Αριστοτέλης Βαλαωρίτης -Μίαν ημέραν που δεν είχα…

Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879) ήταν επικός ποιητής του αρματολισμού – ένας από τους πιο διακεκριμένους Επτανήσιους ποιητές του 19ου αιώνα-και πολιτικός. Ο Βαλαωρίτης χαρακτηρίστηκε εθνικός ποιητής, καθώς ύμνησε με επικά χαρακτηριστικά των αγώνα τον επαναστατημένων Ελλήνων. Επιπλέον, ασχολήθηκε ενεργά και με την πολιτική, αφού έγινε βουλευτής της «Ιονίου Πολιτείας» και για μια περίοδο επτά ετών πάλεψε για την ελευθερία των Επτανήσων.

Ο Βαλαωρίτης ήταν μια από τις σημαντικότερες μορφές της ελληνικής λογοτεχνίας τον 19ο αιώνα και πέρασε μια ζωή με πολλές περιπέτειες. Στην ελληνική γραμματεία έχει αφήσει το στίγμα του ποιητή που ύμνησε τον αγώνα των αρματωλών και ήταν ένας από τους κυριότερους εκφραστές της επτανησιακής σχολής.
[ΝΕΑΝΙΚΑ – ΑΧΡΟΝΟΛΟΓΗΤΑ – ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ] /[ΑΧΡΟΝΟΛΟΓΗΤΑ 1848;-1879;]
Μίαν ημέραν που δεν είχα άλλο τίποτε να κάμω βγαίνοντας από ένα γάμο με τσ’ ιδέες άνω κάτω χωρίς κεφαλή και πάτο, 5 μοναχός αγάλι αγάλι με την κάψα την μεγάλη ακλουθών το μονοπάτι, κωλοσέρνοντας το σώμα, εξαπλώθηκα στο χώμα αποκάτου σ’ έναν ίσκιο άντικρυ σε μια σπηλιά. 10 — Ολοτρόγυρα καμία δεν ακούετο μιλιά!… Χίλιοι, μύριοι οι τζιτζίκοι, σαν καν να είχαν ζουρλαθεί, ελαλούσαν όλοι αντάμα. — Έλεγες πως μ’ ένα θάμα είχαν όλοι μαζωχθεί εδ’ εκεί 15 του Ιουνίου οι μεγάλοι φοβεροί πολιτικοί. Η μανία των τζιτζίκων διεπέρασε κι εμένα και κουνώντας τον αυχένα ήρχιζα και εγώ να κράζω και σαν σκύλος να φωνάζω 20 για τα πράγματα τσ’ ημέρας. Κι επειδή δεν ημπορούσα, σαν μ’ ετάραξεν η μούσα της πολιτικής του κόσμου, παρά ευθύς να μελετήσω δύο ονόματα μεγάλα το καθέν σαν μια βουβάλα 25 τί μου εσυνέβη, φίλοι, άμα τα έβγαλα απ’ τα χείλη, είναι πράμα που κανένας να πιστέψει δεν μπορεί!… Τα ονόματα τα δύο, που επρόφερα εκεί, είναι Δέβερτον και Φρέζαρ. Σας ορκίζω ήμουν μόνος, 30 κι άμα επρόφερα το μέγα όνομα του Δεβερτόνος, η ηχώ μου αποκρίθη… όνος, όνος, όνος, όνος. Τότε ανέφερα συγχρόνως και το όνομα του Φρέζαρ, κι ηχώ η ζαλισμένη μ’ απεκρίθη ζαρ και ζαρ. 35 Εστοχάσθηκα στο πρώτο πως θα να ήτανε κρυμμένος εκεί κάποιος ριζοσπάστης παλαβός ή μεθυσμένος, κι ενώ έτρεχα με ζάλη την καρδιά να του ξεσχίσω και πρεπόντως να εκδικήσω τα ονόματα του Φρέζαρ, του μεγάλου Δεβερτόνος, 40 η ηχώ περιγελούσα μ’ απεκρίθη ζαρ και όνος, Τότε τα ’μασα τρεχάτα σαν ζεματισμένη γάτα, κι από εκείνον τον καιρό έγινα με το στανιό 45 Ριζοσπάστης και εγώ, και να μην ακούω πλέον να γελά μ’ εμέ κι η ηχώ.
(Σ.τ.Ε.) Terminus post quem για το ποίημα (που πρωτοδημοσιεύεται στην έκδοση του Πατριαρχέα το 1937) φαίνεται να είναι η λεγόμενη Εξέγερση του Σταυρού τον Σεπτέμβριο του 1848, με πιθανό terminus ante quem το 1864 και τη διάλυση του Κόμματος των Ριζοσπαστών, μετά την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα. Ο Βαλαωρίτης εκλέχθηκε βουλευτής της Ιονίου Βουλής με το Κόμμα των Ριζοσπαστών τον Μάρτιο του 1857, και τον Ιούνιο εκφωνεί λόγο υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα. Στις εκλογές του 1862 ήρθε σε σύγκρουση με τον τοποτηρητή βαρόνο D’Everton.
greek-language