Προκόπης Παυλόπουλος: Λύση στην Κύπρο είναι η αποχώρηση και του τελευταίου εισβολέα, κατοχικού στρατιώτη ή εποίκου.
ΣΗΜΕΙΑ ΟΜΙΛΙΑΣ
ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ κ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ
ΣΤΟ ΕΤΗΣΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΑΤΣΗ
Λευκωσία, 18.11.2018
Βρίσκομαι σήμερα μαζί σας, στο Ετήσιο Εθνικό Μνημόσυνο του Ήρωα του Κυπριακού Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα 1955-59, Κυριάκου Μάτση, υπό την ιδιότητά μου ως Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, αλλά και υπ’ αυτήν του απλού Έλληνα. Του Έλληνα, που κλίνει μ’ ευγνωμοσύνη το γόνυ του στην Ιερή Μνήμη του Κυριάκου Μάτση αλλά και όλων όσων αγωνίσθηκαν και έδωσαν ακόμη και την ζωή τους, υπερασπιζόμενοι τις οικουμενικές αξίες του Ελληνισμού, που είναι πρωτίστως η αγάπη για την Ελευθερία.
Και έχουμε πλήρη εθνική επίγνωση ότι η Ελευθερία συνιστά για εμάς, τους Έλληνες, βιωματική αξία, δηλαδή conditio sine qua non της ύπαρξής μας. Ο Αγώνας αυτός με συγκινεί βαθύτατα και μου προκαλεί αισθήματα υπερηφάνειας και δέους εμπρός στο μεγαλείο της ψυχής τόσο του Κυριάκου Μάτση, όσο και όλων των άλλων συναγωνιστών του.
Ι. Στο σημείο αυτό, επιτρέψατέ μου ν’ αναφερθώ, έστω δι’ ολίγων, στην ζωή και τον Aγώνα του Ήρωα Κυριάκου Μάτση:
A. Γεννήθηκε στο χωριό Παλαιχώρι, της επαρχίας Λευκωσίας, στις 23 Ιανουαρίου του 1926 και ήταν το ένα από τα τρία τέκνα της οικογένειας του Χριστοφή και της Κυριακού Μάτση. Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο Παλαιχωρίου και το Γυμνάσιο Αμμοχώστου, όταν αυτό λειτουργούσε στο Τρίκωμο, όπου είχε μεταστεγασθεί λόγω του Β′ Παγκόσμιου Πολέμου.
B. Το 1946 εισήχθη στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου σπούδασε γεωπονία, ενώ μετά την επιστροφή του στην Κύπρο εργαζόταν ως γεωπόνος στην Αμμόχωστο. Αγαπούσε τόσο πολύ τον άνθρωπο και την γη, ώστε ν’ αποκαλεί καταχραστές της γης όσους δεν καλλιεργούσαν την γη τους. Αγωνίσθηκε σκληρά για τα δίκαια του αγρότη και του εργάτη μέσα από τις τάξεις των οργανώσεών τους, της ΠΕΚ και της ΣΕΚ, των οποίων υπήρξε ένας από τους ιδρυτές.
Γ. Ο πόθος του για την απελευθέρωση της Κύπρου είχε ήδη εκδηλωθεί από τα φοιτητικά του χρόνια. Διετέλεσε τομεάρχης της ΕΟΚΑ σε περιοχή της επαρχίας Αμμοχώστου από το 1955, αρχηγός συνδέσμων της ΕΟΚΑ από τον Αύγουστο του 1955 ως τον Φεβρουάριο του 1956, και τομεάρχης Κερύνειας έως τον θάνατό του.
Δ. Ως κορυφαία περιστατικά της εμβληματικής συμμετοχής του Κυριάκου Μάτση στον Αγώνα των Κυπρίων για Ελευθερία, που αποκαλύπτουν την γενναιότητα της ψυχής του και το ελευθερόφρον πνεύμα του, αξίζει ν’ αναφερθούν τ’ ακόλουθα:
1. Όταν συνελήφθη, στις 9 Ιανουαρίου 1956, και ενώ υποβαλλόταν σε φρικτά βασανιστήρια, τον επισκέφθηκε ο ίδιος ο Κυβερνήτης Χάρντιγκ και του προσέφερε το υπερβολικά μεγάλο για την εποχή ποσό των 500.000 λιρών, αν αποκάλυπτε πού κρυβόταν ο Διγενής. Του υποσχέθηκε, μάλιστα, ότι, σε περίπτωση που συνεργαζόταν, θα εξασφάλιζε την φυγάδευσή του, για λόγους προστασίας του. Οργισμένος ο Μάτσης, κτύπησε την γροθιά του στο τραπέζι και του απάντησε: «Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής». OΚυβερνήτης Χάρντιγκ αποχώρησε αμέσως. Εκτιμώντας το ήθος του Κυριάκου Μάτση, έδωσε εντολή να σταματήσουν τα βασανιστήρια που του έκαμναν.
2. Στην συνέχεια, μεταφέρθηκε στα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς. Διατηρούσε επαφή με τον Διγενή και συνέχιζε, κατόπιν εντολής του, τις συνομιλίες Μακαρίου και Χάρντιγκ για λύση του Κυπριακού, μετά την εξορία του Αρχιεπισκόπου. Αφού δραπέτευσε, επικηρύχθηκε με το ποσό των πέντε χιλιάδων λιρών.
3. Στις 19 Νοεμβρίου 1958, βρέθηκε περικυκλωμένος στο κρησφύγετό του. Δεν είχε άλλη εκλογή παρά να πεθάνει. Ο ίδιος δεν είχε αφήσει στην ψυχή του κανένα ηθικό περιθώριο για οποιαδήποτε διαφορετική απόφαση. Ήταν έτοιμος για τον θάνατο. Τον είχε προβλέψει στα γράμματά του, τον είχε αναλύσει στους φιλοσοφικούς στοχασμούς του, τον είχε, με σιγουριά, καταγράψει στο ημερολόγιο του, τον είχε τραγουδήσει. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο «Σιδηρά Διαθήκη» του Πολύβιου Δημητρακοπούλου, ο Κυριάκος Μάτσης συμβούλευε τ’ ακόλουθα εν προκειμένω: «Έκλεξε όσον ημπορής τον τρόπο του θανάτου σου, ένας ωραίος θάνατος είναι συνήθως η ευγενεστέρα πράξις της ζωής».
α) Λίγο πριν τον ηρωϊκό του θάνατο στο κρησφύγετό του, ο λοχίας του Τμήματος Ανιχνεύσεως Εγκλημάτων, Σαλίμ Γιαβούζ, άκουσε όλο τον διάλογο μεταξύ του Κυριάκου Μάτση και του μεταφραστή, και κατέθεσε αργότερα: Άκουσα τον μεταφραστή να λέει στα ελληνικά: «Μάτση, Μάτση, πιάστηκες στο κρησφύγετο. Δεν υπάρχει πιθανότητα να δραπετεύσεις. Παραδώσου». Στην συνέχεια, άκουσα μια βαρειά φωνή, που φαινόταν ότι ερχόταν κάτω από το δάπεδο, ν’ απαντά στα ελληνικά: «Δεν παραδίδομαι». Ο μεταφραστής κατόπιν ρώτησε: «Πόσοι είστε εκεί κάτω;». Και η φωνή απάντησε: «Τρεις». Ο μεταφραστής ακολούθως ρώτησε: «Πόσα όπλα έχετε μαζί σας;». Και η φωνή απάντησε: «Δυο». Ο μεταφραστής ξαναρώτησε: «Έχετε βόμβες;». Και η φωνή απάντησε εκ νέου: «Έχουμε βόμβες». Ο μεταφραστής, τότε, τους πρότεινε: «Ελάτε ένας, ένας, άοπλοι και παραδοθείτε». Η φωνή απάντησε: «Δύο πρόσωπα έρχονται άοπλα – μην τους πυροβολήσετε». Ο μεταφραστής ρώτησε: «Εσύ τι θα κάμεις;». Η φωνή απάντησε: «Θα δω τι θα κάνω με τον εαυτό μου. Εάν δεν θέλετε να πολεμήσετε, είναι καλύτερα να φύγετε από το δωμάτιο». Τον καλούν ξανά να παραδοθεί: «Όχι. Δεν παραδίδομαι. Αν θα βγω, θα βγω πυροβολώντας». Και έτσι, το γενναίο τέκνο αυτής της υπερήφανης γης -για την οποία ο Γιώργος Σεφέρης έγραψε, ασφαλώς όχι τυχαία, το «Κύπρον ου μ’ εθέσπισεν (οικείν Απόλλων)»- έπεσε μαχόμενος υπέρ του υπερτάτου, πανανθρώπινου αγαθού της Ελευθερίας.
β) Έντεκα μήνες πριν περάσει στην αθανασία, σ’ επιστολή προς τους γονείς του, ο Κυριάκος Μάτσης φανερώνει το πώς θ’ αντιμετώπιζε το τελευταίο προσκλητήριο της Πατρίδας: «Πιστεύομεν ότι κάθε θυσία μας δεν πηγαίνει άδικα και εσείς να είστε περήφανοι για μας. Αν ο καλός Θεός μας επιφυλάσσει την λαμπράν τύχη να δώσουμεν την ζωήν μας για την Πατρίδα, τότε η χαρά σας πρέπει να είναι απέραντη. Δεν ξέρω αν μπορεί να ονειρευτεί ένας άνθρωπος καλύτερη τύχη από αυτή. Και δεν μπορώ να σκεφθώ γονείς που να είναι πιο περήφανοι παρά για τα παιδιά τους που έπεσαν για την Πατρίδα».
II. Η Θυσία και η Ιερή Μνήμη του Κυριάκου Μάτση δείχνουν σήμερα σ’ όλον τον Ελληνισμό και, πρωτίστως, στις Ηγεσίες του, τον δρόμο του δικού τους χρέους απέναντι στην μαρτυρική Κύπρο. Και τούτο διότι εμείς, οι Έλληνες, οφείλουμε να μην λησμονάμε ότι η Θυσία του Κυριάκου Μάτση δεν έχει βρει ακόμη την ιστορική δικαίωσή της. Όσο συνεχίζεται η τραγωδία της Κύπρου, όσο πάνω στο έδαφος της Κύπρου υπάρχουν, κατά παράβαση κάθε έννοιας Διεθνούς Δικαίου και Ευρωπαϊκού Δικαίου, στρατεύματα κατοχής, είμαστε υπόλογοι απέναντι στο αίμα που έχυσε ο Κυριάκος Μάτσης και όλοι οι Ήρωες του Κυπριακού Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα. Με την έννοια ότι έχουμε χρέος, τόσον εμείς όσο και η ως σήμερα απαραδέκτως απαθής Διεθνής Κοινότητα, ν’ αποδώσουμε στην Κυπριακή Δημοκρατία την ακεραιότητά της και την πλήρη κυριαρχία της. Και υπό τα δεδομένα αυτά, ιδίως σήμερα, η συγκυρία μας καλεί να υπερασπισθούμε την Κυπριακή Δημοκρατία, και μάλιστα όχι μόνο για λογαριασμό της. Αλλά και, επιπλέον, διότι μέσω αυτής υπερασπιζόμαστε, αυτοθρόως, την Διεθνή και την Ευρωπαϊκή νομιμότητα. Την θέση αυτή αιτιολογούν πλήρως οι ακόλουθες σκέψεις:
Α. Όπως έχουμε εμπράκτως αποδείξει, Κύπρος και Ελλάδα, Ελλάδα και Κύπρος, επιθυμούμε ειλικρινώς -και δη το ταχύτερο δυνατό, αφού η όλη εκκρεμότητα παρατείνει την τραγωδία και το μαρτύριο της Κύπρου και του Κυπριακού Λαού- την δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού προβλήματος.
1. Πλην όμως, και επειδή η Κυπριακή Δημοκρατία είναι πλήρες μέλος τόσο της Διεθνούς Κοινότητας όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και του σκληρού πυρήνα της, της Ευρωζώνης, η λύση αυτή πρέπει να σέβεται, στο ακέραιο και στο σύνολό τους,από την μια πλευρά το Διεθνές Δίκαιο και από την άλλη το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και το εξ αυτού απορρέον Κεκτημένο. Ας σημειωθεί δε ότι, κατά τις διατάξεις του άρθρου 3 παρ. 5 της ΣυνθΕΕ, μέρος του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου είναι και αυτό τούτο το Διεθνές Δίκαιο, επομένως και οι αρχές του Καταστατικού Χάρτη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
2. Η ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος, με πλήρη σεβασμό του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου,επιβάλλεται και εκ του ότι οιαδήποτε διαφορετική εκδοχή αφενός θα έθετε εν αμφιβόλω την ομαλή πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της Διεθνούς Κοινότητας, κυρίως δε εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. Και, αφετέρου, θα οδηγούσε στην διαμόρφωση ενός εξαιρετικά αρνητικού προηγουμένου και για την Διεθνή Κοινότητα, πολύ δε περισσότερο για την Ευρωπαϊκή Ένωση και για την πληρότητα της κυριαρχίας των κρατών-μελών της κατά το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.
Β. Η ως άνω διαπίστωση, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα της κυριαρχίας των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ρυθμίζονται ευθέως ιδίως από τις διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 2 εδ. 2 και 3 της ΣυνθΕΕ, οδηγεί στο αναγκαίο συμπέρασμα πως η λύση του Κυπριακού προβλήματος θα πρέπει να διασφαλίζει στην Κυπριακή Δημοκρατία, τουλάχιστον, τα εξής χαρακτηριστικά:
1.Οργάνωση με χαρακτηριστικά ομοσπονδιακού κράτους, και μόνο, αφού κάθε μορφής συνομοσπονδία είναι αδιανόητη ως προς τις θεσμικές προδιαγραφές, στις οποίες πρέπει να υπακούει κάθε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να διασφαλίζει αποτελεσματικώς την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου.
2. Μια και ενιαία διεθνή νομική προσωπικότητα, συνακόλουθα δε μια και ενιαία υπηκοότητα των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας.
3.Δυνατότητα πλήρους άσκησης, εκ μέρους των οργάνων της Κυπριακής Δημοκρατίας, της εσωτερικής και εξωτερικής της κυριαρχίας.
α) Το αναγκαίο, κατά το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, τούτο χαρακτηριστικό αποκλείει τόσο την παραμονή στο Κυπριακό έδαφος στρατευμάτων κατοχής όσο και εγγυήσεις τρίτων. Καθοριστικής σημασίας προηγούμενο προς αυτή την κατεύθυνση είναι εκείνο της τελικής ενοποίησης της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.
β) Ειδικότερα, υπενθυμίζεται ότι προϋπόθεση της σύναψης της Συνθήκης του Μάαστριχτ το 1992, όπως προκύπτει από το προοίμιό της, ήταν η ανάκτηση της πλήρους κυριαρχίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, κατ’ εφαρμογή της Συνθήκης της 12ης Σεπτεμβρίου 1990. Σύμφωνα δε με τις διατάξεις του άρθρου 4 της εν λόγω Συνθήκης, προϋπόθεση για την τελική ενοποίηση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας ήταν η ολοκληρωτική αποχώρηση από το γερμανικό έδαφος των κατοχικών ρωσικών στρατευμάτων ως το τέλος του 1994.
Γ. Χαίρομαι διότι σήμερα, τιμώντας και μ’ αυτόν τον τρόπο τηνμνήμη του Κυριάκου Μάτση, Κύπρος και Ελλάδα, Ελλάδα και Κύπρος, στηρίζουν χωρίς περιστροφές αυτή την Εθνική -που συνιστά επίσης Διεθνή αλλά και Ευρωπαϊκή- γραμμή επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος καθώς και τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον Φίλο κ. Νίκο Αναστασιάδη, ο οποίος έχει θαρραλέα αναλάβει το βάρος να την φέρει σε αίσιο πέρας.
Μένοντας πιστοί, και υπό όρους αρραγούς ενότητας, σε αυτές τις παρακαταθήκες τιμούμε, ταυτοχρόνως, τόσο την Θυσία και την Ιερή Μνήμη του Κυριάκου Μάτση -καθώς και όλων των Ηρωϊκών συναγωνιστών του- όσο και την Ιστορία του Έθνους των Ελλήνων, επιπλέον δε τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής μας Οικογένειας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αιωνία η Μνήμη του.
