Λέων Τριπολίτης: Ο χριστιανός πειρατής που έγινε μουσουλμάνος- Κατέλαβε τη Θεσσαλονίκη, δολοφόνησε και σκλάβωσε τους κατοίκους της

Η Άλωση της βυζαντινής Θεσσαλονίκης από έναν Έλληνα, που έγινε τρομερός Σαρακηνός πειρατής. Η Κρήτη ισχυρό ορμητήριο Σαρακηνών που αλωνίζουν το Αιγαίο. Tο σκλαβοπάζαρο, ένα επικερδές εμπόριο με αγοραστή και το κράτος. Ένας από τους πιο θρυλικούς Σαρακηνούς πειρατές ήταν ο ελληνικής καταγωγής, Λέων ο Τριπολίτης.

Ο Λέων ο Τριπολίτης, γνωστός στα αραβικά ως Ρασίκ αλ-Ουαρνταμί (رشيق الوردامي), καθώς και ως Γκουλάμ Ζουράφα (غلام زرافة), ήταν Έλληνας αποστάτης και διοικητής στόλου για λογαριασμό του Χαλιφάτου των Αββασιδών στις αρχές του 10ου αιώνα. Είναι περισσότερο γνωστός για την άλωση της Θεσσαλονίκης, την δεύτερη τη τάξει πόλη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, το 904.
Ο Λέων συνελήφθη νεαρός στην περιοχή της Αττάλειας. Εξισλαμίστηκε και εξελίχθηκε σε τρομερό πειρατή, παίρνοντας την επωνυμία Λέων ο Τριπολίτης, αφού είχε έδρα την Τρίπολη. Εξαιτίας των ιδιαίτερων ικανοτήτων και της ναυτικής του προσωπικότητας απέκτησε γρήγορα μεγάλη δύναμη.
Με τις γνώσεις του για την θάλασσα και για το Αιγαίο κατάφερε να γίνει ναύαρχος των πειρατών, δημιουργώντας μεγάλο στόλο με 50 πλοία. Στο στόχαστρο του μπήκε γρήγορα η Κωνσταντινούπολη, την οποία απέτυχε να καταλάβει, αφού ήταν απόρθητη.
Στη συνέχεια οι φιλοδοξίες του στράφηκαν εναντίον της Θεσσαλονίκης, ισχυρής και πολυάριθμης βυζαντινής πόλης, που βρισκόταν σε μεγάλη άνθηση. Η πόλη ήταν οχυρωμένη για να αντιμετωπίζει επιθέσεις από την ξηρά, όχι όμως και από την θάλασσα.
Ο Λέων αν και πειρατής, είχε έναν μεγάλο και εκπαιδευμένο στρατό. Με 54 πλοία, που μετέφεραν 10.000 άντρες, αξιοποίησε την αδύναμη οχύρωση από την θάλασσα και πέτυχε τον απόλυτο αιφνιδιασμό. Σε λίγα 24ωρα κατάφερε να την καταλάβει.
Αυτό που ακολούθησε ήταν τραγικό: Σφαγές και λεηλασίες, ενώ χιλιάδες χριστιανοί αιχμαλωτίστηκαν και μεταφέρθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής για λογαριασμό των Σαρακηνών της Κρήτης. Ένα μέρος του πληθυσμού, που γλύτωσε από το μαχαίρι, έφυγε από την Θεσσαλονίκη για να γλυτώσει. Η πόλη στην ουσία ερήμωσε και χρειάστηκε να περάσουν πάρα πολλά χρόνια για να επανέλθει η ζωή…
Ο κληρικός Καμινιάτη, περιγράφει μέσα από το ημερολόγιο του την στιγμή που οι κάτοικοι είχαν υποχωρήσει και εισέβαλαν από τα τείχη οι «βάρβαροι»: “Ο λαός χωρισμένος σε πολλές ομάδες ξεφώνιζε και σπρώχνονταν μην έχοντας που να σωθεί, πού να ξεφύγει από τη συμφορά. Μπορούσες τότε να δεις τους ανθρώπους να περιφέρονται σαν ακυβέρνητα πλοία εδώ και εκεί, ελεεινό θέαμα, άνδρες, γυναίκες, νήπια να πέφτει ο ένας πάνω στον άλλο, να κρέμεται ο ένας από τον άλλο, να δίνει ο ένας στον άλλον τον πιο θλιβερό και τελευταίο ασπασμό”.
Ο ίδιος ο Καμινιάτη, κατά τη διάρκεια της σφαγής στην Ροτόντα και με το μαχαίρι στο λαιμό, εξαγόρασε την τελευταία στιγμή την ζωή του με μερικά χρυσά κοσμήματα, αλλά δεν κατάφερε να εξαγοράσει την ελευθερία του και έγινε σκλάβος.
Το τέλος του Λέοντα Τριπολίτη
Μετά την Άλωση της Θεσσαλονίκης, ο πρώην χριστιανός πειρατής συνέχισε να είναι ικανός και τυχερός, μέχρι την στιγμή που αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει σε μία ναυμαχία τον αυτοκρατορικό βυζαντινό στόλο. Οι πειρατικές δυνάμεις ηττήθηκαν και ο ίδιος εξαφανίστηκε από το προσκήνιο, αφού έχασε πλέον την αίγλη του και την εμπιστοσύνη με την οποία τον περιέβαλαν οι Σαρακηνοί.
Κρήτη, το ορμητήριο των Σαρακηνών…
Τον 6ο και 7ο αιώνα υπήρξε εξάπλωση των Αράβων και εμφάνιση των Σαρακηνών πειρατών. Σαρακηνοί ήταν η λέξη με την οποία οι Έλληνες περιέγραφαν όλους τους Άραβες και προέρχεται από το σαρκεγίν, που σημαίνει ανατολή στα αραβικά.
Οι Σαρακηνοί ήταν Άραβες, που ξεκίνησαν από την χερσόνησο του Σινά και σταδιακά επεκτάθηκαν μέχρι την περιοχή της Βορείου Αφρικής, ιδιαίτερα την περιοχή της Τυνησίας. Πραγματοποιούσαν επιδρομές στην Σικελία, στην Κάτω Ιταλία, στην Σαρδηνία και φυσικά στην Κρήτη και σε ολόκληρο το Αρχιπέλαγος. Λεηλατούσαν, έσφαζαν, κυρίως όμως, άρπαζαν χιλιάδες ανθρώπους, άντρες, γυναίκες και παιδιά, γεμίζοντας τα σκλαβοπάζαρα. Το δουλεμπόριο ήταν μια εξαιρετικά επικερδής επιχείρηση.
Tο 823 μία ομάδα Σαρακηνών, ισπανοαραβικής προέλευσης κατέλαβε την Κρήτη, που βρίσκονταν σε στρατηγική θέση και την μετέτρεψε σε ορμητήριο. Η παρουσία των Σαρακηνών στην Κρήτη είχε άμεσες συνέπειες στον πληθυσμό. Το νησί καταδυναστεύονταν και οι κάτοικοι χρησιμοποιούνταν ως κωπηλάτες στις γαλέρες, αλλά και ως οδηγοί για να διασχίζουν το Αιγαίο. Σταδιακά όμως μεγάλο μέρος των Κρητικών, κυρίως έμποροι, επωφελήθηκαν από την πειρατεία. Η λεία και τα εμπορεύματα, που έφταναν στο νησί, ανέβασαν το βιοτικό επίπεδο. Γι αυτό, οι Κρητικοί, αν και υπόδουλοι, ζούσαν πολύ καλύτερα από τους υπόλοιπους Έλληνες.
Σκλάβοι, ένα “εμπόρευμα” για πολλές χρήσεις
Οι σκλάβοι αρχικά διαχωρίζονταν ανάλογα με την κοινωνική τους θέση, το φύλο και την ηλικία τους. Οι πλούσιοι αιχμάλωτοι ανταλλάσσονταν με λύτρα, οι νέες γυναίκες μεταφέρονταν στα χαρέμια, ενώ οι ηλικιωμένοι σώζονταν μόνο αν γνώριζαν κάποια τέχνη. Οι φτωχοί αιχμάλωτοι πωλούνταν ως σκλάβοι στα σκλαβοπάζαρα της Βόρειας Αφρικής ή χρησιμοποιούνταν ως κωπηλάτες στις γαλέρες, όπου το προσδόκιμο ζωής ήταν λίγοι μήνες.
Η ζωή των σκλάβων στις γαλέρες έφτανε στα έσχατα σημεία ευτέλειας της ανθρώπινης ζωής. Οι συνθήκες ήταν δραματικές και υπέφεραν από ασθένειες, αφού ζούσαν στοιβαγμένοι μέσα στα αμπάρια των πλοίων. Αν ήταν ηλικιωμένοι ή άρρωστοι τους πετούσαν στη θάλασσα. Αν κάποιος πέθαινε από τις κακουχίες του έκοβαν το αυτί για να το δείξουν στον κυβερνήτη και να αποδείξουν πόσες απώλειες είχαν. Θεωρούνταν αναλώσιμοι, γιατί στην επόμενη λεηλασία μπορούσαν να τους αντικαταστήσουν με νέους σκλάβους.
Οι σκλάβοι αποτελούσαν πλήρωμα και για τις τριήρεις, τα πλοία των ιπποτών, οπότε το κράτος είχε το δικαίωμα να είναι ο πρώτος αγοραστής στο εμπόριο των σκλάβων. Παράλληλα, οι πειρατές επιδίωκαν να βγάλουν χρήματα και από τους φτωχούς αιχμαλώτους, αφού στα λιμάνια της Μεσογείου υπήρχαν φιλανθρωπικές οργανώσεις της καθολικής εκκλησία, που συγκέντρωναν χρήματα για να εξαγοράσουν κάποιους σκλάβους που δεν είχαν οι ίδιοι τα τα οικονομικά μέσα να απελευθερωθούν.
Δεν έλειπαν φυσικά και οι “παρεξηγήσεις” με σκλάβους που ήταν πράγματι φτωχοί, αλλά οι πειρατές τους θεωρούσαν πλούσιους, με αποτέλεσμα να ανεβάζουν κατά πολύ την τιμή των λύτρων και να μην τους εξαγοράζει κανείς για χρόνια. Τέτοια περίπτωση ήταν ο Ισπανός συγγραφέας Μιγκέλ Θερβάντες.
Οι σκλάβοι έγιναν μια από τις πιο σημαντικές δραστηριότητες των πειρατών και ολόκληρα νησιά ξεκληρίστηκαν από επιδρομές που είχαν στόχο την υποδούλωση των κατοίκων.
Ο Νικηφόρος Φωκάς απελευθέρωσε την Κρήτη από τους Σαρακηνούς, αλλά λέγεται ότι πέρασαν πάρα πολλά χρόνια μέχρι να σβήσει ο φόβος και η σκιά τους από τα ελληνικά παράλια. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι οι βασικοί οικισμοί στα νησιά δεν είναι στα παράλια,αλλά στα ορεινά. Ήταν μια αναγκαστική επιλογή για να μην φαίνονται από τη θάλασσα, να έχουν χρόνο για να οργανώσουν την άμυνά τους και τα στενά σοκάκια έδιναν το αμυντικό πλεονέκτημα.
mixanitouxronou