Γκεόργκιους Αγκρικόλα – Ο "πατέρας" της ορυκτολογίας

Ο Γκεόργκιους Αγκρικόλα (Georgius Agricola, 24 Μαρτίου 1494 – 21 Νοεμβρίου 1555) ήταν Γερμανός καθολικός, λόγιος και επιστήμονας. Γνωστός ως ο “πατέρας της ορυκτολογίας”, γεννήθηκε στο Γκλάουχαου της Σαξονίας. Το όνομα γέννησής του ήταν Georg Pawer (Bauer στη σύγχρονη γερμανική). Αγκρικόλα είναι η λατινική εκδοχή του ονόματός του, με το οποίο ήταν γνωστός όλη την ενήλικη ζωή του.

Και τα τρία ονόματα Georg/Georgius (από το ελληνικό “Γεώργιος”), Agricola και Bauer σημαίνουν “αγρότης” στις αντίστοιχες γλώσσες τους. Είναι κυρίως γνωστός για το βιβλίο του De Re Metallica (1556).
Προικισμένος με μια πρώιμη διάνοια, ο Αγκρικόλα αφιέρωσε από νωρίς τον εαυτό του την άσκηση της «νέας μάθησης», με τέτοιο αποτέλεσμα που στην ηλικία των 20, διορίστηκε Πρύτανης των Ελληνικών στην λεγόμενη Μεγάλη Σχολή του Zwickau και έκανε την εμφάνιση του ως συγγραφέας στην φιλολογία. Μετά από δύο χρόνια, εγκατέλειψε το διορισμό του για να συνεχίσει τις σπουδές του στη Λειψία, όπου, ως πρύτανης, έλαβε την υποστήριξη του καθηγητή των κλασικών, Peter Mosellanus (1493-1525), ένα διάσημο ανθρωπιστή της εποχής του, με τον οποίο είχε ήδη αλληλογραφία. Εδώ, αφιερώθηκε στη μελέτη της ιατρικής, φυσικής, και της χημείας. Μετά το θάνατο του Mosellanus, πήγε στην Ιταλία 1524 – 1526, όπου πήρε το διδακτορικό του δίπλωμα.
Επέστρεψε στο Zwickau το 1527 και επιλέχθηκε ως γιατρός της πόλης στο Joachimsthal, ένα κέντρο εξόρυξης και εκκαμίνευσης, με αντικείμενο εν μέρει “να καλύψει τα κενά στην τέχνη της θεραπείας», και εν μέρει για να δοκιμάσει ό,τι είχε γραφτεί για την ορυκτολογία με την προσεκτική παρατήρηση των μεταλλευμάτων και τις μεθόδους χειρισμού τους. Η διεξοδική ενασχόλησή του στη φιλολογία και φιλοσοφία τον είχε συνηθίσει σε συστηματική σκέψη, και αυτό του επέτρεψε από μελέτες και παρατηρήσεις των ορυκτών να κατασκευάσει ένα λογικό σύστημα, το οποίο άρχισε να δημοσιεύει το 1528 .
Το έργο του Agricola “Bermannus, sive de re metallica dialogus” [Bermannus, ή ένας διάλογος για τη μεταλλουργία], (1530), που ήταν η πρώτη προσπάθεια για να φέρει τη γνώση κέρδισε από την πρακτική εργασία σε επιστημονική τάξη, έκανε τον Agricola γνωστό. Το βιβλίο περιείχε μια έγκριτική επιστολή από τον Erasmus στην αρχή του.
Το 1530, ο Prince Maurice της Σαξωνίας τον διόρισε σαν ιστοριογράφο με ένα ετήσιο επίδομα, και μετεγκαταστάθηκε στο Chemnitz, στο κέντρο της εξορυκτικής βιομηχανίας, για να διευρύνει το φάσμα των παρατηρήσεων του. Οι πολίτες έδειξαν την εκτίμησή τους στη γνώση του διορίζοντας τον γιατρό της πόλης το 1533. Σε εκείνο το έτος, δημοσίευσε ένα βιβλίο για τα ελληνικά και ρωμαϊκά μέτρα και σταθμά, De Mensuis et Ponderibus.
Επίσης εξελέγη δήμαρχος του Chemnitz. Η δημοτικότητά του όμως ήταν βραχύβια. Το Chemnitz ήταν βίαιο κέντρο της προτεσταντικής κίνησης, ενώ ο Agricola ουδέποτε παρέκκλινε από την υποταγή του στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Έτσι αναγκάστηκε να παραιτηθεί από την έδρα του. Τώρα ζούσε μακριά ​​από τα επίμαχα κινήματα της εποχής, αφιερώνοντας τον εαυτό του εξ ολοκλήρου στη μάθηση.
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον του ήταν ακόμα στην ορυκτολογία, αλλά ασχολήθηκε επίσης με την ιατρική, μαθηματικά, θεολογικά και ιστορικά θέματα, κορυφαίο ιστορικό του έργο είναι η Dominatores Saxonici εκ πρώτης origine ad HANC aetatem, που δημοσιεύθηκε στο Φράιμπεργκ. Το 1544, δημοσίευσε το De ortu et causis subterraneorum, στο οποίο έβαλε τα πρώτα θεμέλια ενός φυσικού γεωλόγου και επέκρινε τις θεωρίες των αρχαίων. Ωστόσο, υποστήριξε ότι μια ορισμένη «materia pinguis» ή «λιπαρή ύλη», που σε ζύμωση από τη θερμότητα, γέννησε τα ορυκτά οργανικά σχήματα, σε αντίθεση με τα ορυκτά κοχύλια που ανήκαν σε ζώντα ζώα.
De re metallica

Το πιο διάσημο έργο του, το De re metallica libri xii παρέμενε για καιρό ένα έργο πρότυπο, και σηματοδοτεί το συντάκτη του ως ένας από τους πιο καταξιωμένους χημικούς της εποχής του. Είχε δημοσιευθεί το χρόνο μετά το θάνατό του, το 1556, αν και προφανώς τελείωσε το 1550, αφού η αφιέρωση στον αδελφό του έχει ημερομηνία 1550. Η καθυστέρηση στη δημοσίευση πιστεύεται ότι οφείλεται στο χρόνο που απαιτείται για να ολοκληρωθούν οι ξυλογραφίες του βιβλίου. Το έργο είναι μια πλήρης και συστηματική πραγματεία για την εξόρυξη και την εξορυκτική μεταλλουργία, εικονογραφημένο με πολλά ωραία και ενδιαφέροντα ξυλόγλυπτα που απεικονίζουν κάθε δυνατή μέθοδο για την εξαγωγή μεταλλευμάτων από το έδαφος και του μετάλλου από το μετάλλευμα, και άλλα.
Παραδέχθηκε το χρέος του σε αρχαίους συγγραφείς, όπως ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος και ο Θεόφραστος. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, το έργο του Πλίνιου Historia Naturalis ήταν η κύρια πηγή πληροφόρησης για μέταλλα και τις τεχνικές εξόρυξης και ο Αγκρικόλα κάνει πολλές αναφορές σε αυτή τη ρωμαϊκή εγκυκλοπαίδεια.
Ο Αγκρικόλα περιγράφει και απεικονίζει πώς εμφανίζονται φλέβες μεταλλεύματος μέσα και πάνω στο έδαφος, καθιστώντας την εργασία μια πρώιμη συμβολή στην ανάπτυξη της επιστήμης της γεωλογίας. Περιέγραψε την αναζήτηση φλεβών μεταλλεύματος και έδωσε τοπογραφικά με μεγάλη λεπτομέρεια, καθώς και το πλύσιμο των μεταλλευμάτων για να συλλέξει τα βαρύτερα πολύτιμα μέταλλα, όπως ο χρυσός και ο κασσίτερος.
Το έργο είναι επίσης ενδιαφέρον για την προβολή των πολλών νερόμυλων που χρησιμοποιούνται στον τομέα της εξόρυξης, όπως η μηχανή για την ανύψωση ανθρώπων και υλικών προς και από ένα ορυχείο. Οι νερόμυλοι βρήκαν αναρίθμητες εφαρμογές, ιδιαίτερα στη σύνθλιψη μεταλλευματων για την απελευθέρωση των λεπτών σωματιδίων χρυσού και άλλων βαρέων ορυκτών, καθώς και για να κινήσουν γιγάντια φυσερά για να ωθήσουν τον αέρα στους κλειστούς χώρους των υπόγειων εργασιών.
[…] Το De re metallica θεωρείται ένα κλασικό έγγραφο της Αναγεννησιακής μεταλλουργίας, αξεπέραστο για δύο αιώνες. Το 1912, το περιοδικό Mining (Λονδίνο) δημοσίευσε μια μετάφραση στα Αγγλικά. Η μετάφραση έγινε από τον Herbert Hoover, που τότε ήταν ένας Αμερικανός μηχανικός ορυχείων, αλλά έμεινε περισσότερο στην ιστορία για την αργότερη θητεία του ως Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών και τη σύζυγό του Lou Henry Hoover.
Παρά την πρώτη απόδειξη ότι ο Agricola είχε δείξει ανοχή στις διαφοροποιήσεις απο τη δική του θρησκευτική στάση, δεν είδε το τέλος των ημερών του εν ειρήνη. Παρέμεινε μέχρι το τέλος ένθερμος καθολικός, αν και όλο το Chemnitz είχε πάει στο Λουθηρανικό θρήσκευμα και λέγεται ότι η ζωή του τελειώσε από μια αποπληξία που προήλθε σε μια έντονη συζήτηση με έναν προτεστάντη σοφό.
Πέθανε στο Chemnitz στις 21 Νοεμβρίου του 1555. Τόσο βίαιη ήταν η θεολογική αίσθηση εναντίον του, που δεν του επετράπη να ταφεί στην πόλη στην οποία είχε προσθέσει τέτοια λάμψη. Μέσα σε εχθρικές διαδηλώσεις, μεταφέρθηκε στο Zeitz, περίπου 50 χιλιόμετρα μακριά και τάφηκε εκεί.
wikipedia