Το μέλλον της βιομηχανικής κάνναβης στην Ελλάδα

Πριν από δύο χρόνια μια παρέα από τρεις 40ρηδες αποφάσισε να ασχοληθεί με τα αχαρτογράφητα -στην Ελλάδα- ύδατα της καλλιέργειας και μεταποίησης κάνναβης.
Της βιομηχανικής Cannabis Sativa L και όχι (ακόμα) της φαρμακευτικής. Ο Γιάννης Ξύδης, ο Γρηγόρης Παναγόπουλος και ο Θανάσης Μπακογεώργος εγκατέλειψαν τον πρότερο επιχειρηματικό βίο τους, επένδυσαν στην περιοχή της Ηλείας και πριν από μερικές εβδομάδες συνέλλεξαν την πρώτη τους σοδιά από καλλιέργεια 80 στρεμμάτων.
Το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων βρέθηκε στο «αρχηγείο» της εταιρίας τους, κατέγραψε τη διαδικασία και προσπάθησε να λύσει ό,ποια απορία προκύπτει γύρω από το θέμα της καλλιέργειας κάνναβης.
https://m.youtube.com/watch?v=SqKDpDw68fc#
 
Μέσα από την συνέντευξη του Γιάννη Ξύδη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Γιώργο Μανταίο, αποκαλύπτονται όλα όσα θα ήθελε να μάθει κανείς για το φυτό με τις αμέτρητες ιδιότητες. Για τις επενδυτικές ευκαιρίες, τις τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης, την εκτόξευση της γεωργικής παραγωγής.
   Η αρχή
Οι τρεις φίλοι πάνε «πακέτο» εδώ και χρόνια στον τομέα της επιχειρηματικής δραστηριότητας. «Ασχοληθήκαμε με τα φωτοβολταϊκά περίπου 8 χρόνια μέχρι το 2014. Μετά το 2015 που έκοψαν αυτά τα πράγματα αρχίσαμε να σκεφτόμαστε τι άλλο να κάνουμε. Αποφασίσαμε να επενδύσουμε στην κάνναβη στην Αρχαία Ολυμπία, λόγω εντοπιότητας του Γρηγόρη (Παναγόπουλου), ενώ είχαμε και φωτοβολταϊκά σε Λεχαινά, Ανδραβίδα, Αρχαία Ολυμπία» εξήγησε ο Γιάννης Ξύδης, μηχανικός παραγωγής και διοίκησης του ΕΜΠ και πρόσθεσε: «Είχαμε επαφές με αγρότες, τοπικούς φορείς, άρα ήταν οικείος ο χώρος. Το 2017 κάναμε την πρώτη πειραματική καλλιέργεια 2-3 στρέμματα στην Αρχαία Ολυμπία. Ακόμα και φέτος που η καλλιέργεια ήταν μεγαλύτερη (80 στρέμματα), θεωρώ ότι βρισκόμαστε σε πειραματικό στάδιο. Χωρίς να είμαι αγρότης, νομίζω ότι χρειάζονται 3-4 χρόνια εμπειρίας για να καλλιεργηθεί κάτι σωστά. Προσαρμόζουμε τα ήδη υπάρχοντα εργαλεία για τον θερισμό, τη συγκομιδή, τη σπορά. Υπάρχουν βέβαια εξειδικευμένα μηχανήματα που παράγονται στην Ολλανδία και την Ιταλία».
   Το «τρομερό φυτό»
Οι εφαρμογές της βιομηχανικής κάνναβης είναι αμέτρητες. Οι πιο δημοφιλείς περιλαμβάνουν προϊόντα προσωπικής φροντίδας, τρόφιμα, κλωστοϋφαντουργικά. Επιπλέον, χρησιμοποιείται στον τομέα των κατασκευών και μάλιστα εδώ και δύο δεκαετίες κατασκευάζονται τοίχοι από το συγκεκριμένο φυτό-σκυρόδεμα (hempcrete κατά το concrete). Τα ηλεκτρικά οχήματα μπορούν πλέον να τοποθετήσουν στους πυκνωτές τους κάνναβη αντί του ακριβότερου γραφίτη, ενώ χρησιμεύει και ως «μελάνι» στους τρισδιάστατους εκτυπωτές.
Ο κ. Ξύδης το χαρακτηρίζει «τρομερό φυτό, καθώς έχεις τη δυνατότητα να μην πετάξεις τίποτα». Η κάνναβη αποτελείται από:
– τον σπόρο που παράγει όλα βρώσιμα: Λάδι, αλεύρι, καθαρή πρωτεΐνη.
– την ίνα που παίρνουμε από τον κορμό και είναι το βιομηχανικό κομμάτι. Χρησιμοποιείται σε ρούχα, μονωτικά υλικά, πυκνωτές ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων. Ακόμα και το ξύλο του κορμού, όμως, δεν πετιέται. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε ως πέλετ, είτε ακόμα και ως υπόστρωμα για άλογα (horsebedding) ιπποδρομιών!
– το λουλούδι που περιέχει κανναβιδοειδή για φαρμακευτική χρήση.
Κι εδώ προκύπτει η ανάγκη για μια πρώτη εισαγωγή στις ουσίες που παράγονται από το άνθος της κάνναβης. Η πιο σημαντική και αμφιλεγόμενη είναι η THC (Τετραυδροκανναβινόλη). Είναι ψυχοτρόπος που γίνεται ναρκωτική ουσία όταν η περιεκτικότητά της ξεπερνά το 10%. Με βάση την κείμενη νομοθεσία, οι ποικιλίες βιομηχανικής κάνναβης πρέπει να είναι κάτω από 0,2%. Με άλλα λόγια δεν προκαλεί ούτε στο ελάχιστο τις συνέπειες ενός ναρκωτικού.
Η βιομηχανική κάνναβη δεν αποτελεί γεωργικό νεοτερισμό ούτε αποτέλεσμα εξέλιξης. Όπως αναφέρει ο σχετικός οδηγός καλλιέργειας που εξέδωσε η Γενική Διεύθυνση Αγροτικής Έρευνας: «Η κάνναβη ανήκει στα ελαιούχα – κλωστικά φυτά και το είδος Cannabis sativa L χρησιμοποιείται από τη νεολιθική περίοδο για την παραγωγή πλήθους προϊόντων και υποπροϊόντων Στη χώρα μας, η κάνναβη καλλιεργούνταν για αιώνες για την παραγωγή σκοινιών και υφασμάτων – την πρώτη αναφορά μάλιστα σε αυτήν συναντάμε το 450 πX στον Ηρόδοτο».
Στην Ευρώπη καλλιεργούνται πάνω από 250.000 στρέμματα με βάση μελέτη του 2015, συνεπώς ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έχει δημοσιεύσει αναλυτικές οδηγίες για την επιλογή και την προετοιμασία του αγρού, τη συγκομιδή και ασφαλώς τους επιτόπιους ελέγχους που είναι απαραίτητοι.
«Για να καλλιεργηθεί βιομηχανική κάνναβη» -εξηγεί ο κ. Ξύδης- «πρέπει να προμηθευτούμε συγκεκριμένες ποικιλίες εγκεκριμένες από την ΕΕ (55-60 ποικιλίες). Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης κάνει τακτικούς ελέγχους. Τα δείγματα στέλνονται σε πιστοποιημένο εργαστήριο κι έτσι η ποσότητα της THC είναι πάντα ελεγχόμενη».
Και συνεχίζει: «Η δεύτερη πιο γνωστή ουσία που παράγεται είναι η κανναβιδιόλη (CBD). Συστατικό το οποίο παίρνουμε από το λουλούδι με εκχύλιση. Δεν είναι ψυχοτρόπο, δεν συγκαταλέγεται στις ναρκωτικές ουσίες ακόμα κι αν υπάρχει σε μεγάλη περιεκτικότητα».
   Πόλος έλξης η καλλιέργεια και επεξεργασία βιομηχανικής κάνναβης
Προς το παρόν οι τρεις επιχειρηματίες ασχολούνται με τη συγκομιδή και την επεξεργασία των σπόρων, κυρίως για βιομηχανική χρήση. Ο Γιάννης Ξύδης αναλύει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η επιχείρηση, αλλά και τα δεδομένα που θα μπορούσαν να προσελκύσουν αγρότες ή επενδυτές σ’ αυτή τη νέα αγορά που αναπτύσσεται ραγδαία.
«Εμείς ασχολούμαστε με τον σπόρο σε μεγάλες ποσότητες. Ο εξοπλισμός για να παίρνεις τις ουσίες από το φυτό είναι δεκαπλάσιος. Για παράδειγμα όσο κάνει ένα κιλό λάδι του σπόρου, μπορεί να κάνει ένα γραμμάριο CBD, THC. Μελλοντικά, ωστόσο, θα κοιτάξουμε και τους δύο τομείς», λέει ο κ. Ξύδης και συνεχίζει: «Έχουμε φυλάξει και μισό τόνο λουλουδιού που κόψαμε με το χέρι. Επόμενο βήμα είναι να στήσουμε χημικό εργαστήριο για να περάσουμε στην επεξεργασία της CBD. Από σπόρο έχουμε δύο τόνους, αν και περιμέναμε περισσότερο. Οι προδιαγραφές μιλάνε για 100 κιλά ανά στρέμμα, αλλά εμείς βγάλαμε 70-80, δεν μας πήγε καλά η καλλιέργεια, δεν ευνόησαν οι καιρικές συνθήκες».
Κι ως προς το περιθώριο κέρδους, ο κ. Ξύδης τόνισε: «Είναι τεράστια η γκάμα τελικών προϊόντων. Άρα μεγάλο περιθώριο κέρδους, ανάλογα με ποιο κομμάτι θα ασχοληθείς. Καλλιεργείται παντού, από τη στιγμή που φυτρώνει στη Φινλανδία (σσ: υπάρχει φινλανδική ποικιλία κάνναβης εγκεκριμένη από την ΕΕ), ενώ η περίοδος είναι Μάρτιος-Σεπτέμβριος. Αν ο αγρότης δώσει απευθείας την καλλιέργειά του, το κέρδος είναι μικρό. Το θέμα είναι η επεξεργασία, όπως άλλωστε στις περισσότερες αγροτικές παραγωγές».
«Σκοπός μας δεν είναι να γίνουμε καλλιεργητές, να έχουμε 500 ή 1000 στρέμματα», λέει ο κ. Ξύδης «ο στόχος είναι να το μάθουν οι αγρότες της περιοχής, να αναπτύσσονται και να γνωρίζουν ότι υπάρχει ένα εργοστάσιο επεξεργασίας κάνναβης που θα πάρει τη σοδιά τους. Εμείς πρέπει να μάθουμε τα μυστικά, να φτιάξουμε οδηγό καλλιέργειας, ώστε να γίνεται μια “συμβολαιακή καλλιέργεια”. Φυσικά θα πρέπει ο αγρότης να ακολουθήσει αυτά που θα του έχουμε δείξει ως προς την ποιότητα και τις προδιαγραφές».
Αν κάποιος… οσφραίνεται εύκολο χρήμα στην καλλιέργεια κάνναβης, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Ο Γ. Ξύδης είναι κάθετος:
«Σε καμία περίπτωση! Για να βγάλεις κέρδος από τη βιομηχανική κάνναβη πρέπει να καλλιεργείς και να μεταποιείς κάνναβη από δεκάδες στρέμματα. Κι αυτό πιστέψτε με δεν είναι καθόλου εύκολο». Γι’ αυτό και το πλάνο της επιχείρησής τους αφορά επέκταση και στην πολύ ακριβότερη επεξεργασία του λουλουδιού. «Ο σχεδιασμός μας είναι πενταετίας, όπου μέσα στο διάστημα αυτό θέλουμε να έχουμε μηχανήματα για την επεξεργασία όλου του φυτού ώστε να αξιοποιούμε και την CBD. Ίσως τελικά γίνει νωρίτερα. Είναι κάτι που εξαρτάται καθαρά από τη χρηματοδότηση».
Η κάνναβη είναι ένα φυτό με απεριόριστες δυνατότητες σε βιομηχανικό επίπεδο, με ολοένα ευρύτερη χρήση στην ιατρική, ενώ οι σπόροι του έχουν μεγάλη θρεπτική αξία (ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα). Στην Ελλάδα αποτελούσε βασική καλλιέργεια και εξαγώγιμο προϊόν έως το 1957. Πέρασαν 60 χρόνια μέχρι να επιτραπεί ξανά η καλλιέργειά της, διάστημα στο οποίο το φυτό «δαιμονοποιήθηκε». Ο Γιάννης Ξύδης δίνει τη δική του εξήγηση για το θέμα αυτό καθώς πιστεύει πως όλα ήταν θέμα οικονομικού κέρδους και φέρνει ως παράδειγμα την κατασκευή πλαστικών. «…το πλαστικό είναι παράγωγο του πετρελαίου. Όμως πλαστικό μπορείς να φτιάξεις και από κάνναβη. Άρα η κάνναβη εάν δεν είχε δαιμονοποιηθεί θα είχε πλήξει τεράστια συμφέροντα».
Ωστόσο, από τις επαφές που έχει και που την τελευταία διετία ήταν έντονες, ο κ. Ξύδης θεωρεί ότι στην Ελλάδα το κλίμα αλλάζει ως προς την αντιμετώπιση του «δαιμονοποιημένου» φυτού, καθώς όπως λέει ο κόσμος στην Ελλάδα αρχίζει να ενημερώνεται και σιγά-σιγά να αλλάζει αντίληψη, όπως έγινε και σε πολλές άλλες χώρες.