατεία της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας εναντίον του Δεσποτάτου της Ηπείρου που κατέληξε σε μεγάλη ήττα των Νικαιατών, ο Αξέξιος Στρατηγόπουλος αιχμαλωτίζεται και φυλακίζεται στην Ήπειρο. Το 1261, απελευθερώνεται αργότερα από τον ίδιο τον Δεσπότη της Νίκαιας Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγο, με τον όρο να κατευθυνθεί με στρατό 800 στρατιωτών στα περίχωρα της Βασιλεύουσας προκειμένου να κατασκοπεύσει και να τρομοκρατήσει τους αμυνόμενους Λατίνους.
Όταν το στρατιωτικό τμήμα με διοικητή τον Αλέξιο Στρατηγόπουλο έφθασε κοντά στην πόλη της Σηλυμβρίας στην Θράκη, αγρότες της περιοχής τον πληροφόρησαν ότι ο λατινικός στρατός και ο ενετικός στόλος της Κωνσταντινουπόλης απουσίαζαν σε μία εκστρατεία κατάληψης του νησιού Δαφνουσία στον Εύξεινο Πόντο την οποία κατείχαν οι Νικαιάτες.
Επίσης αναφέρεται ότι κάποιος γεωργός είπε στον στρατηγό της Νίκαιας πως έμενε μέσα στην Πόλη, μπορούσε όμως να βγαίνει κάθε ημέρα για να βόσκει τα ζώα του από την Πύλη της Ζωοδόχου Πηγής, η οποία παρέμενε αφύλακτη.
Ο Αλέξιος δεν θα μπορούσε να αφήσει αυτή την ιδανική ευκαιρία ανεκμετάλλευτη. Το ίδιο βράδυ στις 25 Ιουλίου εισήλθε με το στράτευμά του από την Πύλη της Ζωοδόχου Πηγής και χωρίς να γίνει αντιληπτός σταμάτησε σε μια μονή κοντά στην πύλη, ενώ απέστειλε κάποιους στρατιώτες ως αγγελιοφόρους στην Νίκαια να ανακοινώσουν την καταπληκτική αυτή είδηση.
Εν τω μεταξύ, ο στρατηγός με το απόσπασμά του επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στους φρουρούς και μετά από κάποιες αψιμαχίες πήρε τον έλεγχο των μεσόγειων τειχών. Μόλις η εισβολή και η ήττα της φρουράς έγινε ευρέως αντιληπτή, ο Αυτοκράτορας των Λατίνων Βαλδουϊνος Β’ μαζί τον Λατίνο Πατριάρχη της Πόλης και τους υπόλοιπους Καθολικούς κατοίκους της, κατέφυγαν στο λιμάνι προσμένοντας με αδημονία τον ενετικό στόλο να επιστρέψει, ελπίζοντας ότι θα επιβιβασθούν σε αυτόν ώστε να μην θανατωθούν ή να αιχμαλωτιστούν. Οι Ενετοί κατέφθασαν εγκαίρως και παρέλαβαν το τρομαγμένο πλήθος. Δεν επέτυχαν όμως τίποτε παραπάνω, αφού οι ενισχύσεις από την Αυτοκρατορία της Νίκαιας είχαν ήδη φτάσει και διέφυγαν από την θάλασσα αφήνοντας την Πόλη στους Βυζαντινούς.
Τον επόμενο μήνα, στις 15 Αυγούστου, ανήμερα της εορτής της Κοίμησης της Θεοτόκου εισήλθε ο Μιχαήλ Η’ μετά πομπής και γονυπετής στην Χρυσή Πύλη, όπου ακούσθηκαν οι Δεκατρείς Προσευχές, τις οποίες συνέθεσε ο Γεώργιος Ακροπολίτης με παραγγελία του Δεσπότη με σκοπό να ευχαριστήσει τον Θεό για την νίκη του. Έπειτα στην Αγία Σοφία στέφθηκε αυτοκράτωρ των Ρωμαίων.
Αυτός όμως ο θρίαμβος ήταν και το τελευταίο επιτυχημένο έργο του Αλεξίου Στρατηγόπουλου, αφού δεν κατόρθωσε κάποιαν άλλη αξιόλογη επιτυχία. Μάλιστα η επόμενη και τελευταία μεγάλη εκστρατεία που του ανετέθη κατέληξε σε πλήρη αποτυχία καθώς είχε εκστρατεύσει εναντίον του Δεσποτάτου και ηττήθηκε, στιγματίστηκε όμως από τις ήττες του Αυτοκρατορικού στρατού κι ακόμη περισσότερο, από την αιχμαλωσία του κατά την μάχη του Αυτοκράτορα εναντίον του Νικηφόρου Δούκα.
Απελευθερώθηκε αργότερα, καθώς ανταλλάχθηκε με την Άννα Χοενστάουφεν το έτος 1265. Πέθανε μεταξύ των ετών 1271 και 1275, πιθανώς στην Κωνσταντινούπολη.
[wikipedia.org]