Έβενος ο κρητικός (αρχοντόξυλο)

Το 1978 τα ΕΛΤΑ εξέδωσαν μια αναμνηστική σειρά για την Ελληνική χλωρίδα βασισμένη σε αντιπροσωπευτικά ενδημικά είδη της και σε ζωγραφική δημιουργία της Νίκης Γουλανδρή, γνωστής για την τεχνική της στην αποτύπωση βοτανικών ειδών αλλά με ιδιαίτερη επιστημονική ακρίβεια και καλλιτεχνική αρτιότητα.

Με την σχολή αυτής της ζωγραφικής άρχισε να ασχολείται θεωρούμενος και ιδρυτής της ο Βέλγος P-J Redoute τον οποίο η Ιωσηφίνα διόρισε μετά την στέψη της από τον Ναπολέοντα ως Αυτοκράτειρας της Γαλλίας (1804) ως ζωγράφο φυτών της Α. Μεγαλειότητας.
Στην Ελλάδα έχουν διακριθεί ο Γ. Σφήκας ως διαπρεπής βοτανικός ζωγράφος και παλαιότερα ο Εμμ. Βάθης καθηγητής Ανθοκομίας στην τότε Ανώτατη Γεωπονική Σχολή Αθηνών. Κύριο χαρακτηριστικό της σχολής αυτής είναι η αποτύπωση ενός φυτού ή άνθους με καλλιτεχνικό τρόπο αλλά και με μεγίστη ακρίβεια των βοτανικών χαρακτηριστικών και χρωμάτων του.
Η σειρά αυτή ποιοτικά και καλλιτεχνικά διακρίνεται στις αντίστοιχες εκδόσεις γραμματοσήμων όλου του κόσμου.
Ένα από τα φυτά που παρουσιάζονται είναι ένα τυπικό είδος της Κρητικής χλωρίδας ο Έβενος ο κρητικός.
Αειθαλής θάμνος μέτριου ύψους που ανθοφορεί τουλάχιστον για ένα μήνα στην αρχή του καλοκαιριού και τον βρίσκομε σε όλες τις βραχώδεις και άγονες πλαγιές της Κρήτης και κυρίως της θερμής και άνυδρης ανατολικής πλευράς . Για τους ντόπιους είναι το αρχοντόξυλο ή αγουλαστράκι ή πλούμι ή κουρμουτσούλι κ.ά.
Οι νοικοκυρές στην Κρήτη παλαιότερα γέμιζαν τα μαξιλάρια με τα λουλούδια του λόγω ελλείψεως μπαμπακιού ή άλλου κατάλληλου υλικού. Το βαθύ ριζικό σύστημα που αναπτύσσει βοηθά πολύ 5 στην συγκράτηση των χωμάτων στα πρανή και τα διασώζει από την διάβρωση. Η ιδιότητα του αυτή τον καθιστά κατάλληλο για την συγκράτηση των πρανών στα ορύγματα των Εθνικών αρτηριών όπου θα μπορούσε να αντικαταστήσει το γνωστό σπάρτο με τα κίτρινα άνθη.
Το ξύλο του μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή επίπλων επειδή είναι πολύ σκληρό διότι όπως αναφέρει ο πατέρας της βοτανικής Θεόφραστος οι ίνες που το αποτελούν είναι πολύ πυκνές.
Σημειώνεται ότι δεν έχει ουδεμία σχέση με το είδος Διόσπυρος ο Έβενος. Το είδος αυτό είναι υψίκορμο διακοσμητικό που απαντάται στην Κεϋλάνη και τις ανατολικές Ινδίες και παράγει το γνωστό πολύ σκληρό ξύλο, αγγλιστί Ebony, κατάλληλο για πολύτιμα έπιπλα και είναι αδελφό είδος του Λωτού που παράγει τα γνωστά φρούτα.
Γιάννης Σπαντιδάκης
Γεωπόνος – Κηποτέχνης

Δημοσιεύτηκε στη τριμηνιαία περιοδική έκδοση Θεματικός Φιλοτελιστής (τεύχος αρ. 74, Απρίλιος-Ιούνιος 2018) που εκδίδει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Θεματικού Φιλοτελισμού και Νεότητας (http://www.thematic-philatelist.gr)
https://dasarxeio.com/2018/09/29/61347/