Ο ήρωας Σπύρος Μουστακλής
Ο ταγματάρχης Μουστακλής πέθανε παράλυτος στις 28 Απρίλη 1986, μετά από φριχτά βασανιστήρια που υπέστη κατά τις 47 ημέρες που κρατήθηκε στα κρατητήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ, για τη συμμετοχή του στο αποτυχημένο Κίνημα του Ναυτικού (Μάης 1973) για την ανατροπή της χούντας. Μέχρι να πεθάνει κατέθετε κάθε χρόνο στεφάνι στην επέτειο του Πολυτεχνείου.
Ο Μουστακλής είναι ελάχιστα γνωστός για την προσφορά του στην αντίσταση κατά της χούντας. Παρακάτω παραθέτουμε σχετικό άρθρο του Αντρέα Μπούσιου που δημοσιεύτηκε στην Ελευθεροτυπία στις 16 Νοέμβρη 2003, και απόσπασμα από την εκπομπή «Μηχανή του Χρόνου¨ του Χρίστου Βασιλόπουλου.
– Σπύρο, κάνε ένα τσιγάρο και μετά ξεκινάμε…
Ο Σπύρος… «μιλούσε» με τις εκφράσεις του. Ο Σπύρος μπορούσε να κινηθεί. Η αρχική διάγνωση ήταν αφασία κινητικού τύπου, με μπλοκαρισμένο το κέντρο της κίνησης και της ομιλίας, εξαιτίας του εγκεφαλικού που προκλήθηκε από βίαιο χτύπημα στην καρωτίδα.
Το τσιγάρο γλιστράει από το χέρι του που τρέμει και κυλάει στο πάτωμα… Το πρόσωπο του Σπύρου αρχίζει να «μιλάει»…
Το μάτι του φυσιοθεραπευτή «κλέβει» τις εκφράσεις του Σπύρου, αλλά συνεχίζει να κάνει τη δουλειά του.
Απέναντι, η δεκάχρονη Ολγίτσα συνεχίζει τον δικό της Γολγοθά στο φυσιοθεραπευτήριο του ΚΑΤ.
Ο Σπύρος δεν μπορεί να πιάσει το τσιγάρο. Νευριάζει. Εξοργίζεται. Αρχίζει να βγάζει άναρθρες κραυγές.
– Σπύρο, πιάσ’ το μόνος σου, του απαντά κοφτά ο φυσιοθεραπευτής.
Ο Σπύρος έχει ήδη κοκκινίσει. Τα κατεστραμμένα νευρικά κύτταρα δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις εντολές του εγκεφάλου.
– Τι περιμένεις, Σπύρο; ΠΙΑΣ’ ΤΟ ΜΟΝΟΣ ΣΟΥ… Κοίτα την Ολγα τι κάνει, φωνάζει σχεδόν ουρλιάζοντας πια ο φυσιοθεραπευτής…
Ο Σπύρος αντιδρά. Το κοκκινισμένο πρόσωπό του… «ουρλιάζει»… Το ιατρείο του ΚΑΤ γεμίζει από τις φωνές του φυσιοθεραπευτή και τις άναρθρες κραυγές του Σπύρου.
Η Ολγα έχει σταματήσει τη φυσιοθεραπεία και κοιτά.
Το πρόσωπο του Σπύρου συνεχίζει να… «ουρλιάζει». Το σώμα του αρχίζει να σηκώνεται από την καρέκλα από ένα περίεργο ηλεκτρικό ρεύμα θέλησης που ξυπνά μέσα του.
Το στόμα του Σπύρου θυμάται και…
– ΓΑΜΩ… ΓΑΜΩ…
Ο φυσιοθεραπευτής σταματάει να μιλάει και τα μάτια του ρουφάνε ευχαρίστηση από τις νευρικές κινήσεις του Σπύρου που έχει σηκωθεί και έχει πιάσει το τσιγάρο.
Ο Σπύρος κάθεται μόνος του. Ανάβει με δυσκολία το τσιγάρο. Ο «κόκκινος» Σπύρος πάλλεται από οργισμένη χαρά. Κι όλα αυτά γιατί ήταν… «κόκκινος».
«Ηταν το χειρότερο περιστατικό που είχε έρθει μέχρι τότε, αλλά και από τότε και μετά…» θυμάται η Ντία Τσερμπίνη, φυσιοθεραπεύτρια στο ΚΑΤ. «Ηταν ένα μαύρο σώμα με πληγές παντού. Ηταν φρικτό».
Ύστερα από πέντε μήνες ο Σπύρος Μουστακλής άρχισε να σηκώνεται, με τη βοήθεια της Χριστίνας, της γυναίκας του, και των νοσοκόμων του ΚΑΤ, μόνο με βοηθητικά μηχανήματα.
«Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη φορά που σηκώθηκε. Είχε βουίξει όλος ο έκτος όροφος: – Ο Σπύρος σηκώθηκε! Ο Σπύρος σηκώθηκε! Από στόμα σε στόμα. Είχαμε ανατριχιάσει από χαρά όλοι» μας λέει η κυρία Τσερμπίνη, που στάθηκε από την πρώτη μέρα δίπλα του, όχι μόνο από επαγγελματική ευσυνειδησία.
Καθημερινή συντροφιά του μετά τη μεταπολίτευση, ο Αλέκος Παναγούλης, ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος, ο Γιάννης Αλευράς. Αυτοί που ήξεραν και βίωσαν και το πριν και το μετά.
Έζησε δυόμισι χρόνια στο δωμάτιο 609 και κατάφερε να βγει από το νοσοκομείο, γιατί ήταν ήρωας όχι μόνο πριν… αλλά και μετά.
Από το Μάιο του 1973 έως τις 28 Απριλίου του 1986 που πέθανε δεν μίλησε ποτέ όπως όλοι οι άνθρωποι. Οι μόνες λέξεις που έβγαιναν από το στόμα του ήταν οι βρισιές που έλεγε στους βασανιστές του τις ώρες της φρίκης. Ήταν οι μόνες που έμειναν χαραγμένες στον εγκέφαλό του. Οι άλλες σβήστηκαν από τα χτυπήματα.
«Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα ανώνυμα τηλεφωνήματα που γίνονταν καθημερινά στο γραφείο μου και με ρωτούσαν: Μίλησε;» μας λέει η κυρία Τσερμπίνη.
Ο Σπύρος Μουστακλής δεν μίλησε, όπως περίμεναν… αυτοί που έκαναν τα ανώνυμα τηλεφωνήματα. Μίλησε όμως με τον δικό του τρόπο… Μιλούσε τα υπόλοιπα 13 χρόνια που έζησε με το… πρόσωπό του.
Με την ύπαρξή του…