Η ποίηση στον δημόσιο λόγο

Γράφει η Αριάδνη

Στον δημόσιο λόγο συναντάει κανείς χιλιάδες αναλύσεις, ερμηνείες, προσεγγίσεις, που συνιστούν ένα κυρίαρχο ιδεολογικό αφήγημα αυτών που συμβαίνουν στην πατρίδα μας (ουψ, κακή λέξη, συγγνώμη). Χαρακτηριστικά αυτού του κυρίαρχου ιδεολογικού αφηγήματος (κυρίαρχο αφού συναντάται στην συντριπτική πλειοψηφία όσων δημοσιεύονται, όσων ‘’κυκλοφορούν’’), είναι τα τσιτάτα, ο ποιοτικός οίστρος, τα συνθήματα, ο ανορθολογισμός και η έλλειψη του ‘’δια ταύτα’’, του τι πρέπει να κάνουμε ως κοινωνία.  Τίποτα δεν είναι ικανό να αλλάξει τα πράγματα σύμφωνα με αυτές τις προσεγγίσεις γιατί απλά κάθε βελτίωση αφορά το ‘’εποικοδόμημα’’ και όχι τη βάση του δηλαδή τις οικονομικές σχέσεις. Γι αυτό περισσεύουν οι καταγγελίες και απουσιάζουν οι προτάσεις.
Οι εκπρόσωποι του κυρίαρχου ιδεολογικού αφηγήματος της κοινωνίας μας είναι συνήθως πιστοί στα ιδεολογικά τοτέμ που προσκυνούσαν στα νιάτα τους άσχετα αν αλλάζουν κομματικές προτιμήσεις μια και η τσέπη είναι ως γνωστόν ιερό πράγμα. Προβάλουν στα ‘’πάντα όλα’’ την εικόνα μιας εφόδου στα Χειμερινά Ανάκτορα χωρίς να έχουν ξεκαθαρίσει ποιος θα κάνει την έφοδο και πια είναι τα σύγχρονα Χειμερινά Ανάκτορα. Τα αναλυτικά τους εργαλεία πάσχουν γιατί καθοδηγούνται από τα θέλω τους. Για αυτό όχι μόνο κακοερμηνεύονται αλλά περιγράφονται στρεβλά τα γεγονότα. Έλα όμως που τα γεγονότα αποδεικνύονται συνεχώς γι’ αυτούς πεισματάρικα…
Το κυρίαρχο αυτό ιδεολογικό αφήγημα αυτοονομάζεται φυσικά ως προοδευτικό, κατακλύζει σχεδόν μονοπωλιακά το δημόσιο λόγο και οχυρώνει την ελληνική κοινωνία σε κάθε απόπειρα αλλαγής. Αποτελεί τα συντηρητικά αναχώματα της. Συνθέτει συντηρητικές κουλτούρες και αντιλήψεις, δημιουργεί κοινωνικές φοβίες, ανθίσταται σθεναρά και με επιτυχία σε κάθε μεταρρύθμιση, σε κάθε πρόθεση έλευσης του ‘’νέου’’.
Ένας από τους εκπροσώπους αυτού του κυριάρχου ιδεολογικού αφηγήματος στο χώρο της εκπαίδευσης είναι ο κ. Χ. Κάτσικας. Αρθρογράφος συνήθως στα ‘’Νέα’’, συγγραφέας, ιδιοκτήτης(;) του εκπαιδευτικού ιστότοπου ‘’Alfavita’’, συχνός επισκέπτης των τηλεοπτικών παραθύρων όπου μας συστήνεται ως εκπαιδευτικός-ερευνητής. Παρουσιάζουμε παρακάτω ένα δείγμα αυτού του κυρίαρχου ιδεολογικού αφηγήματος στον δημόσιο λόγο, ένα άρθρο του κ. Κάτσικα στα ‘’Νέα’’ σχολιάζοντας το (τα σχόλια με κόκκινη γραμματοσειρά).
Η γενιά που δεν ακούγεται
Ένας χρόνος έκλεισε από τη δολοφονία του μαθητή Αλέξη Γρηγορόπουλου η οποία έγινε η αφορμή να ξεσπάσουν οι μεγάλες κινητοποιήσεις των μαθητών τον Δεκέμβριο 2008 που κονιορτοποίησαν τα «προγνωστικά» και τις «ετυμηγορίες» για τη νεολαία των πάσης φύσεως σφυγμομετρητών, των μοντέρνων «αστρολόγων»- διαμορφωτών της κοινής γνώμης (ποια ήταν αυτά τα «προγνωστικά» και οι ετυμηγορίες των «αστρολόγων»- διαμορφωτών της κοινής γνώμης; Ο κ. Κάτσικας και δεκάδες άλλοι δημοσιολογούντες με παρόμοιες θέσεις δεν συγκαταλέγονται στους διαμορφωτές της κοινής γνώμης; Οι απόψεις τους απαρτίζουν ή όχι την «κυρίαρχη ιδεολογία» μέσα στην εκπαιδευτική κοινότητα;). Η δολοφονία του 15χρονου λειτούργησε σαν αναμμένο σπίρτο σε μια μεγάλης έκτασης και «έτοιμη από καιρό» πυριτιδαποθήκη (κακή ποίηση!) :
οι πραγματικές αιτίες είναι ο αποκλεισμός και η ματαίωση των προσδοκιών μιας ολόκληρης γενιάς που βουλιαγμένη στην προοπτική της ανεργίας αισθάνεται ότι την κορόιδεψαν (ο αποκλεισμός και η ματαίωση των προσδοκιών αυτής της γενιάς είναι πιο έντονος στην Ελληνική κοινωνία από άλλες; Γιατί δεν παρουσιάζονται ανάλογα φαινόμενα για παράδειγμα σε άλλα κράτη όπως η Ισπανία όπου η ανεργία των νέων είναι διπλάσια; Οι Ισπανοί νέοι-ες, οι Πορτογάλοι νέοι-ες, οι Ιρλανδοί νέοι-ες γιατί δεν αισθάνονται πως τους κορόιδεψαν; Υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τις αισθήσεις τους;). Είναι η Generation Χ των ΗΠΑ (αλήθεια η original Generation X, δηλαδή η αμερικανική γιατί δεν κινητοποιείται; Καμιά σοβαρή κοινωνιολογική προσέγγιση υπάρχει εκτός από το «είναι αμερικανάκια»;), η «εξαπατημένη γενιά» με τα λόγια του Ρierre Βourdieu (πω, πώ!) που γαλουχήθηκε με την ψευδαίσθηση ότι κυνηγώντας την ατομική λύση (ποια είναι η ατομική λύση και ποια η αντίθετη της η συλλογική;), τον βαθμό, το πτυχίο, το μεταπτυχιακό, θα έχει ανοιχτούς τους δρόμους της επαγγελματικής αποκατάστασης και της καριέρας (η ισότητα, πτυχίο=επαγγελματική αποκατάσταση, από ποιους καλλιεργείται στην Ελλάδα; Η ανισότητα, εύκολο πτυχίο≠υποβαθμισμένο πτυχίο, από ποιους υποστηρίζεται; Η ασυμβατότητα εκπαίδευσης και αναγκών της οικονομίας μας χάρη σε ποιους διαιωνίζεται;).
«Πριν μας σκοτώσουν με σφαίρα μάς έχουν πυροβολήσει με αδιέξοδα» (πολύ καλή ποίηση!). Αυτή η κραυγή, δεκάδων χιλιάδων νέων, φανερώνει ποια είναι, ανάμεσα σε άλλα, τα ασίγαστα «καύσιμα» (καλούτσικη ποίηση!) των αντιδράσεων των νέων ανθρώπων.
Ανεξάρτητα (ξεκινά η ποίηση!) από τις προβολές της η νεολαιίστικη αντίδραση είναι φανερό ότι οριοθετήθηκε και αναζωπυρώθηκε από την άρνηση της προοπτικής «ενός παρόντος και ενός μέλλοντος» που συντρίβεται ανάμεσα (προσοχή, ακολουθεί κορυφαία ποίηση) στην πλήξη της συνεχούς θυσίας στον οργανωμένο ακρωτηριασμό που ονομάζεται εκπαίδευση (γιατί τότε οι κ. Κάτσικες αυτής της κοινωνίας πολεμούν λυσσαλέα κάθε προσπάθεια αλλαγής αυτού του οργανωμένου «ακρωτηριασμού που ονομάζεται εκπαίδευση»;) και στην υπόσχεση μιας αυξανόμενης εργασιακής αβεβαιότητας έπειτα από αυτό. Σ΄ αυτό το παρόν, που κυριαρχείται από την εικόνα ενός ναρκοθετημένου μέλλοντος, με κάθε ευκαιρία θα συνεχίζουν να «βγάζουν τη γλώσσα τους» (κλεμμένη ποίηση!) οι νέοι, καθώς «άτακτα» αναζητούν ένα διαφορετικό μοντέλο ζωής (καμιά ιδέα για το ποιο είναι αυτό;), πέρα από την αδηφάγα ανταγωνιστική «ζούγκλα της αγοράς» (αλίμονο αν δεν έμπαινε «η ζούγκλα της αγοράς» που ως γνωστόν μόνο στο Ελληνικό κράτος υφίσταται… Το πρόβλημα βρίσκεται στη «ζούγκλα» ή στην «αγορά»; Το «ζούγκλα» είναι συνώνυμο της «αγοράς»; Γιατί αν είναι να την ‘’πέσουμε’’ στη «ζούγκλα» μαζί σας. Αν όμως θέλουμε να τελειώνουμε και με την «αγορά» δεν πρέπει να μας προβληματίσει λίγο πως είναι αναγκαία αλλά μη ικανή συνθήκη ύπαρξης των ατομικών ελευθεριών στο μικρό πλανήτη μας;  Η μη αδηφάγα, μη ανταγωνιστική σαβάνα της κολεκτίβας είναι αποδεκτή άραγε;) που απειλεί να ρουφήξει τη δημιουργική και απαιτητική πνοή τους (καλούτσικη ποίηση).
Αυτά είναι (ξεκινά η ποίηση) τα «καύσιμα» της «επιμονής» που κρατάνε γεμάτο το ρεζερβουάρ των αντιδράσεων των νέων (βάζουμε και εμείς λίγο το χεράκι μας, το πόδι μας, το μυαλό μας, την «ποίηση» μας!). Από αυτά αντλεί τα «πυρομαχικά» της η εκτίμηση (ποιανού;) ότι θα υπάρχει αργά ή γρήγορα και β΄ και γ΄ γύρος αντιδράσεων (κοινωνικός ντετερμινισμός ή αστρολογική πρόβλεψη;) καθώς αποτελούν, ανεξάρτητα από τα μηνύματα, τις «εγγραφές» και τις «καταγραφές τους», μια φυσική κατάσταση τόσο φυσική όσο φυσικό είναι να βρέχει όταν στον ουρανό συσσωρεύονται τα σύννεφα! (τελικά άδικα αναρωτήθηκα. Η πρόβλεψη είναι επιστημονική. Κοινωνικός ντετερμινισμός, τελεία και παύλα!)
Οσμίζονται, οι νέοι μας, αυτό που τους περιμένει όσον αφορά το επαγγελματικό τους μέλλον. Το ακούνε στα δελτία των οκτώ, το διαβάζουν στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Το βλέπουν γύρω τους, στους χιλιάδες άνεργους πτυχιούχους (καμιά καλή κουβέντα για τους άνεργους χωρίς πτυχίο; Αντιδρούν μόνο οι πτυχιούχοι και όσοι-ες συνδέονται με την εκπαίδευση;), στο συγγενικό τους περιβάλλον, στη γειτονιά τους, στους πρώην συμφοιτητές τους που πήραν πτυχίο, πήραν μεταπτυχιακό και άλλοι ψάχνουν ακόμη για δουλειά, άλλοι δουλεύουν με 700 ευρώ τον μήνα και άλλοι τυχερότεροι (;) «χτυπάνε» 12ωρα με αμοιβές της τάξεως των 1.200 ευρώ (αντίστοιχες συνθήκες συναντάμε στις μισές χώρες της Ευρωζώνης. Η διαφορά είναι πως σε αυτές δεν θεωρούν αναγκαία και ικανή συνθήκη βελτίωσης το να πέσει ο Καπιταλισμός, ε κ. Κάτσικα; Σε αυτές τις χώρες στύβουν την πολιτική γκλάβα τους για να προωθήσουν λύσεις. Τίποτε δεν θεωρείται δεδομένο. Δοκιμάζουν πολιτικές, αλλού πετυχαίνουν αλλού ‘’τρώνε τα μούτρα τους’’, κινούνται, τολμούν, προσπαθούν). Nα το ξεκαθαρίσουμε: πρόκειται για την αυθόρμητη και ενστικτώδη απόρριψη μιας ζωής που βουλιάζει μέσα στο τέλμα των «συνηθισμένων σχέσεων» της υποταγής (ωχ,ωχ αρχίζει η ποιητική κενολογία), της εκμετάλλευσης, των εφήμερων μικροαστικών αυταπατών, του διαρκούς εξοντωτικού κυνηγιού για μια θέση στον ήλιο που λάμπει όλο και για λιγότερους (ουφ, τελείωσε).
Γελασμένοι όσοι πιστεύουν και πολύ περισσότερο όσοι καραδοκούν πως θα έχουν «αιώνια» μια νεολαία όπως το χιόνι στο βουνό να λειώνει για να αυξάνουν τις εμπορικές ιδέες τους (λε!, λε!, – φλωρινιώτικο επιφώνημα. Έιβα!!! – σερραϊκό επιφώνημα. Παραδινόμαστε. Βούβα πλέον. Η ποίηση θριάμβευσε, η επανάσταση οσονούπω).
Αριάδνη (χωρίς το μίτο της).