Λονδίνο 16.11.2018
της Φανούλας Αργυρού
Η επιτυχία της Ισπανίας σε αντίθεση με την αποτυχία της Κυπριακής Δημοκρατίας
Και Γνώμη του Δρ. Χρήστου Κληρίδη
Το Προσχέδιο Συμφωνίας για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση και που δόθηκε στην δημοσιότητα το βράδυ της Τετάρτης 14.11.2018, αποτελείται από 585 σελίδες, οι 20 των οποίων καλύπτουν «Πρωτόκολλο σε σχέση με τις Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και Βορείου Ιρλανδίας στην Κύπρο».
Ολόκληρο το κείμενο 585 σελίδων εδώ:
https://ec.europa.eu/commission/sites/beta-political/files/draft_withdrawal_agreement_0.pdf
Το κείμενο του Πρωτοκόλλου πρέπει να μελετηθεί πιστεύω λεπτομερώς γιατί περιέχει ανησυχητικές αναφορές ή έστω προβληματισμούς για τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πέραν του ότι εξασφαλίζει τα δικαιώματα των πολιτών που ζουν στις περιοχές των Κυρίαρχων Περιοχών των Βάσεων και τονίζει ότι αυτές μόνο για στρατιωτικούς σκοπούς του Ηνωμένου Βασιλείου προσφέρονται, υπάρχουν σημεία που πρέπει να μελετηθούν σοβαρά. Και η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να προβεί σε διορθωτικές ενέργειες και για όσα η ίδια συνηγόρησε δίχως τη γνώση του λαού.
Αναφορά Μέι στη Βουλή σε Γιβραλτάρ αλλά όχι Κύπρο
Η Βρετανίδα Πρωθυπουργός στην ομιλία της στη Βουλή των Κοινοτήτων χθές το μεσημέρι (15.11.2018) είπε ότι διαπραγματεύθηκε ένα Προσχέδιο Συμφωνίας (Draft Agreement) με γνώμονα και στόχο το καλύτερο εθνικό συμφέρον της χώρας (Ηνωμένου Βασιλείου). Αναφερόμενη στις Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων κατονόμασε το Γιβραλτάρ αλλά όχι και την Κύπρο όταν είπε « Συμφωνήσαμε Πρωτόκολλα για να διασφαλίζει η Συμφωνία Αποχώρησης το Γιβραλτάρ και τις Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων».
We have agreed Protocols to ensure Gibraltar and the Sovereign Base Areas are covered by the Withdrawal Agreement.
Γιατί και εφόσον για τις βρετανικές κυρίαρχες περιοχές στην Κύπρο το Προσχέδιο Συμφωνίας καλύπτει 20 σελίδες, στη δήλωσή της από το βήμα της Βουλής των Κοινοτήτων δεν ανέφερε ότι αυτές βρίσκονται στην Κύπρο;
Από Boundaries σε External borders
Η δεύτερη μου παρατήρηση είναι το γεγονός ότι και εφόσον η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας του 1960 αναφέρεται σε «όρια – boundaries», γιατί το εν λόγω Προσχέδιο Συμφωνίας σε διάφορα σημεία αναφέρεται σε «εξωτερικά σύνορα των Κυρίαρχων Περιοχών των Βάσεων – external borders of the Sovereign Base Areas»; (Π.χ. σελίδα 479). Εδώ να σημειώσω ότι τη φράση αυτή τη βρίσκουμε και στο Πρωτόκολλο 3 της 23ης Σεπτεμβρίου 2003 επί Προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου και ενδεικτικά έγινε ανακύκλωση λέξεων και θέσεων δίχως να αναθεωρηθεί η σημασία τους.
Γιατί όχι και τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Μία τρίτη παρατήρησή μου είναι η αναφορά στο Άρθρο 8 του Πρωτοκόλλου για τις Βάσεις, το οποίο αναφέρεται στη συνεργασία του Ηνωμένου Βασιλείου και της Κυπριακής Δημοκρατίας για την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου στην αντιμετώπιση, παράνομων ενεργειών, που επηρεάζουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου. ΄Όμως, γιατί δεν υπάρχει αναφορά για την αντιμετώπιση και παράνομων τέτοιων ενεργειών που επηρεάζουν τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας; Γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο να μην φέρει την υποχρέωση να αντιμετωπίζει από κοινού με την Κυπριακή Δημοκρατία και παράνομες ενέργειες και απάτες που επηρεάζουν τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας ονομαστικώς; Γιατί αγνόησαν την βρετανική αυτή υποχρέωση οι αξιωματούχοι της Κυπριακής Δημοκρατίας που διαπραγματεύτηκαν το Πρωτόκολλο αυτό με την Βρετανική Κυβέρνηση;
Να θυμίσω ότι πριν λίγες μέρες ο διακεκριμένος νομικός και πρώην σύμβουλος του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη Δρ. Χρήστος Κληρίδης, από το Ράδιο Πρώτο, Πρόγραμμα Λάζαρου Μαύρου και Μάριου Πούλλαδου (Πρώτη Εκπομπή) εξέφρασε αντιλαμβάνομαι, κάποιες ανησυχίες για αυτό το Προσχέδιο Συμφωνίας, να μην υποσκάπτει με οποιοδήποτε τρόπο την πρόσφατη, τεράστιας σημασίας απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου (Supreme Court) το οποίο επιβεβαίωσε ότι οι «Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων» στην Κύπρο αποτελούν αποικιακό κατάλοιπο. Ο Δρ. Κληρίδης ίσως να ήταν προνοητικά δικαιολογημένος.
Απλούστατα, γιατί αν διαβάσει ένας και το Πρωτόκολλο για το Γιβραλτάρ (Protocol on Gibraltar) θα βρει ότι υπάρχει μια μεγάλη αντίθεση ως προς το πώς κατάφερε η Ισπανία να διατυπώσει το Πρωτόκολλο της και πως απέτυχε στο ίδιο σημείο η Κυπριακή Δημοκρατία.
Αντίφαση μεταξύ Πρωτοκόλλου για Γιβραλτάρ και Πρωτοκόλλου για τις Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων
Γράφει λοιπόν στο Πρωτόκολλο για το Γιβραλτάρ στην σελίδα 498: “ Underlining that this Protocol is without prejudice to the respective legal positions of the Kingdom of Spain and the United Kingdom with regard to sovereignty and jurisdiction..”
Υπογραμμίζοντας ότι αυτό το Πρωτόκολλο είναι χωρίς προκατάληψη (ή δεν θίγει) ως προς τις αντίστοιχες νομικές θέσεις του Βασιλείου της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου σε ότι αφορά κυριαρχία και δικαιοδοσία.
Σε πλήρη αντίφαση, στην σελίδα 480 του Πρωτοκόλλου για τις Κυρίαρχες Περιοχές των Βάσεων γράφει:
«Underlining that the arrangements set out in this Protocol are without prejudice to Articles 1 and 2 of the Treaty of Establishment and to the positions of the Republic of Cyprus and the United Kingdom thereon…”
Υπογραμμίζοντας ότι οι διευθετήσεις σ΄αυτό το Πρωτόκολλο είναι δίχως προκατάληψη (ή δεν θίγουν) τα ΄Αρθρα 1 και 2 της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης και τις θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Ηνωμένου Βασιλείου
Το ‘Αρθρο 1 καθορίζει τις περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, όμως το πρόβλημα βρίσκεται στο Άρθρο 2 το οποίο λέγει τα εξής:
“(1) The Republic of Cyprus shall accord to the United Kingdom the rights set forth in Annex B to this Treaty. (2) The Republic of Cyprus shall co-operate fully with the United Kingdom to ensure the security and effective operation of the military bases situated in the Akrotiri Sovereign Base Area and the Dhekelia Sovereign Base Area, and the full enjoyment by the United Kingdom of the rights conferred by this Treaty”.
(1) Η Κυπριακή Δημοκρατία θα παρέχει στο Ηνωμένο Βασίλειο τα δικαιώματα που καταγράφονται στο Παράρτημα B (Annex B) αυτής της Συνθήκης. (2) Η Κυπριακή Δημοκρατία θα συνεργάζεται πλήρως με το Ηνωμένο Βασίλειο για να εξασφαλίζει την ασφάλεια και αποτελεσματική λειτουργία των στρατιωτικών βάσεων που βρίσκονται στη Κυρίαρχη Περιοχή της Βάσεως Ακρωτηρίου και της Κυρίαρχης Περιοχής της Βάσεως Δεκέλειας και την πλήρη απόλαυση από το Ηνωμένο Βασίλειο των δικαιωμάτων που απορρέουν από την παρούσα Συνθήκη.
Εξασφαλίζει άραγε αυτό το Προσχέδιο Συμφωνίας και το καλύτερο συμφέρον της Κυπριακής Δημοκρατίας σεβόμενο την πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Βρετανίας (Supreme Court) που ΑΠΕΡΡΙΨΕ την θέση της βρετανικής κυβέρνησης και επιβεβαίωσε ότι ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΒΑΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΙΚΙΑΚΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ; Η απάντηση δυστυχώς είναι όχι.
H Απόφαση σταθμός Ανωτάτου Δικαστηρίου Η.Β για Βρετανικές Βάσεις εδώ:
Δικαιώνει τις προβλέψεις του Δρ. Χρήστου Κληρίδη καθώς και την επικριτική ανακοίνωση του κ. Χρήστο Ρότσα 15.11. 2018 (Sigmalive) στην οποία έγραψε
ότι η κυβέρνηση της Κύπρου δεν αξιοποίησε τις διαπραγματεύσεις για το Brexit με σκοπό να πάρει πίσω τον τίτλο ιδιοκτησίας των εδαφών των βάσεων και να λήξει επιτέλους το υποτιμητικό για μια Ευρωπαϊκή χώρα αποικιακό καθεστώς που μας ντροπιάζει μέχρι σήμερα, στον 21οναιώνα. Γι αυτό η κυβέρνηση δεν πρέπει να χαίρεται αλλά να λυπάται, φάνηκε κατώτερη των ιστορικών στιγμών, έχασε μια ευκαιρία που παρουσιάζεται σε μικρές χώρες κάθε 100 χρόνια…
Γι΄αυτό, το Προσχέδιο Συμφωνίας και ειδικά το εν λόγω Πρωτόκολλο των 20 σελίδων για τις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο πρέπει να μελετηθεί εξονυχιστικά και από κάθε άποψη με γνώμονα το καλύτερο εθνικό συμφέρον της Κυπριακής Δημοκρατίας και όχι μόνο εκείνα της ΕΕ (σε σύνολο) και του αποχωρούντος Ηνωμένου Βασιλείου.
Η γραπτή δήλωση ικανοποίησης Προέδρου Αναστασιάδη για το Προσχέδιο Συμφωνίας για το Brexit και της Βρετανικές Βάσεις εδώ:
Γνωμάτευση Γενικής Εισαγγελίας
Ακόμα ο λαός θα πρέπει να δικαιούται και γνωμάτευση από την Γενική Εισαγγελία της Κυπριακής Δημοκρατίας για την διαπραγμάτευση αυτή όσον αφορά την ‘τσιμέντωση’ των βρετανικών βάσεων μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Βρετανίας. Και γιατί αυτή (διαπραγμάτευση) ίσως να βρίσκεται και σε αντίθεση με όσα η δική μας πλευρά υποστήριξε στην υπόθεση Μαυρίκιου…
Η Κυπριακή Δημοκρατία ως μέλος της ΕΕ που θα καλεστεί να εγκρίνει αυτό το Προσχέδιο Συμφωνίας έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση πιστεύω και όχι μόνο μέχρι τις 25 Νοεμβρίου 2018 να ζητήσει τροποποιήσεις με γνώμονα το εθνικό της συμφέρον.
Εξάλλου η Πρωθυπουργός Μέι στις χθεσινές της δηλώσεις (15.11.2018) από το Βήμα της Βουλής τω Κοινοτήτων είπε επίσης ότι «η χθεσινή Συμφωνία δεν είναι η τελική»
Mr Speaker, what we agreed yesterday was not the final deal.
ΓΝΩΜΗ ΔΡ. ΧΡΗΣΤΟΥ ΚΛΗΡΙΔΗ 16.11.2018
Για το θέμα ζήτησα και την γνώμη του αγαπητού Δρ. Χρήστου Κληρίδη, ο οποίος μου απάντησε ως εξής. Την παραθέτω αυτούσια και τον ευχαριστώ.
« Αγαπητή Φανούλα,
Μπορείς να συμπεριλάβεις το εξής που είναι η γνώμη μου:
«Στο συγκεκριμένο πρωτόκολλο που αφορά τις συμφωνίες για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση με τη Κύπρο γίνεται σαφής αναφορά σε σύνορα με τις κυρίαρχες αγγλικές βάσεις.
Είναι λυπηρό γιατί η παρέμβαση της Κύπρου στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης στην υπόθεση του Μαυρίκιου πάει χαμένη εφόσον η Κυπριακή Δημοκρατία έρχεται τώρα να αναγνωρίσει με τον πλέον επίσημο και κατηγορηματικό τρόπο έναντι του Ηνωμένου Βασιλείου και των λοιπών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύνορα και κυρίαρχο καθεστώς των βάσεων με συγκεκριμένη αναφορά και παραπομπή στη συνθήκη εγκαθίδρυσης.
Το κύριο μέρος της επιχειρηματολογίας της Κυπριακής Δημοκρατίας εκπροσωπούμενης από τους Έντιμο Γενικό Εισαγγελέα κ. Κώστα Κληρίδη και Δικηγόρο Πόλυ Πολυβίου ήταν ότι αποικιακά κατάλοιπα συγκρούονται με το Διεθνές Δίκαιο και συγκεκριμένα ψηφίσματα και αποφάσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Τα κατάλοιπα αυτά επεβλήθησαν από το Ηνωμένο Βασίλειο και ανεξαρτήτως του διαδραμόντος χρόνου δεν είναι δυνατό να δικαιολογηθούν. Όμως, τίθεται το ερώτημα αν πρόκειται πλέον για αποικιακό κατάλοιπο ή συμφωνία της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Ηνωμένο Βασίλειο η οποία γίνεται επί ίσοις όροις σήμερα για την αναγνώριση και ανανέωση του καθεστώτος της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης στο διηνεκές. Είναι λυπηρό γιατί δεν έγινε τουλάχιστον μία επιφύλαξη ότι η συμφωνία αυτή δεν αποτελεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο παραδοχή της νομιμότητας κατά το Διεθνές Δίκαιο του καθεστώτος των Βάσεων. Κρίμα»
Δρ. Χρίστος Κληρίδης
Δικηγόρος»
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος