Η Ευρώπη 25 χρόνια μετά το Μάαστριχτ

https://youtu.be/rYqxvMEDEN0
Οι αρχές της δεκαετίας του ’90 ήταν ορόσημο για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ειδικά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ήταν σημείο καμπής της σύγχρονης ιστορίας και σηματοδότησε την απόφαση των 12 κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας να προχωρήσουν το ευρωπαϊκό σχέδιο σε ένα νέο επίπεδο. Στο πνεύμα αυτό, τον Φεβρουάριο του 1992 υπέγραψαν τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου του 1993, ακριβώς πριν από 25 χρόνια, και μετέτρεψε την ΕΟΚ σε Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Τα κράτη – μέλη της ευημερούσας Οικονομικής Κοινότητας ήθελαν να προχωρήσουν πέρα από μια απλή οικονομική συνεργασία. Η συνεργασία τους έπρεπε να συνεχιστεί και σε άλλα επίπεδα», εξηγεί ο Περικλής Χριστοδούλου, έφορος στο Σπίτι της Ευρωπαϊκής Ιστορίας.
Η Συνθήκη του Μάαστριχτ αποτέλεσε τον καμβά και για τη γέννηση του ευρώ μια δεκαετία μετά και ενίσχυσε την πολιτική ισχύ της Ένωσης.
Έφερε επίσης την ευρωπαϊκή ιθαγένεια, κοινή εξωτερική πολιτική και στενότερη δικαστική συνεργασία. Αλλά η πορεία προς την επικύρωση δεν ήταν εύκολη.
Σε πολλές χώρες έγιναν δημοψηφίσματα. Στη Γαλλία, το «ναι» επικράτησε οριακά.
Στη Δανία, όμως, η συνθήκη απορρίφθηκε, κάτι που προκάλεσε πανικό σε ολόκληρη την Ευρώπη.
«Αυτό το “όχι” στο δημοψήφισμα πρέπει να τους κάνει όλους να σκεφτούν πολύ. Το μόνο που μπορεί να πει η Κομισιόν είναι πως φοβάται ότι αυτό το “όχι” θα έχει επιπτώσεις», είχε δηλώσει ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ.
Ο Ντελόρ δεν ήταν ο μόνος που εξεπλάγη από την ψήφο των πολιτών.
«Για πρώτη φορά συνειδητοποίησαν ότι ο ενθουσιασμός που κυριάρχησε στις διαπραγματεύσεις πριν από το δημοψήφισμα για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ δεν υπήρχε απαραίτητα και στις κοινωνίες ή την κοινή γνώμη», λέει ο ερευνητής του ULB-FNRS Βίκτορ Φερνάντες Σοριάνο.
Κάποιοι υποστήριξαν το “όχι” φοβούμενοι την μετανάστευση και την απώλεια της εθνικής ταυτότητας. Άλλοι διαφωνούσαν με το οικονομικό μοντέλο, το οποίο θεωρούσαν υπερβολικά φιλελεύθερο που θα μπορούσε να πλήξει τα εργασιακά και τα κοινωνικά δικαιώματα.
Η Συνθήκη του Μάαστριχτ εισήγαγε επίσης την έννοια των δημοσιονομικών ορίων με βάση τα εθνικά χρέη και τα εθνικά ελλείμματα, κάτι που πολλοί επέκριναν τότε.
«Υπάρχουν πολλοί ιστορικοί σύνδεσμοι ανάμεσα στο διάλογο για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και τη σημερινή δημόσια συζήτηση. Ποολά από τα ζητήματα είναι στην ουσία τα ίδια. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ ήταν σημείο καμπής για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και ορόσημο για την ευρωπαϊκή ιστορία, όμως ήταν και η αφορμή για την εκδήλωση του ευρωσκεπτικισμού», εξηγεί ο Σοριάνο.
Τελικά συμφωνήθηκαν τροποποιήσεις για τη Δανία, που άνοιξαν το δρόμο για την υιοθέτηση της συνθήκης και έδωσαν μια αποφασιστική ώθηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όμως όπως φαίνεται καθαρά από το Brexit, την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού και τη συνεχιζόμενη σύγκρουση ανάμεσα σε Ρώμη και Βρυξέλλες για τον προϋπολογισμό, 25 χρόνια μετά, τα ζητήματα που κλόνισαν τη διαδικασία επικύρωσης της Συνθήκης του Μάαστριχτ διατηρούνται και σήμερα.
euronews